123©
Inftltutlonum Moralium.
1240
& lihr.3.epift.S- &epift.i4
miiTione.
Qnares,quid Milia, II Latinum nomen fit,fignificet?
Refpddeo.vr colligitur ex Alcuinocie diuin.offic cap.de
celebrat.Miflz.ffidoio libtJHry mol cap. 19 Raban.lib.
i.de inftit.clericcap.3 z.Remig.lib. deofficio Milfz. Di-
miffioncm populi fignificare? Olim namq, infineMiflfc,
qua: dicebatur Cachecumenonim , publica voce Diaco
nus ciamabat:Ice, mi (fa eft,vc aperte infinuant.S. Auguf.
ferm zjr admenfamSanc.Cyprian Concil. Carthag.4.
capit.84 &cap.Epifcopus, de confecratdift. i. Ambrof
Ji J.epif.33 luo inepift 7J.C0nc.IlIer.can 4.&Caffian.
lib. a.deinftitut.Monach.cap. i j &Clem.libr.S.Conftit.
Apoftol.capit.11.Concil.Laodicen.can. 19 tk Greg.lib 1
Dialog. cap.3,.quibus verbis ab Ecclefia excludebantur
Cathecumeni, Energumeni, Panitentes.quibus fas non
eratconfecrationi corporis,&fanguinisDomini interef-
fe:ac proinde dimittebaturhoc verbo,Ite,Milfa eft;quaft
diceret Diaconus: Vobis iam licet foras abi re,i a m vos di
Sicvidetur dici Milfa pro A vocabulum in Ecclefia Latina?Refpondeo,hoc nomen (e
gi inprimisapnd B Ambrof libr-J.epift.33. Ego,inquit,
inanfi in munere, miifam facere cqpi,orare in oblatione
Deum,vt fubueniret:Deinde apudS.Augufti. ferm.91.de
tempore, & ferm. z5 1 In ledlione,ait,quf nobis ad milfas
legenda eft,audituri fumus.Extat idem vocabulum apud
Vi dlorem Vticenfem, & apud Cafiianu m lib-3.de inftit.
Monachorum.c.i 1 Item in Concil. Rom .fub Silueft. i.in
Carthaginenfi z.can.3 .& in Carthagin 4- can 84 in Mile
uitano it idem,capi. 1 z. Legimus idem quoque nomen in
Epiftolis Romanorum Pontificum, qui longeanteSilne-
flrum i.Chrifti Ecclefiz przfuerunt; Alexandri,inquam
I. Tclefphori,Higini,Sotheris,Pi_j, Fabiani, Entychiani.vc
citat Durantus de ritibus Ecclefiz Catholicae lib z.cap.6
nu.<>. qua mu is eiufmodi Epiftolznon it a conflantem, Sc
certam apud omnes auctoritatem habeant.
Quarto quaeritur, An ex faens litteris colligatur,diui.
num Milfzofficiam,vere, ac proprie facrificij rationeha.
berelHzretici libere id negant. In Concilio Conilantiiili
mitti rnus;ac proinde abite,eft enim veflridimillio. Nam B Sefilone 8 damnatur articulus inter alios ifte.Non eftfuti
przcepto Ecclefiz ad id vfque tempus in templo adefie
cogebantur,& quia voce alca,& intenta Diaconus publi-
ceclamabac: Ite, Milia eft; capit vulgarium hominum
vfu integrumMiffz facrificium, Milfa appellari, fumpto
vocabulo a publicis illis verbis, quz ad omnium adftan-
tium aures perferebantur. Etficut tunc Diaconus dice
bat.Ite,Miflaeftjficectamnum perfedlo,& abfoluro Mif
fz facrificio, voce Diaconi, velSaccrdotisdicirurpopu-
lo: Ite,Mida eft,vt bene annotauit Durantus,vna cualijs
junioribus lib.z.cap. 1. nu,4.& J • de ritibus Ecclefiz Ca-
iholicc Quare falluntur,qui cxiftimanc,male in Ecclefia
ad finem Miffzdici voce Diaconi,vel Sacerdotis:Ite,Mif
fa eft, vt olim a Diacono dicebatur initio Miffz fidelium
Chriftianornm. Nec enimtunccumDiaconus proclama
bat:lte, Milfa eft, id dicebat propter initiumMillzfide-
liumjperinde.ac fi diceret,Abitejquia incipit Miffa fide-
liumjfed obeam caulam,quod erat finis Milfz Cathecu-
menorum.qui dimittebantur,vt libere,quo vellent,fere
ciperent Quod ergo Diaconus in fine Milia Cathecume
rorum dicebat , hoc in eodem fere fenfn folet in Ecclefia
dici,quoties Sacerdotes offerunt, toto facrificio copleto:
Ite, Milia eft, vt altantes mtelligant libi iam ab Ecclefia
dimiftis fas eife difcedere Qtioruda eft opinio, hi» verbis.
