659 Liber Sextus. 670
dixk&l atinos hac in parte H ver6 aberaffe. Contendit il-A
3e; infextatn feriam, qua palfus eft Chriftus, diem fertum
aivmorum non incidifle,nec lunam decimaraquintam,fed
decinwmquartam.qu® incoepit & vefperaferias quintx, in
qua Dominus cum Difcipulis typicum agnum , iuxta legis
prxfcriptum comedit: ficut etiam exteri ludxi in eadem
vefperacomederunt. Et durauit,inquit,lunadecimaquar
ta continuata perfenamfextaro.vfquead vefperam illius,
fn qua coepit luna decimaquinta,& dies fabbati, &primus
dies fertus azymorum. Quare feria fexta dies profanus
fuit,non facennamalioqui quomodo ludxi,inquit,in illo
die opera fecerunt,quae diebus fertis non licebat illis face
re, comprehendentes Chriftum, ad tribunalia varia Magi-
ftratuum, & ludicum ducentes, accufanres, teftes fuppo-
jjentes,angariantes Simonem Cyreneum? Et quomodo Iu
dxi,etiam pij,& religiofi,fi dies fertus erat, Chriftum Cru
ce depofuerunt.aroroatibus condierunt, fepulturx manda
xuntl Quo modo religiofx foeminx aromata emerunt ,cu
tamen ftatiin filuerint appetente vefpera, obdiem fabba
ti fertum. v B
Mihi in hac re nullo modo videtur difcedendum H com
niuuiTheologorum fententia,ni receptam communi con
fenfuopinionem fuo loco leuirone moneamus; vj, agnu
typicum immolari ad vefperam Iunx decimxquartx ex
euntis,& delinentis,non appetentis,& ineuntis. EtGhri-
ftum Dominum in eadem vefpera cum Difcipulis agnum
Pafchalem comedilfe , & feria fexta,qux erat luna deci
maquinta,& dies primus azymorum fertus, palfum fuiffe.
Ita tn hanc fentetiam veram exiftimo, vt partem alteram
oppofitam,aliquantuli! probem. Neque.n. probo id,quod
fracol aliusrecentior feriptor dixit; toto coelo aberraffe, & foeli
de tep, ciffimS deceptos effe, qui fecundam fentendam docuerut.
hor.Ca Rem ille exagerauit. Nam negari nonpot, quin aliqui ex
oon. c. Patribus aperte fateantur Chriftum in Crucem adtum Iu
$7.n.io na decimaquarta in fexta feria hebdomadx Nam vt omic
tam Grxcos idhabentes/uam opinionem fortaffisfequu-
tos,quamin prxfentia omnino relinquimus. Euthymium
in Matthxic 2 i.in illis verbis: Vefpereautem faiflodifcu-
bebat cum duodecim, Theophylaftumin Matthxi ca.zz. G
fuper illud: A fexta autem hora tenebrx fadlx funt, Epi-
phaniutnin HxrefimTeffarefchxdecatitaru. hocidcm fa
tetur Audior quxftionu veteris,& noui Teftamenti q. 106.
Orofius Iibror.c.4.Anfe!mus in illis verbis Matthxi c.27.
Altera autem die. Scioiuniores quofdam horum Patrum
fententiaminterpretari, ita vt ad priorem opinionem tra
hant. Ergo iuxta aliquoru Patrum fententiam confeques
eft.vt Chriftus Dnsagnum comederit feria quinta ad ve.
fperam Iunx decimxquartx ineuntis, &continuatx per
feriam fextam. Deinde etiam,quia Patret illos,qui teftan-
turChriituro Dominam crucifixuro, & paffum in luna de-
cimaquinta,&agnum comedilfe in l una decimaquarta, &
in die itidem ferto mortuum,& fepultum fuiffe: interpre
tari commode, aut faltem non male poffumus, ita vt eoru
mens,& fenfuseffe videatur, in luna decimaquarta inchoa
ta,no completa Dfim coenafle, & in luna decimaquinta in
Crucem fublatum, appetente videlicet lunadecimaquin-
ta,qux incipiebat i vefpera fextam feriam claudente; Pa
riter etiam mortuum fuiffe in die ferto azymorum, quiaD
paffus eft in fexta feria, acutus vefpera incipiebatdiesfe-
ftus azymorum. Eft enim verifimile, Patres, cum Grxci
fuerint, vel Latini, locutos in hac parte fuiffe Grxcorura
more, vel Latinorum, non Hebrxorum ; dies enim fuppu-
tafle videntur a parte diei,fiue incipientis, fiue delinentis:
namcoenauu Dominus feria quinta ad vefperam. Er quia
tunc incipiebar, iuxtafecundamopinionem luna decima
quarta , veriflimfi dici potuit coenaffe luna decimaquarta,
in crucem a<H«s crt feria fexta ; quam (etli percam luna
decimaquarta,iuxta eandem fecundam fententiam conti
nuabatur) merito Patreslunam dedmamqnintam vocare
potuerunt, quia 4 vefpera illius diei incipiebat lunadeci-
maquinta. Pari quoque ratione diem fertum,& facrum di
serunt ilii Patres, quali l vefpera illius diei incipientem ;
ac proinde verum etiam eft, quod feribit Dionyfius Areo
pagita in epiftoiaad Polycarpum, & in altera ad Apollo-
phanem, & certatur etiam Origenes tradi.; • in Matthxfi,
lunam fuiffe plenifiimam , quando Chriftus pendebat in
