h8p Liber Decimus. hpo 
fclim locum habebat,quando Epifcopus in proprijs Eccle 
£; s ,& in fua Dioscefi.St folemni caeremonia, & religione 
jem diuinam celebrabat. 
Vndecimo quaeritur,An Sacerdos volens in aliquo cer 
to altari facrificium facere,debeat prius inquirere fit ne 
altare confectarum, corporalia itide, accaetera linteola, 
veftesqs facratae?Refpondeq,cum Soto:quando haec rei di 
xiinae inferuiuntde more , nihil eft inquirendum; quando 
Item haec a proprio Parocho offeruntur. 
Duodecimo quaeritur, Quot modis altare confecratu 
delinat effe facru?Refp6deq,diftinguendueffe,autaltare 
eftftabile,aut portatile. Si flabile,confecrationis forma 
amittit.fi eius menfa,a flipite.vel coliinis,quibus innitif, 
amoueatur.vel ita frangatur,vt ad vfus,ad quos eft con 
fecratu redditu fit ineptum,vel inutile, aut nimium de- 
forme:quod arbitrio Epifcopiiudicaridebet .Secus erit, 
fi tm modice frangatur, dumodo fadlenon fint duae par 
tes,vbi fa£U eft altaris confecratio. Deinde confecratio- 
0 is forma priuatur,fi fepulcri fignum,St repofitorium re 
liquiarum in quo reliquiaecoduntur,remoueatur,franga 
tur.minuaturv6.Si vero portatile fit altare, confecratio- 
ne fpoliatur,cumremouetur lapis a ligno,in quo eft fe 
pulcri lignum,& vbi reliquiae reponuntur,aut cu eft in ip 
folapidefignu,8cauelliturabeo;itemfi lapis ipfenota 
biliter frangatur. Non autem confecratione nudatur, qii 
lapis eft in ligno,St fepulcrum in lapide,& amouetur la 
pis a ligno,vt redte tradidit Siluefter in verbo, Altare q.9. 
contra Panormitanum,& Angelum. 
Decimotertio quaeritur,an eodem die plura altaria emf 
dem Ecclefiat,iure confecrentur?Refpondeo, iure confe- 
crari,quia eodem die fas eft plures Epifcopos confecrare. 
ca.cum fis.de confec.Ecclefia:. 
Decimoquarto quaeritur,An polluta,& violata Eccle 
fia,altare quoq; pro polluto, violatoq; haberi debeat?Rn 
deo,quandocunq; violatur Ecclefia,altare V3 ftabilc.no 
portatile,in ea contentum,aut certe politum in loco, qui 
cum Ecclefia coniungitur pollui, St violari, & e cotrario. 
Mam fi polluitur Ecclefia.violatur ex toto,non ex pane. 
Item fi polluitur altare , quod eft in Ecclefia, necelie eft, ( 
vt Ecclefia ex toto violetur. Siluefter in verbo, Altare q. 
jj i.ex Abbate in c.propofuifti.de confec Ecclef. 
Quaeres,an idemiurisfif,quandoEccleliaamittitc6- 
fecrationem?Refpondeo,minime,quoniam Ecclefia amit 
titconfecrationem eius parietibus dirutis,vel exuitis, al 
tari integro permancnte:&contrario,altare fradtunqam 
i llius confecratum non eft,nec th idcircoEcclefia fua cd- 
ecratione priuatur.Siluefter,& Abbas locis citatis. 
De Calice, corporalibus > & exteris ve fi i - 
busfacris > quibus utitur S acer do 
dum Mtffc facrificium fa 
cit j & offert. 
fiap. XXVlll. j 
Q V?riturprimo,An ad Miffae facrificium calix con- 
fecratus,St patena fimiliterconfecrata requirant? 
Refpondco requiri,& tum Calix, tum patena de 
bent a proprio Epifcopo confecrari,c-vafa,de confecr.d. 
J.Patena dicitur Latine patina : patinte vero erant vafa, 
inquibus dapes ad menfam afferebantunvnde patinas in 
Ecclefia,& altari funt ad corpus Chrifti recipiendum,co- 
tinendum,& miniftrandumpopuloificut calices funt va^ 
fa ad Chrifti fanguinem excipiendum. Patena,inquit Ifi- 
dorus li.io.Etymolog.c.4.va(isgenusa patendo ditium, 
quoddifpanfis,patentibusq;oris fit.Patenarum meminit 
Columella li. ii.c43.inde patella:,de quibus apud Var 
onem, Feftum, St Ilidorum. Patenas Iaerae oli m in Ec-- 
ejefia magnae erant ex auro,Stargento, ponderis quinde- 
cim,& triginta librarum,vt pacet in Poncificaliex Da- 
mafojnunc vero funt paruae. 
Quaeres,An calix,Epifcopi mandato,a fimplici Presby 
tero confecrari queat?Refpondeo,minime;quia confecra 
Ie vafa,ad Ordinem fpettac Epifcopi, St proinde confue- 
A tudine, vel prae feri ptione id Presbyteris non pot coueni 
re.Romanus tamen Pontifex poteft Presby teris com mit 
tere,vt vfa,nempe calices,& patenas confecrent. 
