1373 Liber Vndecimus. 1374
plicuit.Nec plena deliberatio in pratsetia accipit,ea qua A morabor,proponens in animo.vtibi df, q- Religionis ha
pr£eu:deatur tota jpuunx rei cntncuitas.vt infenusex po
nam:fed df plena,quia is,qui vouet,fciens,ac volens,fpo
det,ac pollicetur,ita vc plane videat,& ani maduertat,ac
velit fe vouere.An vero votu ira, mqrore, dolore, aut ali
qua alia fubitanea animi perturbationefufeeptum fit ra
tum,& firmum, (lati indice mus.
Quarto quaeritur,An ad votum prxteranimi delibera
tionem,voluntatis quoq; propofitu fit neceflarium? Re-
fpondco,ex coi omnium fima, vt conftat ex S.Tho. Caiet.
Sot.Nau Anton.locis citatis,idopus efle. Propofitu aute,
efl voluntas promittendi aliquid Deo. Vnde Canonici iu
iis quida interpretes, V3 Abbas fenior in c.litteratura,de
voc.& voti redem. vt refert ibi Abbas iunior: dixerunt vo
tuprimd inchoari,deinde confirmari,poftc6fummari,&
perfici.Inchoatur,inquiunt, perdeliberatione, cumquis
primu decernit polliceri Deo : Confirmatur per .ppofitu,
quoquisinanimohabet,& ftatuit voucre fiue jpmtttere:
Confum matur per promiflione qua quis fua Deo fide ob-
ftringit,fefe Deo obligat. An vero is,qui vouet non habes ]
in animo efficere,qJ promittit, aut nolens fe Deo obliga
re,voti vinculo teneatur,poftea dicetur. Quxres quid 'fi-
gnificeturnoie Propofiti,& in quo a Deliberatione diftiu
guatur. Caietanus Deliberatione accipit adlu fiue iudi-
clu rationis,quo quisfcienterdeliberat facere,qcT pmit-
tit.Propofitu intelligit adtum voluntatis,quofpontefta-
tulmus id facere, & exequi qd promittimus, ita vt votu
fitjpmifiioDeofadtaex deliberatione fine iudicio ronis,
& propofito voluntatis, quum indicamus nos fathiros,q>-
promitti mus,&decernimus id nos facere. Cetera, Riideo
Significari ea voce voluntatis adtum.quo vouens certo,&
firmoalo apud fe ftatuit promittere fiue: vouere Vnde a
Deliberatione differt,qm qui vouet,primum decernit vo
uere;deinde vult vouere,vel promittere.
Quinto qua:ritur,an votum folo animi propofitoperfi
ciqueatlCanonici iuris Dodftores veteres, Hugo.Bernar-
dus,Gofredus, Laurentius, Alanus, Tacredus, & cum eis
Innocentius,Hoftienfis,& Glofla, vc refert Abbas In c. Iit
terarara,de voto,& voti redem.dociierur, ad votum duo
tifi fufficere, Deliberationem, & Propofitu . Hancfniam
sncerTheologos fequutifunt Pa.Iud.4.d. j8. q.i.a, 1,$ fed
quia Anton.p.z.tit.i i.c.z. idejt probare conati funt exc.
Confulti, De Regularibus,vbi Pontifex ait: Si is.qoicon-
nertiuir',propofuent abfolute vitam mutare,vt fub habi
tu regulari omnipotenti Deode c9terofamuletur,decet,
vt regulariter viuat,ad laxiorem falcem vitam per trafi-
re;Hic ibi.Ite,iu c.Beneficiu,De Regularibus in d.ftatut
tur,vt Nouitij Beneficiu,nulli conferat, nifi eius^ccedat
affenfus, aut conflet eu vitae ratione abfolute mutare vo-
luilTe,aut jpfeflionem esprefse.ve) tacite fecerit.Er. in ca.
