ii77 Liber Decimus. ii'78 
>c<pto fepties Deu m precandi; qua truis fieri poffe conce 
dar, vtfoluatur lege feruandi modum,& formula orandi. 
B.Anton.pz tit 5» c. tz.$ i.Angel.Hora q.6. Rofel.Hora 
' b ’jj .Tab.Hora q. 1 S .Armil.Hora. n. 1 i.Card.Clem. i.de 
celebc.Miflar. Turre jn c.presbyter.d 91. eiufdem vident 
fu i ile filiae • At probabilius alii fenferunt non folumiuris 
effeCanoniei, vt Clerici fepties fingulis quibtisq; diebus 
orent. Sic Laurentius,Rodulphus,Ioannes Lignanus in c. 
doletes.de cdebr Miffar.Silu.Hora q.S n.9 & alii.Abbas 
vero, &alii.qoidam Canonici iuris interpretes latius q, 
careftiias tiininuaccipiuntmamtalc ius appellant, quic 
quid in facris litteris habetur, aut ex eisderiuatur; cu tn 
jeuera id minime fufficjat, vt in praefenti negotio plane 
confpicitur.Quod cifiDauid fepties in die Deum precaba 
tur,»tfum,eft hoc,fi?Q non ius conftitutCualioqiiin.n.ogs 
Reges eodem iure nempe Diuino cogerentur,id offieij & 
muneris obire-Dauidis igiturexemplo,& imitatione,Ec- 
clefi.adiuinitus edodla legem fanxic, qua Clerici fpeties 
jn die preces fundere & recitare coger€tur.Quaeres an fal 
teoi Clerici ad Ecciefiafiica Benefieia promoti, & eledli, 
jure naturali debeant horariasjpreces perfoluere.vt grati 
fntijs,qui de Ecclefia benemeriti bona reliquerunt, ex 
quibus beneficia Ecejefiaftica funt inftituta:An ite Cleri 
ci ed ipfo, quod funt in Sorte Dni vocati, & Ecclefiafticis 
ordinibus initiati,fepties Deu orare iurecopellanf, vtri- 
quehuic dubitationi infra commodius refpondebo. 
Vefeptemprecibus horarijsCanonicis 
fpeciatim. Cap. I i. 
P Rimo quaeritur,'quandona noflurn? vigiliae fint infti 
tutaelExijs, quae ex Patribus, in capite fuperiori dixi 
mus,liquido conflat eas ab ipfis primu Apoftoloru tpibus 
cepiffe, & Ecclefia in hmoi nodlurnis precibus ad Deum 
fundendis,Regium Prophetam effe imitatam,dicentem: 
Media noite furgeba ad cofitendu tibi : Paulli ite, & Sila, 
■qui tefte B. Luca,in carcere, & vinculis politi, media no- 
&eorantes laudabant,& benedicebant Deu. Praeterea,id 
tpisaptiffime eft orationi deputatu: Etcni m media nodte, 
Aegyptiorum primogenita effe ab Angelo percuffa.facr? 
litter^ teftanf Scitquoq; Ecclefia,Sponsu media nodle,ef 
feventurum; ac ideo tunc c#'is vigilare nobis expedit,ne 
nos ille dormientes,ac pigrirdntes inuen iat,& puniat.Me 
diait&nodle Dhs ex vtcro Virginis natus in lucem prodi- 
Uir;& media nodle, aut paulo poft e mortuis fefurrexit. 
