riiT' Liber 
tlone omne genus diuinationunvquod artis alicuius par 
ticcps erat,fuftu!erunc,cuiufmodi fune aufpicia,auguria 
obfernationes portentorii, prodigiorum,vaticinationes 
es aftris,ex elemetis,per fortes,ex partibus, & membris 
humani corporis.Ac concefferunt id diuinationis genus, 
quodnuilaartecoftat,qualia funtinfomnia,oracula,& 
vaticinia furentifij&eorumjqui morti proximi funt,auc 
iam vita fun£li,& refpofa Pythonum.Platonici vtrum- 
quediuinationis genus recepiflecreduntur.-nam alterius 
caufam in Daemones, alterius in ipfam natura reiccilfe 
videntur,vtconftatex Platone indialogodecduiuiofeu 
amore,& in dialogode natura, & ia Apologia idc Placo 
Socratis nomine ait, eos, qui fune morti vicini diuinare 
foIitoseffe.Pythagoras.vtteftatur Laertius diuinatiooe 
perauguria vtebatur,&interfymbolafcripfiire fert,Di 
uinationem omnem honora: Oes igitur Philofophi pcer 
Epicureos,& Cynicos,aliquam effediumationem credi 
derunt.Eft reuera diuinatio aliqua: nam cum Deus ola 
futura prxfentiaQvt facrac litterae docent,multa fuis ,p- 
phetis praedi x it, & eo reuelate prophetae longe antequa 
cuenirenc,prseuiderunt,&caeterispraenunciaruiu. 
Secundo quaeritur. An Vaticinatio, (tue Diuinatio (ic 
naturalis,anfupernaturalistm.quodeftquaerere.an Va- 
ticinatioexcanatutaliexiftat,an folu ex Deo,hoc eft.ca 
fupernaturali-naS.Greg.li.4.dialog.c.id.ait:ipfa aliqh 
animarum vis fubtilitatequadarafua aliquidprxuidec. 
S.Th.x.i.q.i/r a.i.&deverit.q. tL.a.3.&4. qusftione 
mouec, an Prophetia aliqua fit naturalis,Sc concludit. 
Prophetiam proprififampcam,naturalemnou effe fed fu 
pernaturale es Deo, & id Sacra Scriptura manifefte nos 
docetmam 1.Petri. 1.legimusmon.11.voluntate humana 
allataeft aliqh Prophetia, fed Spiritu faoclo infpiran- 
te locuti funt Sandli Dei hoies.Dixit S. Th. Prophetiam 
proprie acceptam naturalem no effe, quia !i Prophetia 
hoc eft, vaticinatio fu(ius,& latius accipiatur, quatenus 
eftpraefenfioquaeda,& praedicliofuturorum ex pruden 
tia, folertia,experientia,& coiedluris , naturales caufas 
habet,ex quibus mens hominis ratiocinatur, & colligit 
futura: ficut Imperator in bello, & ciuilis moderator in ( 
adminiftranda repubiica,& medicus in morbis curadis’, 
& agricola in mittendisfeminibus,plantadisarbuftis,&: 
nauta in foluenda a pomi, aut recinenda naui.ex diucur 
na experientia,mulca rerum obferuatione, magna folcr 
lia,d prudentia rerum fecundum naturam contingen- 
tiumfiuuroseuentusconicdlac. Atnaturalis Vaticiua- 
tioeffenonpoc earum rerum,quae certas in natura cau 
fas non habent,nec habere poliunt,qm fune fortuitoeue 
tui-SjVj quodfiscribusab hincannis Romam venturus 
quod fis rex,aut Potifex futurus,quod poft quinq; annos 
csadlos,fis quarta, nam febrem paffurus; 5’ poft decem 
annos fis moncurus.l em ea,qua ex libero hominis arbi 
trio pendent,& in naturalib caufisnon lunt:ergono nifi 
diuiniuispranofci,prafentiri,& praedici queunt. Infuj? 
abditi,& occulti humany mentis cogitatus,&affc<flus,j? 
naturales caufas certo cognofci non queunt,Falfum igit 
eft,Diuinationis (eu Vaticinationis vim naturale huma 
na menti inelk.Nonnulli?inquit,B. Augull.ii. ii.de Ge- 
nefi.ad littera c. 13.fentiunt,vim quandam diuinationis { 
«fleirt anima humana:fedfalfum idefte, multa demon- 
flrant.Stoici quibufdam argumentis,concludere mceban 
tur anima humanam vim diuinationis habere in feipfa. 
Primum,fic colligebant,naturaliter tributa eft anima 
humana visqdam fentiendt, & videndi praefentia, q df 
fcufus,quo prafentia pcrfpicimus:&aha fentiendi prace 
rita,q eft memona,qua pryteritorum recordamur: ergo 
tributa eft naturaliter alia vis qua futura praeseciamus, 
&haeceft visdiuinandi,infirmum faneargumencuemqm 
praeterita fui imagines, & fimulacra in anima imprelia 
ieliquerunt.& pfentia per feipfa coftant,vel in alio fubfi 
ftunt,& ideo plentia perfpicimus praetenta meminimus 
at futura,nec per fe,nec in certis,&: defio icis caufis func 
£ fortuita fint.ergo certo ea prafagire non poflumus. 
Secundum Stoicorum argumentumerat: Anima huma 
na externis rebus relitftis perfe mouecur,vt in lomno,& 
in raptu,cum extrafe adlublimia rapitur; tunc.n.qua 
£ vinculis folutaeuagatur,& per fefe etiam nullis rebus 
obiedtis res ahoqui occultas, Sc futuras cognofcit :ergo 
in feipfa anima humana rerum et futurarum fimulacra. 