Secundo quaeritur,an Abbates,qui pontificiis infignib. 
vtuntur.iure vel confuetudine calices confecrent?Rcfpo- 
deojcum Glolla in c.Abbatcs.de priuil. in fexto, id pote- 
ftatis non habere vlla iuris audloritate, vel vi confuetu- 
dinis.fedfolo prinilegio.Sic etiam ibi Francus, St Ancha 
ranus,Geminianus. Siluefter th.Tabienfis, St Armilla in 
verbo, Calix, St in verbo,Beneditflio.St in verbo,Abbas, 
videntur a(lerere,ideos habere ex i ure, vel confuetudine. 
Sed hi a udio res facile conciliantur,fi dicamus eam habe 
re facultatem Abbates priuilegio canonico,hoc eft,quod 
in ipfo iure expreflum continetur,ita vt redle iuris priui- 
legmm dicatur.Si quaeras, quomodo Calicis , St Patenae 
confecratiofieri debeat .Refpondeo,tumCa!icem,tum 
Patenam facrari manu Epifcopi per Chrifmatis vndtio- 
nem. 
Tertio quaeritur,Ex qua materia debeat Calix, St Pate 
na conflare.Refpondeo,in c.vafa.de confecrat.dift. t.fcri 
ptumefleiOlimSacerdotesnon aureis, fed ligneisvafcu- 
lis, St calicibus, St patenis vitreis vfosfuiffe, nunc vero 
non nifi aureis,vel argenteis,St in ca.vt calix, de confecr. 
dift.i-ftatujtunVtcalix Dominicu patena,fi nonex au 
ro,omnino tamen ex argento fiat. Si autem tam pauper 
eft Sacerdos faltem ftamneum calicem habeat . De a-re 
autem,vel de auricalcho calix non fiat, neob vini virtu 
tem aeruginem faciat,St vomitura prouocet. Nullus aiit 
in ligneo,aut vitreo calice pfumatMiffam cantare . Haec 
ibi. Tertullianus lib. de pudicitia, calices vitreos fuiffe. 
St frangi faciles indicat. Hieronymus vero loquens de 
Exuperio 111 Epift.4. ad Rufticum. Nihil, inquit, i Ilo di 
tius, qui corpus Domini vimmeocaniftro, St fanguinem 
portabat in vitro. Zepherlnusinftituit.vtcalicesnoex h 
gno.vt antea,fed ex vitro,vel ex auro,vel argento, vel fta 
no fierent,vt teltanturDamafusin Pontificiali. Vualfrid. 
de rebus Ecclef.c.14. Radulphus.de canon, obferua. pro- 
pof ylt.Platma in vitaeius Tandem Zepherini conftitu- 
tio antiquata eft,Stfancitum, vt nec ex vitro fierent p.p 
fragihtaiem;nec ex ligno oh raritatem, qua Sacramentii 
imbibitur.necex aere,obta;trum faporcm;necex aurical 
cho,quia aeruginem facit,St vomitum excitat.Sic ex Cd- 
cilio Re menli, St T tiburien.vt habetur in c.vafa , St c. vt 
calix,fupra citatis.Vuaifridus teftatur in li.de rebusBc'- 
cl .c.i4.Bonifacium martyrem dicere folttuniiOlim au 
rei Sacerdotes ligneis calicibus vtebanturmunc lignei Sa 
ceruotes aureis calicibus. In vitis Pontificii Silueftri Da- 
mafijSt Anallafij Bibliothechanj frequens mentio eft ca 
licum maiorum,minorum,St minifterialium,quos Ponti 
fices,St Imperatores Eccleftae donabant. Minifteriales di 
Cti funt, quia in his fanguis Domini populo miniftraba- 
tur. 
Quarto quaeritur,Quandonam calix confecrationis for 
mam amittat.Ri.deo,Si argenteus cal ix fit,St poft confe 
crationem inauretur,formam conlecrationis amitritiqa 
in fuperficiem calicis fonlia confecrationis inducitur.Ita 
Siluefter,Tabienfis,Armilla in verbo,Calix, ex Paluda— 
no. 
Quinto quaeritur, an calix ex certis quibufda idlibus 
qui lolent ab aurifice infigi, vt de integro iure inaurari 
queat,amittat confecrationis formam . Rndeo, minime: 
nam eft confuetudine receptum,vt hmoi idti bus calix af 
ficiatur,cum denuoauro tegitur aurificis opera; St tame 
iterum confecrannon folet.Sic audtores fupra citati. 
Sexto quaeritur,An calix formam confecrationis reti 
neat,cum aurum,quo eft inauratus,amittit ? Exemplum 
appono.fit calix argenteus,St inauratus,Stauru decidat, 
an eo ipfo confecratione fpolietur? Angelus,Siluefter, Ta 
bienhs,St Armilla 111 verbo,Calix,rhdcntiVel calix auru 
paulatim amittit ob vfum quotidianu,quo atteriuir, St 
tunc confecratione 116 denudatur, quia antequam ex to- 
to aurum decidat,reficitur,St inftauratur;nam pars con- 
fectata tanquam dignior trahit ad fe partem auri no co- 
fecrati denuo adiedtam Ve) aurumextoto fimul decidit, 
Sv tunc calix fua confecratione priuatur: cd quod auteq 
pars auri aecederetitotuffl aurum euanuit. 
Septimo queritur,an calix amittat confecrationem, 
.cum eiusicyphusin totum a pede fcparatur,kerumque 
coniuu-