Qui bona i/.q. i.df:Qui bona agut,fi meliora agere deli
berent, poft deliberata no faciat, beet in nobis prioribus
perfeuerent, in confpedfu. tn Dei ceciderunt ex delibera
tione.Item inc.Statuimusi.De regularib.habet,Nouitios
poffe libere ad fjculu redire, nifi euidenter appareat eos
abfoUus; vouifle vitam mutare,& in Religione perpetuo
Diiodeferuite.Ide colligit ex c. Non folii,De regularibus
in <5.&ex c.c6fuluk,qui cler. vel voue, praffertim adiun- ;
dta Glolfa,verb.habitu,& Luc.9 ait Dhus: Nemo mittes
manu fua ad aratru,& refpiciens retro, aptus eft regno.
Gene.et i9.vxor Loth liberata ab incendio, & refpiciens
retro,conuerfa eft in ftatua falis. Ite, in Regula luris,Q_d
femeljin 6.df:Quod femel placuit amplius difplicere no
pot.At vero S.Th. z z.q.88.arc. 1 .perfpicue tradit votum
tria requirere, Deliberatione, Propofitu,& Promiflione;
& votu promiflione perfici,no jppofito Sic et Bonauen.4.
d.38.a.i.q.T.Ricar.4.d.$8.a 3 .q.3 .atq;h£c eft cois Theo
logorum fnia; cui etiam aperte fubfcribunt inter Pontifi
cij iuris interpretes Archid.in c. Qui bona i7-q-1 Abbas
inc. Littera turi. De vot.& voc.rede. Sil.votiu 1 .q.z. Ang.
votu i.q.7.Na.mMan c. jz.n.i6.ver. Sexto infertur,licet
quidam afferant in hoc, i otificij iuris interpretes alheo
logis diffidere, quod iliorii opinio fit votu propofitoperfi
ci,TheoIogorii verd promiflione, no propofito. Qux lilia
(Xheolngpni inquam) reuera ex vproq;i,ure Canonico,&
Ciuili,colligitur Na.ni in c. Litteraturam,de voto,& vo-
ti redempt.cum rogaretur Pontifex de quodam,qui mor
tis pauore perterritus,hac verba protulcratiNoo diu hic
Inft. Moral. Pars 1.
bitum effeta hqn fu Repturus: Rudit,Si plus non eft, in vo
to procefliim.tranfgreffor indicari non poterit, fi nou im
pleat,qcl dixit Hac ibi. Et ff. de pollicitar, l.ff quis re,&
l.Padlum eft,aperte df,Pollicitationem eifepromifiionfi
offerentis,&pollicitatione quempiam ei, cui pollicetur,
obligari. Sed vouere eft,aliq 11 id Deo pol liceri, ergo votu,
eft pollicitatio qucdam,& fponfio.Quare,vt redf£ ait Ab
bas inc.Litteratura,De voto,&voti redfipt. opinio S Th.
in hacpartemultasTheoricasCanoniftanimeuerrit: &
oporteat,vt cum iura teftantur,propofitoqitcmpiaobli
gari,intelligant propofitu jpmiifione firmaciirPanormita
nu fequuntur etSilu.Angel.Nauar.locis didfis Obijcies,
fi quis ex pofito decernat aliquid facere,& poftea id no
faciat,reus eft violati propofici; ite mendax eft ergo folo
voluntatis propofito fete obligauir. Rndeo,his verbis,Pa
ciam hoc,no fignificatur in pr^fenti negotio,hoc ita erit,
ficuti prsdicojfed.In aio habeo hoc facere Vnde nullum
mendacio admittit is,qui dicit,Facia,fi in aroeius fit face
re; deinde vero, ii mutata voluntate non faciat, non ideo
mendax fuit,cum dixit fe fadhirum. Nec ite ,pmiflionis,
aut voti violator eft,qm nulla fealtert jpmiffioneobftnn
xit.vt manifefte liquet ex coi vfu loquentium: nam faepe
dicere folemus, Hoc tua gratia faciam, fed fiden no obli
go,non promitto.Sciendum tamen eft,apud homines ver
bum,faciam,praffertim in cotradfibus vim promiffionis,
& obligationis interdum habcreiita vt non folii m figniff-
cct,Eft mihi ani mus facere,fed etia, Promitto mefadlu-
rum,ad iura vero fupra oppofua rndeo, pratter id, q<t di
xit Abbas,fortaffis ea voluiffe, vt votfi, habeatur iuris fi.
