H3-3 
Liber Vndecimus. 
religione laxiori,profefiioualet.cap.qui poft votum, dc 
regularib.in 6.Ergo fnultd magis, qui poftuornflmplex 
religionis fit Bpifcopus,liber eft,& folucus a voto; fcd di 
cendum eft,cum eledlum Epum,uotu fuum implere de 
bere^ proinde petere facultatem a Romano' onrificc, 
quia liceat ei religiong fttfcipere;fic.n definitum eft in c. 
Tertuas.de regularibus Et Pontifex Romanus,vel facul 
tatem coneedet.vel eum retinebit,prout Ecclefix vtilius 
futurum ede iudicauerit; Argumenta vero oppofita nihil 
conficiuntrqiii licet Epifcopatus fit altior,& perferior,<j 
religionis flatus, nonth pugnat cum eo. Item,quamuis 
Epusfine Rom.Pontificis confenfu fuam Ecdefiam defe- 
rere,& adreligionfi tranfire non pofiitjid tn pot facere ip 
fiusRomani Pontificis permifiiuquare vt fuum votuim 
pleat,debet Rom. Pontifice confulere,cuius erit,vel ei fa 
cultate dare,qua fuum votum prxftet,vel eum a voti ne 
xu,& vinculo foluere.Do&oresin c.Per tuas,citato. 
De Religioforum [latu in r vniuerfum, 
Cap. Xlll. 
•mr y T quae de V.oto c?pi dicere,perfequar, & omni ex 
\/ parte inftituta a me rrailationem expediam,di- 
V fcutienda prius mihi hoc loco funt, quxcunq: ad 
Monachorum,Canonicorum Regularium Reli- 
gioforum Mendicantium, & famflimonialium f^minaru 
(latum fpe£lant:qu* item ad Caftimonix votum , quod 
tacitfi faciunt ij.qui facris initiatur ordinibus pertinent: 
& quae attinet ad tria vota,qua: religiofi milites folemni 
ritu facram militiam profefii emittunt. 
Primo,illud inquxftione venit,Quid nomine flatus ho 
minum,fiue perfonarum in Ecclefia fignificetnrfDeinde, 
qu?,& quot,flatus ipfe perfonarum depofcat.vr probe in 
telligatur.in quonam vit^ftatu,Monachi,& Religiofi fint 
conftituti Quod ad primum attinet Duf funt opiniones, 
quarum vna tradit,flatum hoium.feu perfonarum vi,& 
natura fua poflulare firmam quandam,& immobile obii 
gationem ad aliqua vitas opera,& munera exequeda.Ita 
S.Th.z.z q. 183.a.i Caiet.i.i.q.1J4.art.CTurecrem.in 
fum.lt.ic.73-Sot.Ii.de iuft.7.q-J.a.t Vnde trestrii S.Th. 
perfonarum (latus in Ecclefia conftituit,Epifcoporum ne 
pe,Religioforum,& coniugum Nam Epifcopus immobi 
li,ac folemni vinculo,& nexu,Ordinis,confecrationis,ac 
muneris,cui prcficiturEcclefi? obligaturiReligiofusquo 
que immobili quadam trium Votorum obligatione fole- 
ni tenetur obflriilus.Coiuges etiam fibi inuicem firma, 
& perpetua matrimonii coniundlionedeuindli obligant. 
Altera opinio,ad flatum perfonarum,ait, nullam obliga 
tionem fixam,& flabilem requiri,fcd tm voluntarium ai 
propofitum,quo quis in ea vitae conditione perfeuerat,q, 
fibi delegit,vt certa opera,quoad facere pollet,obircc.Sic 
Henric.quodli. u.q.ip.fenfit quibufdam.qux mox fiibij 
ciam,argu mentis permotus. Qm,inquit,in Ecclefia funt 
tres flatus hominum,Incipientium,Proficiencium,& Per 
feilornmj&thnullus horum in obligatione voto firma 
ta confidit.Et deinde flatus Viduarum,Virginum,& alio 
rum cade viuentiu,qui th omni voti religione, & vinculo 
foluti funt.Eft item (latus Clericorum,& Laicorum abf- 
quevlla voti obligatione viuentium .Nec non,&Religio 
foru (latus,&eorum,quiomni voto foluti,ac liberi funt. 
Et licet Religiofi voti nexu alligati,adftridtiq; fint;c*te 
n tamen nulla obligatione extra religionem viuendi te- 
nentur.Similiter efl(latus feruorum,& liberorum homi- 
num.Serui quidem mancipij iure perpetuo obftringutur; 
& tamen liberi homines nulla obligatione conftricli,fpo 
te fuas operas alteri locantifefc vcndunt.-vel aliquo iuris 
vinculo alteri fe deuinciunt.Poftremd,communi fenten- 
tia Theologorum receptum eft, quatuorefie human* na 
turx (latus,fcilicet hominis innocenti* munere , & dono 
pr*diti,aut per peccatum corrupti;aut cocleftem beatitu 
dinem adepti,aut £terno fuppliciodamnati; nec tame in 
horum fingulis vllus obligationis nexusexiftit.Hxc argu 
menta Caietanuslococitatodi luere conatur.nec omni ta 
men ex parte dlfioluitmam tandem fatetur, vel hos non 
efle vere,& proprie (latus hominum, vel S. Thomam non 
1434 
A e (Te vniuers e de datibus perfonarum locutum, fed de tri 
bus dumtaxat,qui ex Euangeliocolligi videntur,nimiru 
laborantium in agro , Molentium in mola, Quiefcenfiu 
in ledlo.Qui laborant in agro',funt Epi Ecclefijs prxfcdli: 
Qui molunt in mola,i/funt,qui matrimonij vinculo ad- 
ftridli tenentur:Qui recumbunt in ledlo,funt Monachi re 
rum cxleftiu m,& diuinarum cotem piatione dediti,& fa 
erarum litteram nvledlionibus, & (ludiis addicti. 
