ii <57
Inftitudonum Moralium. 11 <58
tres petitiones referri hunc in modum. Sandlificeturno- A cibus aia;;ait.n,Sapietia:Venitc,comedite panem meS,
_ /I 1 /> A' . . M A —I . _ ^ L _ A .... w . ... .'T t* . 1 _ 1 _ - n J ! / ... I .. n L * *>■<-. - 1*1 * 1 — -
men tuum,ficutin caelo,&in terra.Aduchiat regnu tuti
ficuc in caelo,& in terra,Fiat voluntas tua ficut in c£lo,&
in terra.Petimus igitur,vt cundti fuum officiu obeat, &
exequantur, & maxime coneimir.&ftudeanc Deo in 01-
bus obedire,quemadmodu m beati illi fpiritus, qui vna
cum Chrifto Dno viuunt in celo,faciunt.B. Cyprianus,
in hunc modu m verba haec interpretatur, vt dicat,[in cq
Jo](deft,in bonis,& pijs:[in terra]ideft in malis , & im-
pijs.Rurfus appellatione c£Ii,fpiritus,Terrae nomine,ca
ro intellIgitur.
Decimo qutEritur,quid intelligatur illis verbis quartq
£ ecitionis[Panem noftru quotidianum da nobis hodie.]
iociiitS.Auguftinus,intribus primis petitionibus nos
^ternabona depofcere.in hac quarta,& tribus fequetib.
temporaria bonailn illis tribus,qu? ad honorem,regnu,
& obedientiam Dei pertinent, in his,qua; ad noftru com
modumfpedlac.Panis appellationepoflunc intelligihu
Ius,quam in terris agimus,vit£ fubfidia, fiue ad cibu,&
potum,fiue ad veftitum,& habitatione fint ncccffaria. 1
Quamobrem audiendi non fune, qui dicunt fas non effe
Chriftianis hominibus a Deo petere terrene huius vita:
bonama exempla permulta tum v,eteris:tum noui Tefta
meti huicaduerfantur errori.lacob enim vouens ile ora
bat;Si fuerit Diis mecum & cuftodierit me m via,p qua
ego ambulo,& dederit mihi panem ad vefcendimi,& vb
fttmentum ad induendum,reuerfufq: fueroprofpere ad
Domum Patris meberic mihi Dhs in Deum: Et Salomon
precabatur Deum: Mendicitatem , &diuicias ne dederis
Prou.^o mihi,&c-tribue tm vidlui meo.necelTaria.Quidq<fChri
ftus Diisiubet illa petere, qua: ad corporis vfum perci-
nent:Orare inquit,vt non fiat fuga veftra hyeme,vel Sab
Mar.14. bato;Et Apoftolus,Obfecro vos,inquit fratres per Dhm
Rom.15. noftru Tefum Chriftum,&percharitatem faniti Spirit*
vt adiuuetis me inorationibuspro me ad Deum, vt libe
tet ab infidelibus,qui funt in ludsa.
Porro Panis nomine,vfitato Scriptura: more,intelligii
turoia vidluineceflaria , fiue panis (it, fiueearo, fiuepi-
Genef.
18.
4-Reg .6
Sc bibite vinum,quod mifcui vobis : Kr alibi apud Pro
phetam df.Emittam famem in terramon famem panis Affiosj,
neq; fitim aqua; fed audiendi verbum Diti . Porro, vteft
certum mortisfignum cuno poffunt hoies,veI cibum fu.