<ftione,non reipfa,fo!o animi propofito fine vlIa promif-
fionefadtum, & tunc ea iura locum hahebut in dubio,no
cum conftat, promiffiouem pa-nitus defuiffe.
Sexto quaerit,an fola Promiffio ad votu fufiiciatHoan.
And.vc teftaf Abbas in c.Litteratura.de voto, ait fola ,p-
mifhone rdne voti coftitui:q fniam Abbas ipfe confutat.
SienimquisDeopolliceat fine v11a animi deliberatione
atq; propofito,votu 110 facit,quia nihil Deo vouere cdfti-
I tuit Sed immerito refutauitmam quum loau. And,docet
in fola promiflione votum confiftere, non excludit tonis
indicium,fiue deliberatione,& propofftfi voluntatis,qu£
duopromiftionem natura: ordine antecedunt, fed exclu
dit alia, quse folec promiilionem comitari, vel confequi:
qualia fune oris pininciatio.teftes,Syngrapha,Chirogra
phuaijflue teftimoniu litteris confignatfi, & alia fi mi lia.
Septimo quaeritur, an pr.vter haec tria, Ddiberationf,
Propofitum, & PromiffionSad voti fubftantiam requira
tur oris proniinciatio.teftium praEfentia,fcriptu tefiimo-
nium,vel folemnis aliqua iurisforinula?Refpodso no re
quiri: quia votum Deo fit, non homini: Deus aute intue-
turalum vouetis.&acceptu, ac ratum habet voluntatis
cofensu.Apud hoies itaque, vt vnus fide fua alteri adftrin
gat,neccffeeft,vt eiuscofenfus verbis.aut nutib exprimi
tur:vt Deotnuosipfi voti religione obligemus fatis eft,(i
animo feienter, &c fponte ei quippiam promittamus.
£Odtau6 quaerit,cuius facultatisadtus fit votu.Roiusne,
an vo!ututis?Duae sut opiniones; prima docet effeadtum
Racionis:ficopinanturS.Th.i.i.q 88.a 1.Caiet.ibid.Sot.
lib./.de iuft.q. i.a.i.& aIijS.Th.di(cipuli,quia imperare
inquiunt,orare,petere,& vouere,funt Prudecic adtus.cu-
ius eft vnum ad alteru referre, & dirigere .Na qui impe
rat, prt6fcribit,&; denunciat inferiori,qd fit ex obligatio
ne fadturus.Qui orat petit a Superiore,quod,optat,vt ip
fe fuperior efficiat,& petedo denunciat ei, Quid velit,vc
ipfe fuperior faciat. Qui ,f mittit,declarat,& dcnuciatfu
penori, ve! pari,q,d fit ex obligatione ipfe faffurus in ho
nore,cultu,vel comodii ipfitiSjCiii ,pmittic. Sedi fnia ait
e fle adtum Voluntatis,cuius eft fe alteri obligare. Prima
opinio putat vocum efle adfu Rationis , quoquisdenun-
ciac,<Sc exprimit obligatione, qua ad aliquid facieudfi fe
obligat,ita vt votu,(it certa Rdnis denunciatio cu ibliga
tione voluntatis coniumffa. vel obligationem afferens
Secunda opinio cenfet Votum efle voluntatis a; lii.quo
Voluntas fe Deofubijcit,& obligatex Rationisdelibera
tione,'tSidenunciatione, ita vc Voti fubftanria,fit Voluta
tis adlusex Ratione tauquam ab antecedente caula ,pge
nitus.Conuenic interomnes, in Voto adt.u vtriufqifacul
tatis contineri. Sed lis eft, an uotu fit ratijMijsdeuuncia,-
M m m z tio