Nonus. Jii8 
A. & imagines habet,nifi quod corpore impedita ea faepiu < 
non videtffedprofecloaia alligata eft corpori.necnifi p 
selus reru fpecies.&imagmes recipit.Ad illud ex B. Gre 
g fumptu rhdeo.cum S.Th de verit.q.xz.a.ij.ad 5. lo«j 
Gregorium de Diuinatione , quae ex caulis naturalibus 
cxiltinnon deea,qu* proprieeft Prophetia. 
Tertio quaeritur, An fit aliquod naturale temperame- 
tum,aliquis corporis habitus,quo anima ad diuinationfi 
feu vaticinatione naturaliter fit affedta, aut naturaliter 
pryparari queat.Quidam exiftimant effe, auteffe pofle; 
quiadormietes magisdiuinanc,quam vigilanccs.Ite,ij, 
qui atrabile valent, magis vaticinant,qua reliqui,& fa- 
tui,ftupidi,& infani magisdiuinant,quam ij,qui fany 
fune mentis. Infuper furore adii quidam multa diuinat; 
ij,qui morti funt proximi, fype futura pnjcdicuntS.Th. 
z.i.q. 172.3.3 &de verita.q.n.a.4.cum prsdidlamcj- 
ftionem moueret,rhdic,nullam elfe naturalem animae p- 
parationem ad Prophetiam proprie fumptam, qifieam 
dat Deus,quibus vult,& qn vult,& quo vult, Sc B. Gre- 
1 gorio hom.30.in Euangelia ait. Implet, V3, SpiritusSa» 
dius Cytharaedum puerum, Sc Pfalmiftaimfacit pallore 
armentorum fycomoros vellicantem, &propheiam fa 
cie: ergo quem vult Deus vatem facit, d« quo dicit Apo- 
ftolus 1,Cor. n Haec omnia operatur vnus, & idem fpi- 
ritusdiuidens lingulis prout vult. Non ergo eft aliqua, 
naturalis mentis humanat difpolitio,feu praeparatio,quy 
fitcaufaneceffaria vaticinationis,qua praefente neceifa 
rioexiftacdiuinatio.autlincqua exiftere nequeat. 
Quarto quaeritur,Cur qui dormiunt, magis ac fypius 
diuinant,quam qui vigilantlRefpoudeo, in fluiefeentib. 
alenlibus animo magispcrlpecies,& imagines,res ipfas 
repraefentari.cj, in ijs,quibus fenfus externi abiidanc reb. 
obiedlis;ficut in aqua quieta facile imprimit , quylihet 
figura,in aqua continuo motu agitata non itera. Cii fora 
nus placidus eft,neq; multis,craffifq; vaporibus contur 
batur.cunc melius fimulacra , & imagines res, quarum 
funt fimilicudines,referut.Nam anima intro fe colliges, 
& nullis externis rerum in fenfus incurrentia motibus 
' diftradla melius ipfas rerum imagines confpicic .Vnde 
qui de rebus maximis confultant, Sc decernere quippia 
volunt, eligunt filetium,quietem,Sc tenebras.fefeabduc 
in fecreta cubilia,fores claudiit,immo fype oculos occlu 
dunt.Nimirum fubtrahunc fefe ab externarum reru fen 
fu,vt facilius,& commodius cogitationi ftudeant,& va 
cent.Eadem decaufa fit,vt minutyquaedam affedliones 
animicorporis,quydum vigilamus,non latent,dii fom- 
num capimus,fentiamus,& videanturnobis multo,qua 
fine maiores.Habet fomnus ad vigiliam eandem rdne cj 
nox addiem,filentium ad clamores,tenebrae ad lucem. 
Conftat nodlu, & filentibus cundtis ftrepitus et exiguos 
videri magnos:at interdiu , & vbi eft magnus ftrepitus, 
magnos er latere:adeo vt qui mxta Nili ortum habitat, 
furdi effe dicantur.Non ergo fomnus eft naturalis animi 
difpofitio necclfaria ad recipiendam Vaticinationem a 
Deo:fedeft accommodata:quiainfomno, anima rerum 
externarum incurlibus libera,folucaque eft. Et ideo per 
quietem hominibus aliquandofutura praedicit. 
1 Quinto Quaeritur,Curfatuq&ftupidi magisdiuinant 
quam ij,qui lanae funt metis?Plato,& Ariftot. diuinatio 
nem in fatuis,& ftupidis faepius effe dixerunt, in quibus 
videlicet minime prudentia eft. Refpondeo,in fatuis,& 
rudi bus,no effe eam Diuinationem,quac proprii eft Pro- 
hem,& Vaticinatio,fedeam,quae naturales caufas ha- 
et:fatui proprudentiadiuinationem naturalem habit 
contra fapientes (iue prudentes habent prudentiaprodi 
uinationejficut brucy animaces magis diuinatione natu 
rali valent,Sc praedat,quam homines.Pifccs multi folec 
Naucis incautis tepeftaces prymdftrare,aniculae agrico 
lis,armenta bubulcis,Sc minores greges alijs palloribus, 
Sc mures in proximam domum confercim abeuntes prat- 
monftrant,incolis domus ruina.Datus eft brutis anima - 
nbus inltintlus quida natur* pro prudentia:fic inter ho 
mines, fatuis rudibus ,Sc amentibus data eft diuinatio 
naturalis pro prudctia,Caufa huius eftiquia ficuc brutj 
animantes maiorem habentaffimtatem cum caufiscor- 
poralibus, fic,& inter hoies ,ii,qu i fatui, & ftupidi lunt. 
Corporalia fenfus afficiunt,& brutorum aniiny.c um me 
tc,Sc rationecareant,magiscorporalib.afficiutur; >ra vf 
fut utatum