Quiequid ficde ijs opinionibus, negari non pot,quin (la 
tus hominum,(iue perfonarum fit certa quxdatn vitf co 
ditio,in qua eft aliquis conftitutus ad certum opus, &of 
fici um obeundum Vnde in iure ciuili ex tat Titulus de fla 
tu hominum,quorum ahj ferui, ali; liberi: & liberorum 
alij ingenui,alij libertini dicuntur.Extat,& alius Titulus 
de ijs,qui fui,vel alieni ilirts funt,ideft.de iure.dfc flatu 4? 
fonarum,vbi alij homines dicuntur fui iuris, alij alieni, 
& hi, vel in dominorum,vel in patrum poteftatfi funt,fer 
ui nimiru,ac filij familias. At vero Iicet aliqui hominum 
flatus nulla obligatione teneantur;Monachornm tamfi & 
B Religioforum flatus non eft,nili voti nexu,& lege deuin- 
dlus. 
Secundo queritur, An Religioforum flatus vi,& natu 
ra fua firmam voti obligationem poftulet? Henr.quodli. 
j 3 .q.4 videtur fencire,non requirere cam per fe, fcd iure 
tantum fcripto;cenfet enim per fe religionis Ordinfi pof- 
fe conditui,111 quo nullo votorum vinculo religiofi obli 
gentur ; fed firmo quodam animi propofito caftitatem; 
paupertatem,& obedientiam fement, quoad vna cum i • 
lijs in ede vixerint, Quia tamg iusCanonicu,fancitift,vc 
fine tribus votisnulla religio cd(ifteret;ideocenfet ad Re 
ligioforum (lacum non per fe.fed iure feripto trium vo- 
tnrumobligationem requiri.Attamen certa mihi, &'nVi 
dubitata vf SThomx fnia loco fupra citato, a qua ceteri 
non didentium,religionis ordinem nd folum iure feriptp 
fed etiam per fe in firma trium votorum obligatione cd- 
fillere:hocenim ipfunf Religionis vocabulo figniffestfi 
videtur. 
Terti6qu*ritur,An religioperfeobligationem folem 
q ni trium votorum profefiione firmatam expofcat?S.Tho 
mas.vt colligitur ex ijs,qua: diciti.i.q. 184.3.4 &q.88. 
ar.i t.&q 189 ar.i.ad 1.plane,acperfpicuc doccc,ad re 
ligionem requiri obligationem folemni trium votorum 
profefiione munitam,& confecratam. Idquoq;Innocen 
tius, Hoflienfis,Archidiaconus,Ioan. Andreas, Abbas,ac 
exteri omnes Canonici iuris interpretes in Rubrica de re 
gularibus reflantur:ad quorum fententiam acceduntSu- 
miftx,Angelus,SiIuefter,Tabienfis, Armilla in verbo,Re 
ligio,fiue rcligiofus.Quorum opinio eft communi confen 
furecepta:aiuntcnimrclig(ofum vere,&proprie quern- 
quam non efie.nifi folemni trium votorum profefiione dc 
uindlum.Nam in c.Religtofo.de fent. excomm. in fexto, 
$.Quamuis,aperti* dhQuamuis autem is, qui in religio 
nem ingreditur Religiofus ceferi cum eftedtu nonpofiit, 
donec fit tacite,vel exprefse profeffus,& cxt. 
Mihi in primis videtur perfe,& ex ipfa rei natura ad re 
ligionem requiri obligationem trium votorum promif- 
fioneconfirmatam .Deinde iure Canonico communi ,& 
_ antiquo religiofusnon efl,nifi folemni trium votorum ,p 
fefllone obligatus, vt conflat ex ca.Religiofo citato.Oli tn 
enim Monachorum,Canonicorum regularium,&poftea 
etiam Mendicantium Religioforum inftituta duobus tm 
generibus perfonarum conflabant. Ty ronum nempe,hoc 
eft,Nouinorum,& Veteranorum,ideft,Profefrorum.No- 
uitij autem vere,& proprid Religiofi non funt. Vnde pro 
fefii tantummodo iure antiquo communi Religiofi voca 
bantur.Atq. hoc eft,quod S.Tho.& exteri Theologi om 
nes,& Canonici iurifconfulti, &Summiftx tradiderunt, 
religiolum non e(fe, nifi poft folemnem trium votorum 
profefiione exprefsd.vel taciteemiflam, funtenim illi de 
iure communi,Sc antiquo locuti. An vero iure nouo Pon 
tificio fieriqucat.vt religio in tribu statu fimplicibus vo 
cis confidat.Et an tria tantum vota fimplicia rcligioper 
fe remoto quolibet feripeo iure, poftulet, alteriuseft 
difputationis. 
Quarto quxritur, In quot,&quibus votis religionis vis, 
Sc ftibftantia con(iftat?Rcfpondeo,ex communi omnium 
ThcoIogorum,&: Pontifici; iuris dodlorum,&Summifta- 
rum (ententia.cam tribus votis conflare. Paupertatis fci 
licet.