mere, vel fumptum retinere: fic magnum eft defperatte
falutis argumentu , cum vel non qusrunt verbum Dei, Job ’
vel (i adijt,non fuftinent.iuxta illorum impietatem,qui ‘■ ,I *
dicunt;Recede a nobis fcientiam viarum tuarum nolu
mus.Panis itidem eft Chriftus Diisjde fe n.ait. Ego fum
panis vinus,qui de cadodefcendi PraecipuS aut panis no
fler eft ipfe Chriftus D. s,qui in Sacramento Euchanftiy
reipfa continecuratq; fufeipitur. Vnde ipfe dixit: Qui,
manducat meam carnem,& bibit meum fanguine,in me ° an '
manet, & ego in illo : Item, Accipite, & maducate.hoc
eft corpus meum.Df vero hic panis,nofter, quia fidehu
eft hominum,ideft,eorum qui charitac6cum fide con
jungentes, poenitentia;Sacramento fordeseluunt pecca-loan. g,
torum.Quotidianus autem df duplici rone;vna,q> in fa- Matth,
crisChnftianae Ecclefi^ myfteri;s quotidie confecratur,
offertur,& datur pie,6: fandle petentibus; Altera, quod
quotidie fumendus eft,vel certe ita viuendum, vtquoti-
diedigne fumere poftimus.VndeB.Ambrofius,Si quoti-
dianus,inquiteft panis,curpoft annum illu fumislCon-
tra faciunt ij, qui tam falutaribusepuls fentiunt vefei
non oportere,nifi longo temporum interuallo.
Vndecimo Qusritur.quidnam cont ineat quinta Peti
tio? (Et dimitte nobis debita noftra;)Rhdeo,ha£lenusa
Deo non foliim aeterna,& fpiritalia bona,fed caduca et,
& fluxa,& quteadhanc vitam fpedlant,commoda peti-
uimusmunc vero mila deprecamur,& aise, & corporis,
& huius,& fempiternae vita:. Nunc igitur,cordis dolore
peccata noftra recognofcentes.adDenmtaquamad pa
rentem non quafi ad indicem con fugimus, a quo non.vt
exiuftitia nobifeu agat,fedex mifericordia poftulam 5 .
Singuli aut vere dicimus:(Dimitte nobi)s debita noftra.)
Eft n.illud Dauidis v.erbu:Oes declinauerunt, fimu! in-
utilesfadli funt:noneft,qui faciat bonum,non eft vfque l i'
fcisjfiuequodlibet aliud cibi genus.Elifeus cum Regem C ad vnum;& illud Salomonis.Non eft homo iuftus in ter-
Ifr.tel moneret,vt praeberet panem.id eft, vidlum militi
bus Affyrijs,data eft magna ciborum copia: & Chriftus
Dnsingreffus eftindomucuiufdam Principis Pharifaeo-
luc, 14. rum Sabbato manducare pane, id eft adeibu capienda
Pr£terea,redlepanem petimus,hoceft,cum abundante,
& exquifitam ciborum,& veftiu copiam,fed necelfariu
tifi fimplice vi(5tum,& veftitu. Dici mus,[pane noftru.]
qm illum petimus ad neceflitace noftra non ad luxuria,
no ad lafciuiam. Item,qm illum panem petimus,qui iti
je eft a nobis acquirendus,no iniuria, fraude , furto,aut
malis artibus comparandus. [Quotidianum . ]Qua etia
voce frugalitas,& parfimonia fignificatur: n5.n. multi
plicem,autdelicatu.cibu poftulamus,fed eum qui natu
ra: neceflitati fatisfaciac,quiq;facilfi parari queat.In quo
condemnatur inexplebilis multorum hominum cupidi
tas.Quotidianum item panem appellamus ,quia vefei-
inur eo ad reficiendum virale humorem,qui quotidie vi
naturalis caloris abfumitur.Praeterea quotidianus panis
df,quia eft a nobis affidue petendus [Da nobis)Da, hoc D
eft liberalitertanquam pater da gratis, non redde ex iu-
ftitiadebitum.Numero multitudinis dicimus, nobis,no
sutem mihi,quia illud eft Chriftiane charitatis proprifi
non vt quifque fit de fe vno foliicitus,fed vt praeterea jf-
ximo laborer,& in cura fu te vtihtatis, alioruquoq; tne-
minerit:& vt intelligat et quifq; quae munera ex larga
Dei manu fufcipiat,no idcirco recipere,vtfolusisea pof
fideat,vel vtex illis luxuriose vinat,.fed vtcum alijs coi-
Ambro. ce t,& qua-neceflitati fuper fuerint, in aliorum vfus im-
exSafi. 'pendat.Nam vt aiuntSandli Bafihus, Sc Amb. Efurien-
ler.81. tium panis eft qu6 tu detines:nudorum indumenta eft,q,
tu in arca recludis:miferorum redemptio ,&abfolutio
eft pecunia,qui in terram defodis(Hodie) Admonemur
hac voce cois infirmitatis.Qiiis.n.in longinquum tem
pus neceffarios vita fu mptusfperet? Petimus et pane fpi
rituale:quo fignificantur oia,qu? in hacVita ad fpiritus,
& aia: falutem,incolumitatem requirunt. Quemadmo
dum,n.multiplex eft cibus,quocorpora noftraaliitur,&
fuftentaturflic varij eft generis efca,qiia fpiritus,&; aia
vitam auget,fouct^& tuccur.Nam verbftDei panis eft,<Sc
Prou.9.
