n <5 InfHtudonum Moralium. nj6
offertper medium Sacerdotem, praeftat nobis quotidie
diuinabeneficia; fed modo nec fatisfacit, nec meretur:
qua: duo viuens, & morti feipfum offerens, in Cruce pr?
ffitit abunde .Hincetiam fit, vt eodem modo, quo Miffa
peccatorum remiffjonem operatur, opereturquoque gra
t\x incrementummeq; enim per miffam copiofior gratia
confertur in modum Sacramenti;nam per hoc,tanquam
per inftrumentum Deus iuftis fufcipientibus Sacramen
tum vberiorem gratiam largitur; at vero per facrificium
ca non datur proxime, fed impetrantur a Deo lingularia
diuina: gratis auxilia,quibus iuftus bene operatur,& ma
iorem gratiam operando meretur. Sicut enim perSacra-
mentum proxime gratia prima diuinitus infunditur , ita
proxime etiam per illud fecunda gratia fufcipitur. At ve
ro per miffae facrificium , ficut prima gratia non datur
proxime fed impetratur: ficetiarn nec datur proxime
fecunda gratia; fed impetratur bonae vies opera , & of
ficia ; quorum merito gratia crcfcit, roboratur atque
perficitur.
Oftauo quaeritur,quanta: efficacis, virtutis,& ponde- j
ris fit miffa? quod pertndeeft, ac fi quaeratur, An perfe
certum, & taxatum effedlum producat, an vero incertu,
neque definitum? Dus funtopiniones: Prima negat certi
effe,& definitieffedtus,fed infiniti effe,ait,in ijs, pro qui
bus offertur,& ipfi quoque funt offerentes, eo argu meto,
quod res oblata fit infiniti pretij, cum fit corpus, & fan-
guis Chrifti; & offerens principalis fit quoq; iufinitS gra
tus. Nam, vt praedixi, Chriftus eft Sacerdos principalis,
qui feipfum Patri offert;at minitter.vel famulus,perquS
dominus eleemofyna erogat, nihil detrahit de bonitate,
& aftimationeeleemofynae; alio qui enim minus aeftima
retur eleemofyna data per miniftrum malum, quam per
bonum. Prsterea.fi Milfs virtus, & efficacia finitaeffet,
minus fatisfacerent pro p?na debita decem homines,qui
facrificium offerret,"quam fi duo tantummodo offerrent.
Si enim rem quamlibet finitam in decem homines diftri-
buas, non tanta portio lingulis obueniec, quanta duobus
contingeret, fi in duos folummodo diuideretur Ita pla
ne, fi decem homines Miffam audirent, fructus diftribu-
tus in eos minor in quolibet eo rii exifteret, quam fi duo
dumtaxat facrificiomtercffent.Qud item plures mimftri
facrificio inferuirent, ed minorem hoftis frudtum parti-
ciparent;ac proinde,qui poli vnum,vel auditor,vel adiu-
tor ad Miffam accederet, is partem frudtus illidetrahe-
retiqus videntur abfurda.Nam fi duo homines Sacerdo
ti eleemofynam erogent, qui pro illis facrificium offerat
poneftprimus minoremes Chrifti fanguine vtilitatem
percepturus; quemadmodum fi iuxta Crucem, quis vna
cum Chriflo fanguinem illum Patri offerretinihil minus
confequeretur,fi folus ipfe,quam fi infiniti homines tunc
fimul adeffent.qui idem cum illo facrificium offerrent.
Hadlenus prima opinio. Quam vt melius affequamur;
fciendueft Miffamofferri proquibufdam.ita vt ipfi fpe-
ciatim non offerant, vt pote nihil circa Miffam cogitan
tes,qus pro illis offertur, necquicquam agentes, ac pro
curantes, vt pro illis offerretur . Pro ali js vero, Miffam
nempe, offerri, ita vt & ipfi pariter offerant, vel quia fa
crificio interfunt,vel inferuiuntfacrificanti,vel rem diui
nam faciendam aliqua ratione curarunt. u
Docet ergo fuperior opinio,Miffam in ijs,pro quibus fo
lum offertur,& ipfi fpeciatim no offerunt,certum,ac defi
nitum effedtum obtinere,8c«aqualem in omnibus,at vero
in ijs,proquibusoffertur,&ipfi pariterofferunt,certum,
& taxatum non habere effedtum, fed maiore, minorem-
ve pro maiori,minorive ftudio,affedtu,& voluntate offe
rentium : quifqueenim tantum ex Milia frudtum perci
pit , quantus eft pius in eo voluntatis affedtus Quemad
modu m,inquiunt,Baptifmus i n paruulij, certum,ac defi
nitum,& squalem in omnibus effedtum producitiat ve
ro in adultis non item , fed maiorem, aut minorem, pro
maiori, minorive preparatione illum fufeipiendum. Sic
Caietanusj .p.q.7?-art.J ,& in opufc.tom.i. tradt.j.q.z.
Siltieft.in verbo, Miffa i.q.9. Angel.in verbo,Miffa q.Jz.
Viguer.in fuis inftitutionib.Theol.c. 16.$ z.Canus lib. 11
de locis Theologor.c.ij.ad io.Ruar.art.i6 Corduben-
fis lib. i.quaeft.3 .Petrus S0t.ledt.7- de E uchariflia.Petrus
Nauarr.de reftituc.lib.i.cap. i.n.a68. & fequentibus.
