1337
Liber Vn decimus.
pe Iureiurando 3 eul iufiitia dee fi, 1
Cap. V•
P Rimo quaeritur, de lureiurando per promiffionem
incautam, aniufiurandumquod promiffionem in
cautam confirmat,fit ratum,& firmum De iureiu-
rando incaute interpofito in fermone noftro Angel.
juramentum 3.n.i.&fequentib.Silu.juramentum z.q.7.
jabien.iurare,q. 10. i x.& i i.Nauar.in Man.c.iz.n.15,16
j7,Sot.li.8.de iuft.q. i.a.7.in 1.argumento, Refpondeo,
hoc loco non tradlari de lureiurando,quoquippiam te
mere,& incofiderace affirmamus,aut negamus, fed de eo
quo incaute,& temere aliquid promittimus.
In primis igitur, cum quis rem promittit,quae aut nullo
modo fieri poteft,aut faltem is,qui iurat, ea praeftare ne
quit, Iufiurandum eft temerarium,&incautum,&is,qui
jurat,lethaliter delinquit, qm aut voluntatem habet ob-
1338
terpofitum contra confilium Euangelicum non effe ferua
dum,tumquia eft temerarium,tumquia iuftitias,& cofi-
lioEuangelico aduerfatur,nam malum eft fugiedum bo
numiaciendum.Ergo qui iuratfe aliquod confilium Eua
gelicum non feruaturum,v3 religiosae vic? infticutum nu
quamfufcepturum,cum iuftitiapugnat.Abbas,&Ioann.
Andreas in c.Si vero deiureiuran. fenciunt, fiquisiurec
fe nunquam Epifcopi munus,curam, & onus fufeepturu
feruaredebet iufiurandum.f.ne praefit , &vt mfiurandu
nocet bono priuato,non tn vt bono publico nocet. Mihi
magis placet Antonini lententia,quamfequiturNauarr.
lococicatomimirum iufiurandumeiufmodi priuaca au
ctoritate violandum effe.
Infuper,fi iuret quis aliquid fe non faCturii,quod ad of
ficium amicitiae,pietatis,mifcricordiae,& charitatisin al
terum fpeCtet,incaute iurat,& venialis fe culp£ reu cofti
tuit.Vt fi iuret le nihil mutuo daturum,fideiufforem non
futurum,non coicaturum cum alio artem, vel fcientiam
difciplinamve,quam nouit vtilem alijs.non fadiuru obfe
Rigandi fe alteri,& praeftandi,quod iurat,aut non habet. B quium alicui,eleemofynam huic,vel illi non erogaturu,
Si non habeat,mentitur:& proinde in lethalem culpa in
currit,quia mendacium iureiurandoconfirmat. Si vero
habeat,etia lethaliter peccat,quia iurat fefaCturu,quod
jiouit fe praeftare non poffe.
Deinde qui iurat fe faClurum aliquid, quod citra letha
Jecrimen fieri nequit,incaute iurat, & lethalem culpam
contrahit,fiuc in animo habeat promiffum exoluere,fiuc
non habeat.Si non habeat,iurando mentitur, & proinde
Jethali crimine tenetur; Si habeat,non quidem mentitur,
fed nihilominus fe lethali fcelere obftringit, quia vol un-
tatem habet id praeftandi, quod lethali crimine fuum au
Clorem commaculat.
Praeterea qui iurat faCiurumfe aliquid, inquofacien-
do,peccatum veniale contrahitur,incautum eft iufiuran
dum.vt fi quis iuret fe mendacium iocofum, aut officiosa
diCturum,bibiturum,cenaturum,aut pranfurum plus
«juo.Quaeres quale qui fic iurat,peccatum admittat in iu C
xando, vel in feruando iufiurandum,lethale ne,an venia-
1e.Rndeo,c6em effe opinionem,fi voluntatem no habeat
prsftandi.quod iurat,lethaliter delinquit,quia in iurado
mentitur:fi vero habeat in animo id facere, quod iurat,
«on mCtitur.Et licet rati fint quidamieum lethaliter pec
care, tum in iurando,tum in feruando iureiurando.Hugo
inc.In malis.za.q.4.quem ex parte fequitur Angel.iura
mentum 5.q.z.VeriustnSilu.juramentum z q.z & iura
mentum4.q.i Antonin.p.z tit.j.c.4 0.i.Tabien. iurare,
n.u.Nauar.c. iz.n.ij,Pifan.Monaldus,Rodon. vt citat
Silu.& alii tradiderunt,eum,quo diximus modo, iurante
venialem tantummodoculpam contrahere; qm ficut in
eofaciendo,culpa tantum venialis admittitur: fic is,qui
iuratfe id fadtumm voluntate illud praeftandi, venialis
tantum peccati reus eft.
Si item iuret quis aliquid fe fadfturum contra Euangeli
camconfilium,veniale peccatum incurrit,quod certatur
Caiet.z.z.q.Sp.ar.y.ad z.Sot.li-8.de iuft.qo.z.a 3.conci
nunquam Decurionem,Confulem, Praetorem,Senatori:,
vel Magiftratum futurum,quod coi,publico bono obef-
fe vf .Hoc etiam intelligendum eft,in iurando veniale ta
tummodo peccatum committi,quando id,quod iurat <js,
praecepti vim non habet.
Quaeres,an iufiurandum,quo quis iurat fe non mutuo
daturum,nunquam fideiufforem futurum, obferuadu fit?
De hoc multaCanonici iurisinterpretes loquuntur,loa.