Ite,Milfa eft,idem fignificari,#,miffa ia eft ad Deu obla
tio,Abitenn regula S.Benedidi vbi c.9. iz 13.de publicis
precibusdf,compleancur:poftea in c. 17- legimus, Milfz
fint,& fiant Hoceft,compleantur, & finiantur,ac fi dice
retur, fiantdimiiTiones. Aliorum vero minus et probabi
lis videtur fnra,fic interpretarium: Milfa eft,id e!t,fandlo
rum Angelorum turba milfa eft aDeo,quz facrificio ad-
fit,& illud per nos oblatum ad Deum deferat
Secundo quzritur,Quonam padlo in przfentia nomen
miffa fumatur.Refpnndeo,in i ure Canon ico, Patribus ite,
atqueCondlijs accipi pro miftione,id eft, di mifiione Ca-
thecumcnorum.ln Concilio Carthaginenfi 4 can.74. di-
citunEps nullum prohibeat vfq;ad Miifam Cachecume-
norum.ncq; ludzum, neq; Gentilem Ecclefiam ingredi,
& audire verbumDei.InConcil.Illerd.,can.4.prohibeo- D
turquidam iu Ecclefia permanere, nifi vfque adMillam
Cathccumeno.um.Ait etiam B.Auguftinusferm.z3 7.ad
Ivlenlam S Cypriani.Ecce poli fermonemfie milfaCathe
cumenis,manebunt fideles.
Eodem fenfu accipitur milfa apud Caffianum lib.3 ,c 7
& idealibi miifam orationis, vocat Dimiffione oratione
£inita;& alio in loco vj cap 8-MifIam cogregationis.hoc
eft,Dimiflionemc6gtegationis, & Miifam vigiliarum,id
eft.dimillionem poft vigilias exaftas.Hinc elt illud.vt di
xi,quod in Regula quoque S.Bencdidli llatuitur, vt Mif
fz fiant,id eft, Oimilliones Congregationis poft Noctur
nos fingulosoffici; Ecclefiallici abfolutos Aliqn accipi
tur vocabula Millz przcise pro ea parte facrificij, in qua
Chrifti corpus conficitur,cdfecratur,& offertunAliquan
do defignat eam partem, in qua Sacerdos preces ad Deu
pro congregato populo fundit, ac mittit. Poftrem6,pro
toto Diuinoofficio, quod ex Milia Cathecumenorum, &
fidelium,& Sacerdotis precationibus conftat:& hoc figni
ficatuin przfentiafumicur.
Tertio quzritur, Quam vetus', & antiquum Ih Miliis
datum in Euangelio, quod Chriftus Mi fisam ordinauerit,
Etin Conc.Trid.Sclf.zz can.z definitur: Si quis dixerit,
illis verbis:Hoc facite in meam comemo rationem; Chii-
ftumnon inftituiflfe ApoftolosSacerdotes, autnonordi-
nalfe.vt ipfi,ali;q; Sacerdotes offerrent corpus,& fangui-
nem fuum : anathema fit. Hoc autem conftanter veteres Lue. 12,
Ecclefiz Patres tradiderant luftin in Dialog. cotra Tliry 1.Cor,11
pho.Irin.lib 4 aduerfus hzrefcs,ca.3 z. Alexa.in epift.ad
omnes Ortho.Cyprian. lib. z epift.3 «Se in ferm.de Cena.
