1
;
1423 Infbtutionurn Moralium. 1424
bus virginitatem non folilm nubere, fed etia vf-Ilcnube
re, damnabileed Id ver» quod in e.C6miifum,datuitur.
in quem fenfum accipiendum (it fuperius indicaui ,& ex
c.rurfus,qui clerici,vd voucni. & c.confuluit,de voto coi
-ligitur,efle peccatum,contrahere.
Secundo quaeritur, an qui poft fimplex VotumCadica
tis matrimonium peccando contraxit, illudconfumman
do,peccatu m denuo committat ?Duasfunt opiniones,pri
ma diftinguit huncin modumj Aut confummatconiuga-
]»debitum petedo, & hic dentio in peccatu incurrit,quia
votum violat petendo, & exigendo debitum: aut debitu
reddendoconfummat, & hic nihil peccat, cum itis alteri
coniugi debitum foluat. Sic opinantur Angcl. Matrimo
nium 3 .impedi mentumA.n.i.Sot. 4.d. 38. q.i. a. i.Opin io
fecunda in vniuerfum docet,eum peccare.qusndo macri
inonium confummat,& perficit, fiue reddendo, fiue exi
gendo debitu m. ita S.Tho.z. 2.q. 189.a. 8.ia argumento, j
Ricard.4 d. t8.art-7.q-1 ad i.AntoniB.p.j.cit.i.c.i<5.0 1
Palud 4-d.17.q- i.a.3 .in caftt ?■& q.J a 3.conci. 1, A Ilea
lis,in fum.Iib S.tit. 16 q.t.Rofel.impedimentum.4.011.9
Silu.matrimonium? q.S.verfic.3 Tabien.impedimenta
z.q 6.Armil.m2trimonium,n.35 .Nau.in Man.c.iz.n.80.
jmmd addit Rofella,oppo(icam fententiam periculofam
effe:&Nauarrus Sotu oppugnat. Et certe ha;c communis
fententia contraSocum,&' alios quofdam lunioresl heo-
logos aperte probatur teftimonioS.Tho. in addirion.ad
tertiam partemq.53.3.1.ad 5.Totum huius concrouerfig
diffidium in hoc confidit, An qui pod huiufmodi vocum
matrimonium contraxit,ancequa illud confummec.Reli
gione profiteri cogatur,vt fuu m vocum perfoluat ? Socus
enim putat ad id minime addringhquam fententiam coi
ligic ex eo, quod votum caditatis, no Religionis fecerat:
quod vt feruec,uo videturvlla lege compelli, ad Religio
nis inditurum capeflendurmed enim graue,& durii onus;
ac difficile, & arduum vitas genus, nec in voto caditatis,
quod fufeeperat,contentum,nec cogitatu Ac vero fecun
dae opinionis audtores exidimant,matrimonio cotradto,
&non confummato,vi,& ratione voti antea fadii eu obii
gari ad Religionem profitendam; quia cumadhuc poffit,
ante matrimonium perfedtum , votum Caditatis imple
re vita Religiofa fufcepta,id pr^dare debet. Ad id vero q>
Sotus opponit, Religionem in votocaditacisnon elfe jp-
miffam,refpondenc, non fuiffe expreflim, & diretfto pro-
miflam,fed impliciti,& tacitemam qui cadimoniam per
petuam vouet,fefe,Deo obdringit ad eam feruadam om
ni ratione, qua poted: fed contrario matri monio , & non
confummaco,eam poted Religionem profitedo,feruare:
ergo id vi,& iure voti pr^dare"cogitur. Quidam.inquiut,
nifi tot,tantorumqueTheologorum obdaret audtoritas,
probabilis fan6 videretur Soti fententiaiedqd' matrimo
nio contradit), iure debitum coniugale redditur, ob ronfi
paulo ante propofiram,cum granis admodum fit adReli
gionem fufeipienda obligatio,nec in voto caditatis con
tenta,nec prasuifa ede videatur. Mihi tamen opinio com
niunis magis probatur, & omnino atnpledlenda videtur,
Vtqusfirmiori ratione muniatur, & coi Dodlorum tefti-
monioconfirmetur; quamuis Petrus Ledefma, tradi. de
matrimonio q.53 .a. 1. dicatrfipinionem Soti ede probabi
lem:& licet eam fequatur Cordub in fum.q. 136.
Tertio quaeritur,an qui ed fi mplici voto Caditatis ob-
ftridlus,fi matrimonium cotraxerit, toties votum-violer,
quoties coniugale debitum exigitlEd duplex opinio,vna
docet,eum femel tantum peccare,cum primum debitum
petit, podea vero non item; alioqui enim matri moniti ef-
fet alteri coniugi nnoledum,& graue, eo quod ad eu dun-
taxat cura petendi debitum pertineret.Ita videnturfen-
tireHodien.& Calder.in c.rurfus,qui Clerici,vel vouen.
quorum fenceciam putat Angelus Matrimonium 3.impe
dimentum 5 m.3 ede probabile. Altera opinio tradit eum
toties peccare,quoties debitu petit,nifi id faciat ad volu
tarem alterius coiugisexprelfam,vel tacita,'ita vt potius
reddere,quam petere videacur.Hacc ed coisTheoiogoru,
Poncificij iuris interpretum ,&Summidarum opinio^vfc
codatex audtorib. Superiori quaed. citat. Quaro couin-
cit.qm quoad fieri pot,votu feruare debet is, q vouit.vn-
de fic,vc fit omni iure petedi priuatus,e6 qft cdiux,q> atti
nec ad debitu exiget dum, fu i iurised:& potuit fe votoca
ditatis obdringere, & fuo iure petendi debitum cedere.