And.Speculator,Archidiaconus, Abbas,Petrus Anchara-
nus,01dradus,Antoninus Butrinc.Siverd.de iureiu.&
in c.Innocens,& c.Si aliquid, zz.q 4.Seruadum effe affir
mat Laurentius, Sed Archidiaconus negat, quia eft temc
rariu,&charitati aduerfatur: quam fniamcaeteri feqiui
tur,quamuis non fatis apertenat meritoNauar.lococita
to,ai*t huiufmodi iunfiurandi vinculum non effe obterua
dum,fed propria audloritate frangendum.
Si quis prsterea iuret promittendo rem aliquam indif
feretem,& mediam,vtpote nec bonam nec malam,iurif-
iurandi vinculo minime tenetur,quamdiu res illa indiffe
renseft:Vtfi quis iuret fe certo die amputaturum vngues
aut exiturum rus,aut dextro pede, non finiftro egreffuru
domo,a ut nonnifi hoc, vel illo digito purgaturi! aures.Si
tn res illa furi iurando fubiedta bona fuerit,eo ipfo iuras
iurifiuradi religione.& vinculo aftringitur. Ex quo per-
fpicitur,qua rdne de multis,quae iureiurando firmamus,
redte indicare poUimus Iurat quis,V.g.fecum hoc,aut ii
lo hoie non collocutimitn;hunc,autillum in domu fuam
non admiffurum,hofpitio non excepturu,de hac aut illa
re non adfurum.ex huius,vel illius officina nihil emptu
rum; hac, aut i liac non tianliturum.D; his.n. & fi milibus
videndum eft,an boni aliquid habeant, vtreuera habere
queuntsnimiru fi quippiam horum quis iurat, vt oe pec
cati periculum,& omnem mali occafionem praecidat, &
tunc iufiurandueft ratum,& firmum , & obligatione gi
gnit.Si vero fint res penitus indifferentes,iurans nullo iu-
5.Nauar.c.tzm.i6.Tabien.iuramen.q lo.quamuis An- D rifiurandi nexu, & vinculo teneturobftridtus.
«tq! i„ ei 1 .. . - _ o _ -r» Cumnrln nnesfiriii' An mfiiirihrlnm Hiia Mine
gel.iuramentuJ.n^.&Silu. iuramentfi z.q.7. &Bonau.
3.dqp.ar vlt.q.3 .exiftiment,eum in iurando lethaliter,
fiue grauiterdelinquere;vc qui iurat no fufeepturum fe
Religiofumftatum,aut facros Ordines,aut Epifcopi mu
nus,&onus,aut non auditurum remdiuinamin diebus
profeftis.Hoc tn ita eft accipiendu,vt is,qui haec i urando
promittit,non ita iuret, vt Euangelica cofilia contemnat
nec iuret fe ea non feruaturfqqn praecepti vim habuerint:
tunc enim abfque dubio lethaliter iurando peccabit.
Quaeres,an eiufmodi iufiuradu fit feruandum? Hugoait
feruari debere inca.Si aliquid, zz.quaeft.4. Gratianus ve
ro in.cap.Innocens.zz.quaeft.4.^Illicitum ergo iuramen
tura.cenfet,idquod mramus interdum vitiofumeffe, qa
eft contra Euangelicum confilium, fed non prohibemur
feruare,veluti fi quis,ait,poft vocum caftitacis duxit vxo
rem,iureiurando promittens fe ab ea nunquam difceffu-
rum,feruare iufiurandum tuta confcie ntia pot licet con
tra votu iurauerit.At in hoc,vt ibi Gloffa annotauit,ver
bo,Nunquam.Gratiani fnia,deteritur: quoniam potius
Secundo quaericur.An iufiurandum quo quis promittit
fefadfturum aliquid ob finem malum fibi propofitumlit
alicuius momenti,ita vt iurante teneat,ac liget.Rhdeo,
aliud effeiudicandude eo,qui iurat fe fidiumm aliquid
vt in lite iniqua,aut ludo iure naturali damnato,cuiufmo
di eft ludus fraudulentus,aut in bello,quod miq; gerit,vi
<ftor euadat, vel vt beneficiu Ecclefialticti malis artibus
obtineat, vel vt rem turpem habeat cumcerta ffmina,
vel vt bene fibi res contingat in furto,vel homicidio com
mittendo,vel vt is,cuius haeredicacem expediat,intereat.
Aliud vero eft de eo iudi.candu,qui iuratfe aliquidfadiu
rum,fi ex bello et iniquo faliuis, & incolumis cuaferic-.fi
ex adulterio prolem fufceperiqli furis,vel homicida; p£-
nasnon luerit,fi haereditacem adierit,fi ob licem condem
natus non fuerit,fi ex ludoalioqui iure naturali , &diui-
no permjffo,quamuis rdneJoci,vel temporis,vel perfonas
interdidlolucrifecerit.In prioribusillis ita vtdixi,iuran
tibus.iurifiurandi finis malus eft.ac proinde iurans nulla
iurifiurandireligioneobligatur.naimpium eft te aliqd
eft votum implendum,quam fequens iufiurandum ferua promittere,vt mali aliquid efficias, vel fi gratias Uto a
dum ca.Rurfus.qui clerici,vel vouen.Archidiac. vero in gas ob malefadfum, quafi Deus fuerit niali, fiue Iceleris
cap.Si aliquid.iz.qo 3, docet iufiurandu in rc aliqua in- audior.Quod fi promiflio iureiurando firmata per le ma-