Secundo quaeritur , AnClerici nodturjias precesolim 
tribus temporum interuallis diuifas perfoluere confueue 
rint?funt,quiidaffirmant;& Amalarium in libello de or 
dine Antiphonarij,& Ifidorum lib. 1 de offic.Ecclefiaft c. 
i9.Hugonem Vidtorinum lib.z. de offic.Eccl.c 9 Sandtfi 
Thomam i.Corinth c. 14.Iett.6. Vvaldenfem: lib.de Sa- 
cramcnta!ibusc.i4 & 2,8.huius rei teftes producunt:Cle- 
, tici,inquiunt, eo t£e, prima vigilianodlis exadfa, ideft. 
poft tres horas nodtis in Templum conuenne folebant, & 
primosnodlurnos Pfalmds decantabant:deiude vero fom j 
numrefumebant,& fecunda vigilia,id eft, poft fex horas 
modiiselapfas iterum conuenientes in templum,fecundos 
Kodlurnos Pfalmos canebat.Deinde tertia vigilia, id eft, 
poft nouem horas nodlis expletas e fomndfurgentes, ter 
tios Nodturnos Pfalmos continebant. Poftremd,quarta 
vigilia nondum completa,hoc eft, duodecima nodlis ho- 
,ra paulo ante folisortu inipfa aurora laudes matutinas 
pfallebaut:&ita nodluquater Deum orabat; ficut etiam 
interdiu quater quoq; Deum precari folebant; videlicet 
boraTertia poft:Solis ortu,hora Sexta,hoc eft,ad meridie 
horaNona,id eft,poft nouem horas abortu foiis,& vefpc 
ta,hoceft,hora duodecima diei. More enim Hebraeorum 
diesciuilisin duodecim horas diuidebatur, iuxta illud 
Chriftijisionne duodecim funt horae diei ? ac proinde nox 
quoq; toride horis conflabat. Mihi certo non conflat, an 
Nodlurni Pfalmi, quas vigilias veteres feripeores appeff 
lant, dimfi m, ac per tria temporum interualla canerent. 
Llud potius exi (limo, Nodturnas preces fimul media no 
cte a Monachis;ab alijs,vero, vel paulo ante mediam no- 
Inft. Moral. Pars 1. 
dle.vel paulo poft cantari folitas fuiffe.Laudes vero ma 
tutinas, vt Amalariusin libello de ordine Antiphonarij; 
c.7. Hugo S Vidloris in libello deEcchoffic- i.c. t,& 9.& 
in Speculo Ecclefiae c.3 .Radulphus in lib de Canonliob- 
feruant. propolit. Hteftantur. Monachi a Nofturnis vt- 
gilijs diuidebant,& vtrasq; pertepora terminabant.Cle 
rici vero faecularesalicubi diuidebant eas;Romy vero fi-, 
muloescoiungebat Neclfidorus,Amalarius,Hugoyv'al 
defiSjS.Tho.tradideruntexpreftim Nodlurnas preces per 
tria nodlis interualla cantare Clericos confueuiffe ; folu 
aiuntnodlem in quatuormilitares vigilias,vel excubias, 
fiue cuflodias laicos diftribuifferin prima,fecunda,tertia, 
& quartam,& lingulas quafq; illarum tribus horis confli 
tiffe,ita vt nox in duodecim horas diuideretur;& q> Eccle 
fia inftar militariu excubiaru catare cofueuerit Pfalmos 
in tres partes difpertitos; ita vt fimul cu ternis Pfalmorfi 
partibus ternae Scripturae ledlioues, & terna refpcnforia 
recitarentur: ac proinde ternae Pfalmodia:, & Orationes, 
quamuiscontinenterdecantatae, rcfponderent tribus mi 
litaribus vigilijs. Na ficut militares vigiliae ternas horas 
cotinebant, lic Clerici tribusdiftindlisordinihus, quauis 
fine temporis interftitio Pfalmos,Le<Stiones,& Refponfo, 
ria continebant. Et in prima quidem parte Pfalmos, & 
tres Lcdliones, & tria Refponforia coniungebant pro tri 
bus primae vigilis militaris horisfin fecunda,cu Pfalmis, 
&Refponforijs tres quoq; Ledliones rcfpondentes tribus 
horis fecunda; vigilis; & fic pariter in tertia parte. Dein 
de vero Matutina' Laudes refpondcbar tribus alijs horis 
quartae vigili? militaris.Nodlem diuidi inquatuor vigi 
lias,ex Euangeliocolljgitur. 