Secunda opinio abfolutfi, & fimpliciter affirmat, Mif
fam certae eile, & finitae virtutis, & efficacis; ac proinde
certum,& definitum effedtum praeftare: quas videturfuif
fe conflans veterum Theologorum fententiaS.Tho. in4.
dift.45.q.i-arti.4.qu.3. ad fecundumBonauenturx in4.
dift.4 5.art.z.quaeft.3 .ad vlcimum.Sic Ricardu$4 dift.4f
art.quasft 3 Scotus quodlibet.zo.art.r.&3.Durandus 4,
dift.45.quaeft.3.ad3.Palud.4.dift.4r. quaeft.i.artic.con.
cluf.4. Adrianus quodlibet 8.art.3 . Gabriel. in Canone
mifla: ledt 16.Jk i7.Maior.4 diftindt JJ.quaeftio.z.Sotus
lib.de iuft p.quaeftion.z.artic z.nec eft filii contrarius,vt
quidam putarunt,in 4.diftindt. i3.quaeftion.z. articul.j.
Couarruuias in cap.Alma mater 1. part.i.$i. numer.f.
& fequentibus. Qui omnes eo funt argumento permoti.
Quia alioqui Mifla, quam quilibet Sacerdos offert, fua
virtute, & efficacia aequaret facrificium , quod obtulit
ChriftusinCruce.
Deinde,Si miffae facrificium certae, & finita:efficacita
tis non effet, certum,& taxatum no produceret effedtum
in ijs, pro quibus folum offertur, quiuue non offerunt.
Id manifeftum eft.-nam cum illi non offerant, nihil eft in
illis, ex quo miffa: effedtus taxetur, definiatur, determi
netur. Cui igitur in illis tantus miffae effedtus exiftit, &
non maior? Accedit, quod fi miffa: efficacia noiJeffet
certa, fruftra equidem plura mitfarum facrificia ad ean
dem peccati pynam delendam , ad fatisfacicndum pro
eifdfi peccatis offerrerentur ; hac enim ratione probatur
vnum miffa: facrifici um in cruce fadtum, nec vnqua am
plius repetendum , cum illud fuerit infinita: virtutis pro
peccacisomnium hominum diluendis.Poftremo,fi miffae
facrificium infinita virtute conflaret, fufficeretvnum
proculdubioadeos omnes liberandos , quorum peccata
igne purgatorio expiantur; Cur igitur tot in dies in yni-
uerfaEcclefia pro illis Miffarum facrificia celebrantur?
Sacerdos itidem,qui multis facrificia petentibus promi-
fit fe pro iliis rem diuinam fadturum omnibus plene fa-
tisfaceret, fi femel pro illis tantum facrificaret ; quodeu
Ecclefiae communi fen fu, &confuetudine pugnat. Haec
de opinionibus.
Primum,dicemus,an miffa fit certi, & finiti effedtus in
ijs,pro quibus offei tur,& ipfi non offerunt.Deinde,an cer
turuj&taxatumeffedlum obtineat in ijs , pro quibus of
fertur, & ipfi quoque funt offerentes,Neque enim hae duae
quaeftionesconfundi debent, vt quidam confundunt.
Item dicendum eft, an miffae facrificium, vt fatisfadlo-
riumeft, certum, & finitum effedtum habeat: infini
tum vero , vt eft impetratorium , an vero finiti, & cer
ti effedtus fit,tum,vteft fatisfadtorium,tum vt eft impe
tratorium.
Quod ad primum pertinet, mihi magis placet fecun
da fententia ; cuiusquidem argumenta potita,quod pri-
mo locopofuimus,abundS fatisoftenduntuiimirum mif
fam , vteft fatisfadtoria.effe certi, & finiti effedtus, hoc
eft,certae, definitae fatisfadlionis in ijs, pro quibus offer
tur, & ipfi nullo modo offerunt, quia nihil cogitant, fiat
ne, & offeratur miffae facrificium, an fecus. Oppones id
quod obijciebat prima fententia hoftiam in facrificium
oblatam,inifiniti pretij effe. Concedo,fi in fe quidemea
fumacur:at vt perSacerdotem offertur, virtutis effe fini
tae,qua conftat adlioSacerdotis Vrgebis cum primae opi
aionis audloribus. Adtio miniftri, & inftrumenti nequa
quam minuit virtutem , &efficaciam caufae principalis;
fed m miffaChriftus Dominus eft principalis Sacerdos,
qui offert; quod fi Chriftus quotidie Patri offert in miffa,
cum ipfe fit ei infinite gratus; qua ratione Sacerdos, qui
efteius minifter,efficaciameiufdem definit,ac terminat?
Rcfpondeo, quemadmodumperBaptffmumderiuantur
merita,&frudtus vita:,& mortis Chrifti Domini.qu? per
fe infiniti funt pretij, & infinitae virtutis;& tamen nonili
finite percipiuntur ab ijs,cum quibus ea Chriftus per Ba-
ptifmum communicat, ita idem prorfus eft de miffae fa
crificio indicandum.
Infiftes, inftrumentum natura;, & artisdefinire , ac
reftringere quidem virtutem , & efficacitatem forma:
naturalis, non tamen inftrumentum v oluntarium, vc
videre eft in, famulo , per quem dominus eleemofy
nam elargitur; at Sacerdos, inftrumentum eft Chrifti
Domini