Tertull.lib. de cultu f^min.Orig. hom.13 in Leuiticum.
Nazianz orat. 1.contra lulian.Ambrof.epift.33.&|ibr.4
de Sacrament.Eufeb.Iib. i.cap. lo.dedeinonftr.Euangel.
Hieron.epift adHedibiam.&inepift.adEuagrium Aug,
lib. 10 deCiui.c.zo Athan.q.34. ad Antiochum.Dionyf.
de Eccl.Hierar.ca 3 Ignat inepift ad Smirnenfes.Fx Ca
tholicis quidam negarunt Chrillum feipfum in extrema
cana fub fpecie panis,& vini obtulifleincruente:fed prz
cepilfe tantummodo , vt eum incruente Sacerdotes offer-
C rent.AtSynodusTridentinaSefl.zz c.i.definiuit,quodfe
in cana Chriftus obtukrit.Et cerre hoc idem Paties olim
ante tradiderunt. Cypriam lib 3.epift.3 .ad Ceciliu.Hier.
in Matth,z6. Hefych.Iib 6 in Leuit.cap.zz.&lib.z.ca 8.
Leo ferm 7 de Paflion.Nilfen. in orat. 1 .de refiirredl.Dni.
Orig.in Matth. c. z6.Teruill lib.4.contra Marcion.Chry
foft.hom.18 in Matt.Hidorus lib 6 Etymol.c.19.
Deinde ex Euagelica hiftoria id facile colligitur.Nam
Chriftus tunccorpusfuum, & fanguinem confecrauit,&
fub!aris in coelum oculijgratiasegit.ergo fcipfumobtu-
lit. Deinde poft typicum agnum,feipfum,vt agnum figu
ratum, & fignificatum fuisdifcipulisdedit; ergo typici
agni figuram iinpleuit in omnibus. Accedit his,quod vt
Patres certatur,Chriftus Dominus Sacerdotium, & faert
ficium in Melchifedecotypice adumbratum compleuit;
fed facrificium Melchifedechi fuerat in pane, & vino in-
cruentum: ergo Chriftus ineruentd quoque illud in cana
obtiiltt.PrztereaChriftus dixit:Hoc facite in meam coni Luc.tt.
memorationem,iuhens nos facere, quod ipfe fecerat: fed i.Cor.ii
nos eius audloritate,& infticutione cdnfecramus,&offe-
rimus incruenti,ergo ipfe fuum corpus,& fanguinem cd-
fecrauit, & obtulit.
Obijcies,nullum verbum extare in Hiftoria Euangeli
ca, vbi dominica c?na memoratur, quo verbo fignifice-
tur Chrillum feipfum obtulilfe,& facrificalfe incruente:
nam tantummodo legimus ipfum confecrafle,fregilIc,ac
deinde impertifseDifcipulis corpus,ac fanguinem fuunn Matt.i»
Ergo illa verba:Hoc facite ; folum fignificant, Confecra-
te,frangite,&dateczteris meumcorpus, &fanguinem.
Apoftolus itidem- Corinthijs feribens, hoc quod eft, Do
mini corpus,& fanguinem edere, debibere, ait efsecom-
memorationem mortis illius: at verbum (facite) in Scri
ptu ris non fignificat, Offerte, & facrificate.Sed hzcnub
]o fere negotio diluuntur ; quoniam ex hoc , quod Chri
ftus confecrauit, Patri gratias agens,fregit, & dedit,fatis
aperte coli igitur feipfum obtuli fse,predi<fta verba idem
valent,ac fuum corpus, & fanguinem confecrauit, obtu-
lit;& deinde Difcipulis impertiuit. Deinde verbu(facio)
aliquandotum apud profanos, tum apud facrosicripio-
tes fignificatfacrificaretprzferciiji cumidex adtunclis
