1233 
Liber Decimus. 
1234 
9«d ifpofita abfoluamus abfq; extremi iudicij memoria. A cat rem corpoream, quaepot in fctifus incurrere, & quas 
prseterea,quia a Pentecofte vfq; ad Aducntum,tm vigin- 
jiquatuor Dominicae ponunturjcum tn poffinteffe vigin - 
tio<3o,ideo qn vigintiodlo interueniunc,reliquae fumun- 
tur,quaeeoannofuperfuntex Dominicis, quae funt inter 
Epiphaniam,&Septnagefimam, Inter Epiphaniam aut, 
& Septuagefimam aliqii, quamuis raro, polfunteflfe fex 
Dominic? : quarum duae primae femper inter Epiphania, 
&Septuagefimaponutur,Officiuin primae Dominicae fem 
per inter Epiphani? odlauas.cn ius Euigelium eft de pue 
rolefu duodecim annorum Hierafolymisrelidio,&in te 
pio inuento.Officium vero Secundae Dominic?,cuius Eua 
gelium eft de ea aqua in vinum mirabiliter eonuerfa in 
nnpcijs fadfis in Cana GaliIseas, femperfit proxime poft 
oflauam Epiphaniae.Et quia aliqii cotingit,vt prima Do 
minica poft odlaua Epiphani? fit feptuagefima, ideo tue 
Officium Secundae Domini:? transfertur iu Sabbatum ,p- 
jime praecedens non impeditum die feftonoucm Ledlio- 
numjalioqui in feriam fextam fimiliternon impeditam. 
primum Sacra fa£ta Deo offertur,cuiufmodi funt animal 
carnes,pani s,oleum,vinum;farina,frumentum,thus,vel 
aliquid fimiIe,quod igni coftum.aut combuftu, aut ali 
ter quomodol i bet tritum,aut commolitum , autfrixum, 
aut varia aliqua afperfione,aut permiftione affedlu Deo 
immolatur. 
Secundo quteritur,Quidnam fit facrificitim proprie,& 
ftriild fumptum?Rhdco,effe adlionem,per quam res ali 
qua corporea, fiue adefum, fiue ad potu apta, primu fa 
ctatur certis verbis,& caremonijs adhibitis,& Deo offer 
tura legitimo miniftro, ritu debito, in finem congruen 
tem. Df L Adtio qqm licet facrificium aliqh dicatur res ip 
fa,qu? offertur, vt hoftia,vel vidiima;in praefentia tn nd 
fumitur pro re oblata,fed pro adiione.qua res Deo facraf, 
& offertur.Carteris verbis exprimituromnis facrificij ma 
teria,quse debet effecorporea.&quspoffitfenfu percipi, 
immo,quae eft farpius efui,vel potui apta,ed q> tanquam 
cibus Deo acceptus, & gratus,vel tanquam cibus mini- 
Tota huius roeft, quia Ecclefia Romana a Die Epipha- B ftrorum eius offertur Exprimitur quoq; finis, cuius grau 
• ; ru-ia: nr,: : r. :c ■„ r...:- _ • r ■ 1 . > l’ 
mxcelebrat folemni ritu tria illa ChriftiDiii opera mi 
rabilia nimirum,cum ipfaftella duce a trib. Magis agni 
tus,& adoratuseft;& cum a loanneBaptiftain Iordane 
baptifmate ablutus eft:& cum in nuprijs aquam in vinu 
conuertit.In die Epiphanias cantat Euangelium de trib. 
Magis.qui ftellaedmftu ad Chriftum venerfit:& in die O- 
dtaua Epiphaniae Euangelium de Baptifmo Chrifti; & in 
prima Dominica poft Odlauam Epiphanis,Euangelium 
de aqua in vinum in nupcijs mutata. 
Jguidnam Sacrificium fit, $ quotuplex, 
XVI/. 
I 
Cap. 
Nter adhis Religionis externos, vt ante iam dixi mus, 
eft opus,quo Deo aliquidfacrificamns.Sacrificiu au- 
tia facrificia,facimus Sacrificia,vel Deo audiere,vel mo 
re,& inftituto Maiorum, vel inftindtu naturae fi ut, &ofte 
runtur,quibus admiffa peccata expientur,vel Dei auxi 
lium inuoceturad bonum aliquod obt i nedum; vel iuftar, 
& debita; pro bentficijsa Deo acceptis grati* referant, 
Df[primum facratur,&offertur,]quta vt exS.Th.fecuda 
fecundae,q.36 ar. i.& q 85-ar.3 . ad 3 . colligitur , differt 
facrificium ab alijs ablationibus,quas Dei caufa fiunt, <ja 
facrificij materia aliquid in fe patitur,ac proinde aliqua 
fui mutatione facratur; aliarum vero oblationum mate 
ria nullam fui mutationem patitur,fed trh adhibitis fub 
certa quadam prteferipta forma,verbis,precibus,ritibus, 
accasremonijs,facerdr>tis minifterio confecratur,vt rami 
oliuarum,palmarum,frudfusarborum panis, vinum o- 
leum,veftes,& quae talia funt. Quo fit, vt facrificium ab 
oblatione diftinguaturffiaec.n.tanquam genus,lati 115pa 
tet,quam facrificium: nam omne facrificium eft oblatio, 
non contra.In vetere Hebraeorum legeofferebantur,qui 
tem in noua lege a ChriftoDao inftitutum, Miffa eft c dicebantur panes propofitionis,qui ante altare Dei in me 
de qua eft nobis in praefentia differendu:fed in primis 
quaedam generatim funt de Sacrificijs difputanda. 