Tertio quaeritur.curNodlurns vigiliae duodecim Pfal 
mis conflat,aut none, aut decem,& odlol cur item tribus 
interdum Ledtionibus,& t nbusRefpouforijs;aliquando- 
nouemxur item tribus Pfal morum, & Ledtionum,& Re- 
fponforiroum diftindlionibuscdcludanturUtndeo, dieb. 
Diiicis, Nodturnas vigilias conftare dece, & odio Pfalmis 
in tres veluti claffes, & ordines diftributis; in alijs diebus 
feftis, nouem Pfalmis intres ordines diu ilis; in diebus jp- 
. feftis, duodecim Pfalmis, quibus proxime tres Scriptu rae 
ledliones,cum tribus Rnforijs,fucceduc Tres ordines fiue 
claffes,vt tradit Hugo in lib.z de offic.Eccl.c.9 & 10.re 
ferunt Trinitatem, ob cuius cultum,& honore Pfal mi de- 
cantantur:Tria item Mundi tepora,nimirum tpsquofub 
lege naturas holes vixerut,& illud,in quo fub legeferipta 
Molis,& praefens,quo fub lege gratias viuimns.Vel potius 
rndent tribus paulo ante diditis militaribus vigilijs. Qiia- 
11 is aut in diebus profcftisnon fint tresordines Pfalmorfi, 
& Ledlionum.ac Refponforiorum; recitantur tame duo- 
dcci m Pfalmi, vt refpondeant duodecim nodtis horis, vt 
quafi pertotam nodle Deum orare videamur :& tres Le- 
dlionesrefpondenttribus militaribusexcubijs. Hugo te- 
fta:ur,in duodecim Pfalmis fignificati duodecim Prophe 
tas, aut duodecim Apoftolos; in tribus Lcdlionibus,fan- 
dlam Trinitatem,vel tria Mundi tempora. Luc.i 
Quarto quasritur, quibus de caufis Matutinas Laudes Mare 
inftituerit BcclcfialPrimd.vt in quarta nodtis vigilia pre Matt. 
ces ad Deum funderemus : ficut enim tres Nodlurnorum 
Pfalmoeum diftindliones tribus nodlis vigilijs refpodeat, 
ficetia Matutina: Laudes,quarta; vigilia:,vt nos in ea pa 
ratos, & contra hoftes armatos, & munitos Diis inueniat. 
Deinde, vt prohoftibusinnodte dcuidlis Deo gratiasde- 
bicas referamus,more Hebrasorum,qui Aegyptijs in ma 
re demerfis, diluculo Diuinas Laudes cecinerunt. Item, 
vt Regium Prophetaro Dauidem imitemur, qui iu Pfal 
mis non raro teftatur fe diluculo preces adDai fundere. 
Poftremd,vt in memoriam reuocemus, quot, & quata ea 
horaChnftus pro nobis mala pertulerit. 
Quinto quiritur, quareHoram Primam Ecclefia colat, 
& obferuet? Refpondet Rabanus in libro fecundode infti 
tutione Clericorum , capitulo tertio, vt in ipfo folis ortu 
$olem iuftitite nobis orientem poftulemus, vt illius illu- 
ftrati lumine,peccatorum tenebras,& laqueos mortis ef 
fugere,ac deuitare poftfmus-Et vt ait Amalarius in libcl 
lo deordine Antiphonarij,ca.6. Sicut ouibus,q nodlu cu- 
ftodiunf in ouilibus incluff,manead Pafcua exeuntibus, 
illicoadeft opilio,<j eas dirigat,ducat,& defendat a lupis 
ita nobis primo diluculo furgeeibus, Soleoriete adfit Do 
Ddd minus