ra,qfaciatbo(iii,&: 110 peccet,& illdu fimul Sandli lob; - ,
Quis pot dicere,Mundum eft cor meu,purus fum a pec-, R , J0 *
cato; Et illud Ioannis,fi dixerimus,qm peccatum no ha- ^
bemus,ipfi nos fcducimus,& veritas nobis non eft.Qua-j' ' '
propterConcilium Mileuitanu definiuiuPlacuit, vt q- ’
cumq; dixerit verba Dnica orationis,vbi dicimus: (Di
mitte nobis debita noftra,ita a Sandlis dici,vt humiliter Can.j.
116 veraciter,hoc dicatunanathema fit.Debita vero hoc
loco intelliguntur ipfapeccata,qua commifimus:preca
mur.n.Deum,vt liberet nos apeccatis . Lucas.n.pro de
bitis peccata pofuit.nimiru is qui peccat, reus efficitur,
Sc fefe psenis debitis lubijeit,quas vel fatisfaciendo, ve!
fuftinendo,& patiedo pedit. Dicimus afit debitanoftra,
non eadem rone,qua dicimus,(panem noftru,) nofter.n.
panis eft,quia nobis Dei munere tribuitunat peccata no
lira funt,quia illorum culpa in nobis relidet,& qm volu
tate noftra peccata fufcipimus,atq; contrahimus: & $-
inde ad expiandum peccatorii fordes,culpas ipfas cofitc
mur,&Dei clemetia imploramusmeccamin aliu tranf-
ferim^.Nec dici mus; (Di mitte) mihi,fed nobis: fraterna
.n.neceffitudo,& charitaspoftulata lingulis, vt de coi
proximorii falute cum pro nobis preces fundimus, pro
illis et depreccmur: Addi mus ver6(Sicut,& nos dimitti
mus debitoribus noftns,)vbi particula(ficut)dupliciter
intelligi pot:vno mo,vt fimilitudinis vim habeat, Sc fic
petimus a Deo,vt quemadmodum nos iniurias,&concu
melias nobis illatas remitti mus his,a qbus l?fi fumus,fic
ipfe nobis peccata condonet,Altero mo,vt fit conditio
nis notafliiqua fniam ChriftusDns vf,hsec verba inter-
pretatus,cum dixit paulo poft: fi dimiferitis hominibus
peccata eoru,dimittet,&: vobis Pater veftercmleftis deli Matt. i.
dia veftra.Siautno dimiferitis hoibus.-nec Pater vefter
dimitte,& vobis peccata veftra.Quare vrgent hac preca
diformuIa,qui;parati,& propti no funt ad ignofcedu.F.c
apud Luca iubet Chriftus,fi peccauerit in ce frater tuus, ^ ^
increpa illu,& fi p^nicentiam egerit,dimitte illi.Ecfi fe-
peies peccauerit i ce,&; fepeies in die coucrs’fuerit ad te,
dices,P^nitet me:dimitte illi;apud Macthasu quoq;.Dili jyfatt. 1.
cite,inquit,inimicos veftros.Et Salomo fcripfit;fi efurie
rit