Gruce. ita vt port eius partionem lux lunsftatim minui
coeperit. Luna erat pleniflima,quia i vefpera illius diei in
cipiebat, iuxta prxdidam fecundam opinionem, luna de-
cimaquinta, ideft, plenirtima . Et verifimileeftolim He-
brxos cx Aegypto decimaquarta luna port mediam no-
dfem appetente diurna luce exijffe , & toto eo die iter fa
cientes inSocoth peruenilfe. Exodi 12 & Numeroru 33,
legimus; Profedli de Ramelfe menfe primo,quintadecima
diemenfis primi, altera die l Phafc filij Ifrae 1 in manuex-
celfa:vt intelligamus lunadecimaquartaad vefperam,hoc
eftjincipiente, & ineunte luna decimaquarta ad vefperam
typicum agnum immolaffe, & ad folisoccafumcomedif-
fe,& port exadlam mediam nodlem appropinquante luce
orientis folis exijffe, iterfeciffc toto eo die, &ad vefpera
Iunx decimxquartx delinentis, incipiente luna decima
quinta, adSocoth peruenilfe. Et quod feriptum eft: Profe"
dii menfe primo quintadecima die naeniis primi, intelliga
tur: appetente, fiue incipiente, iam decimaquinta die no
decurrente .Hxcdixi, vt oftenderem probabilem elfe fe
cundam fententiam, non vt primam communi confenlu
Theologorum approbatam rationibus confutarem : nam
primx fententix patroni, id quod apud loannem dicitur:
Ante diem fertum. Etalibi: Et Parafceue &quod omnes
Euangeliftx prod derunt, die, quain ligno Crucis Domi- I0.1 j
nus pependit, ludxos multa opera feciffe, qux in diebus Io. 19
fertis interdidla efle videntur, ita interpretantur , vtvitn
nullam Scripturis meo iudicio afferre videantur.-fed facili
& commode feripturas ipfas concilient, vt in alio loco pie
nius oftendam, cum de tertio Decalogi prxeepto lib. 14.
difpucabo . In prxfentia primam opinionem communi
confenfu, vtdixi, Theologorum comprobatam, arbitror
ampledlendam,
Quarta Quxri tur, qui nam fuerit ritus typicum agnu
immolandi apud ludxos ? Legimus Exodi 12. Decima die
menfis huius tollat vnufquifque agnum per familias,& do
mosfuas .Sin autem minor eft numerus, vtfufficere pof-
lit ad vefcendum agnum,aflumat vicinum fuum,, qui con-
iundtus eft domui fux , iuxta numerum animarum qux
fufficerepolfuntadefum agni. Erit autem agnusabfque
macula,mafculus,anniculus. Iuxta quem ritum toIletis,&
hcedum, & feruabicis eum vfque ad quartamdecimam die
inenlis huius: immolabitquehoedum vniuerfa multitudo
filiorum Ifrael ad vefperam. Hxcibi.
Quod iubet Deus agnum decima die tolli , vt decima
quarta immoletur: illius tantum temporis prxeeptum fuif
fe videtur,quo ludxi erant ex Aegypto egreffuri, non vt
pofteafieret terte Abulenfi : nanicumfxpedeagno ma-
«Hando verba fiant in lege,nufquam hoc prxeipitur. Tunc
autem hoc fieri oportuit, quia cu Hcbrxi paraturi effenc,
qux ad tam logum iter erant neceffaria, & confeftim exi
turi effent, non poffent agnos commodS habere prxfer-
tim anniculos,&finemacula,nili ante iam paratos. Di
ces,non poife vnumagnum magnxfamilixfufficere. Re-
fpondeo,facis elfe, quia non ad fatietatem comedebat, cu
poftea cos nare confuellent. Si quis agnum habere non po
terat,licebat illi eius loco hcedum accipere,mafculnm ta
men snniculum,& line macula. Ec propterca dixit: Iuxta
quem ritum accipietis, & hoedum. Sed fas non erat aliud
animal immolare pro agno. Et ideo quod feriptumeft
Deuteronom.16. Imraolabisq.- Phafe Domino Deo tuode
ouibus, &debobus;nonde agno Pafchaliintelligitur, fed
de hoftijs pacificis, qux in finguiis diebus azymorum im
molabantur,iuxta legis prxfcriptum Num.iS.
Quinio Qpxritur, quo rituagnus typicus ederetur i
ludxis? PrxcipiturExodi rz.vtfoli Hebrxi ex eo ederit;
alienigenx non poterant, nili prius circunciderentur.
Ibidem quoque: [ In vna domo comedetur, nec effere
tis decarnibuseiusforas, necosilliusconfringetis.] Ht c
prxeipitur, quis erane confeftim exituri; ac vt omnis oc
ca lio tolleretur huc,& illuceuagandi. Offa itidem, vtci
toconfringi non poffent, quodfeftinaturisconueniebat.
[Et edet carnes nodie illa affasigoi.]Nimirum carnesaffx
citius apparantur,qua elixx.quare magis fettinantib.con-
ueniunt,[& azymos panes.]Quia ftatm: egreffiiris per te-
pus no licuit eos in fermento parare. Et Deuteronom. 16,
habetur;Scpcemdiebuscor: desabfquefermento.
Sciendum eft ex lofcphn f.bro z.Amiquit cap. 13 . i 11 x-
ta vnam verfi .nem,iuxta aliam vero cap. 1 j.celebritatem
azy-