A Quartdquseritur, An huiufmodi vntoadftridfnstuta
confcientiajpod matri moram contractum, Si confumma
itum,dehittim coniugale reddar, & foluat? Rndeo, ex coi
omnm-m fnia id poffe iure facere,qm eo ipfo,qudd matri
inonium confurhinanit , ineptused fidus ad Monadici
vitam proficendaabfquealceriusieoi)fenru;& aIrecediux
petendodebicum,exigit ius fuum: ergo fi debitum dene
get,iuditiae leges violat,quod ed graue peccatummeque
cui iri ex hoc, quod vnusconiugum fit voto Cadi tans ud-
dri dius,a lier iure petendi debitum priuatur.Ed a fit ania
mlducrtefiduin,tripliciter idie.-e debi.u peti.Primo ver
bis expredis,Deinde,fignis,& nutibus: Podremdpiaturte
conditione, nimirum cum prae pudore coniux a petendo
abdinet,& alter fcit ideum velle,& appetere.ItaS Tho.
Richatdus,Angelus,Silueder, & alij locis fupra citatis.
Obijcie.s:Ardtius ed vinculum voti,quo tenetur,qua quo
coniugi obligatur, ergo potiusdebee Cadimoniam Deo
fandte promiifam, & dicatam feruare, quam debitu ftdi.
deresquoniam voti vinculum,cdreligjonis:coiugij vero,'
ed iuditiasrat religio,iuditiae dignitate praidat.Refpon J
deo,votum Deo fieri,Deus autem fibi gratum,& acceptu,
illud non habet, quando cum legibus iuditiae proximo
debitis pugnat.
Quinto qua:ritur,An fi vir,Sc femina fimplici votoca-
ditatis obligati matrimonium contraxerint, iure polline
viciiiim petere,& reddere debitum? Rtfpondeo.oescon.
uenire,verum e!le matrimonium imereos contraditi, |j.
cet contrahendo grauicer deliquerint > Votum enim fim.
piex Caditatis folum impedit, nd matrimonium contra-
hatur.non tamen dirimit contradlum?Deinde, coi quoq;
omnium confenfu receptu m ed,neutri eoru m fas e!?e,auc
petere, aut reddere debitum: no primum,quia vterq;ed
iure exigendi priuatus; non fecundum , quia cum neuter
habear ius petendi,eo ipfo alterutri non licet redderedta
expreffim tradideriit Rofel.ioco citato Silued Mati imo-
mum feptimo,quaed 5 .& e Sot.lib 7,4p iud.q.3 artic. 1,
Idem iuris ed, fi vterque coniugum communi confenfu
pod matrimonium contradlum.fimplex votum Cadita
tis fecerituieuter enim in pofterum ius habet petendi,vel
reddendi debitum.
Sexto quaeritur,quid fit dicendum,fi Titius fimplici vo
to Caditatis deum£his,tnatrimonium contraxcnt,&co-
fummauerit ,& podea eiusvsor primoriatur ,an poflit,
ad aliud matrimonium tralifire?Refp6deo, ex coi omniu
fententia eum denuo contra votum peccatum admitte
re, fecundam vxorem ducendo: immd non folii m pecca
re, adfecundas nuptias tranfeundo, fedetiani illascon-
fummando.quia,vt paulo ante dixi, antequam matrimo
nium fecundum perficiat,poted,ac debet Cadunonie vo
tum feruare, vitam Monadicam profitendo. Si tamen et
illud eonfummet, peccat quidem podea petendo debitu;
reddendotamen,non item.
Septimo quaeritur,an fi Titius votum fecerit nunquam
contrahendi matrimonium , deinde, votonegledlocOn-
trahat, peccet confummando, fiue reddendo debitum.
De hac quatdione Paiudanus inquarto, diflindlione38.
qutedionc tertia,articuloquinfe, conclufione fexta . Re-
fpondeo, confiderandam ede Titi) mentem , cum vouir:
aliud enim ed, fi de hoc voto loquamur iuxta mentem
illius qui vptret; aliud vero fi loquamur per fe, fecun
dum rationem, & naturam ipfius voti. Nam fi iu animo
eius,qui vouit, tantum fuit non contrahere, peccat qui
dem contrahendo, confummandonon item , Si vero in
animo habuit neque contrahere, neque confutrimane,no
ei licet confummare,etiairifi contraxerit. Et proinde de
bet religionem profiteri , vt colligitur ex Paludati quar
to, didindtione 3 8 quardioiic tertia,articuloquinto,cort-
clufione quinta, quia religionem profeffus promidum
praedabit: aliter enim fuum votum ,cum vxorc viuens,
quam duxit, feruare vix poted, aut potius fine grani pe
riculo feruare non poted. Quaeres, quid dici oporteat,fi
fimpliciter vouit, non contraiturum fe matrimonium,
nihil cogitas,confum maturus edet nec ne. Refp6deo;qif
tutius ed, eligi debere ; videtur enim voto adftriitusad
nunqua confummaiidura.Et idem iuris cd, oh dubitat an
fefeDcoobligauerit votonumquam contrahendi, It:cd-
su mandi.Qiiod fi rogcs,an qui tale votu fecerit per fe,&
ex natura ipfius voti cogatur non confumniarc matrimo
nium?