Prim6qu?ritur,vndenam nomen Sacrifici] didium fit; 
& quot modis fu maturi Rndeo,didtum effe ab eo,quod 
res facra fif.facra autem,& religiofa res fit eo,quod Diui 
nis vfibus,adhibitis certisquibufdam verbis,precibus,& 
c<Eremonijs,& ritibus deftinatur.Et quia nomi nis etymo 
logia f?pe latius patet, qua res nomine lignificataihinc 
eft,vt etiam huius, nominis notatio alijs rebus conueniat 
qua; facrificia proprife nd funtmamtempla, altaria,vafa, 
veftes,& id generisalia,fiunt facra,qu* th facrificij nomi 
iie minime defignantur;neque.n. eis facrificij natura ,Sc 
xoconuenit.Porro facrificij nomen dupliciter accipi fo-- 
letjlate.f, ,& ftridle Late acceptum,per metaphoram fu 
nutur multipliciter.Primum n.,vtcolligitur ex Auguft. 
li.de ciuit.J.cap.4.& 5 .& S.Th-fecunda fecunde, quaeft. 
85.a 3.omne opus, & officium pietatis, &charitatis;quo 
dealiquo homine caufa Dei bene meremur,df Sacrificiu: 
fa tabernaculi,vel templi exponebantur.Decimae uem,&: 
primitiae,quae oblationeserant,facrificia non item Pra:- 
terea. facrificij materia,quae Deo offerebatur, per aliqua 
adfionem in honorem,& cultum Del trafmutabatur, 'ani 
mal madtabat,igni exurebaturex toto,vel ex parte,thus 
adolebatur,farina clibano,fartagine,vel craticula coque 
batur, panis in frufta, & particulasdilfecabatur, fpicae 
triticeae igne torrebantur, frumeti grana cdterebantur sa 
guis fundebam r,& fpargebatur in partes Oblationes ve 
ro,erant dona,& munera abfq; vl la alia tranfmutatione 
data Deo.Si quaeras,an facrificium et fit lignum. Rhdeo, 
Auguftinum li 5 .de ciuitat .c 5 ■ dixiffe facrificiu vifibile 
inuifibilis facrificij fignueffe,& in Epift.+p.q.j .dicitfigni 
ficatiua effe dia talia facrificia,& quarundam rerum fi- 
militudines Et tenera caetera facrificia in lege veteri fi- 
gna fuerunt facrificij cruenti,quod m Cruce Chriftus ob- 
tuht,&facrificium pdt multa fignificare: nam licet fit 
adtio Sacerdotis,fit ad laudadii Deum,ad gratias ei ag£- 
qualis eft Elee mofyna in vfuspauperum pp Deumero- das,ad bona abeo impetrada,ad noftra peccata aboleda. 
gata,quam hoftiam vocat Paulus Hebrae, 13 Deinde fa-- 
crificij vocabulo notatur omne opus, quo peccata com-- 
miffa per veram animi p*n itent iam expiamus: cuiufmo 
di funt operofa,& laboriofa qusdam officia virtutis,quae 
libenti animo prsftanins,quibus noftrorum peccatorum 
fordeseluantur.Sic etiam vera,&legitima cordis p?nite 
tia,quacu!pasdeteftatt luge mus,facrificium appellatur, 
iuxta illud Dauidis:Sacrificium Deo fpiricus contribula 
tusanartyrium item fponte,&voluntatefufccptum. Et 
opus illud,quo quis caufa Dei,ccrt? Religioni,votis emif 
lis fe addicit, 5c fhancipat, venit appellatione Sacrifici]. 
Stridte verd,& proprie fumptum nomen facrificij figmfi 
cataiftioncrn,perquares aliqua corporea primo Sacra of 
fert Deo Vndevi<fhma,& hoft-ia fi proanimalib qusema 
<ftabanttir,fumant, late facrificium dicebantur; na apud 
latinos Vidfima figuificabat ani mal,quod hoft ibus de- 
uidtiscadebatur:in gratiarum adtionem:Hoftia,animal, 
quod pro viiftoria de lioftibus reportanda madlabatur. 
Vnuiersd igitur Sacrificiumproprie 1 acceptum fignifi- 
luft. Moral. Pars u 
Tertio Qtiaeritur,quot fuerint in veteue Hebr?orum le 
ge genera lacrificiorum prafcriptalRefpddeo, ea colligi 
ex Lcuitico in primis feptem capitibus* Primum genus 
facrificij erat,quo tota vnftima igni coburcba tur, dfe cd- 
bufta exhalabat fumum afeendentem in c?ltim:quod fa 
crificium hebraice vocatur Olath,e6qiiod animal obla 
tum afeendebat in altare Dei,totum igni cremandu, vel 
quia totum foluebatur in fumum furfum petentem.Grc- 
ci vocant Holocauftum,vcl Holocanftoma,quam vocem 
retinuit femper ijsin locis ante memoratis, Latinus inter 
pres . Hoc facrificium offerebatur ad teftandum Diuint 
numinis,& maieftatis honorem,& fupremum in vniuer- 
fa Imperium.ac dominatum ;& ideo totum igni exurc- 
batundequofacrificio Lcuitici i.& 6.Alterum genus fa 
crificij dicitur hebraice Minchah,quod Latinus interpres 
Leuit.2.vertit facrificium,& aliquando libamentum.in- 
terdumetiamlibamen.-quoderat munus oblatu,ex rebus 
vitaeexpertibus,aptis tameefui,acpotioni.Leu.2■ fex gc 
nera materiae hui’facrificij me morant,fimila,hoc elt fa 
Eff 3 rina