125
Liber Secundus.
iz6
quod adfus exterior quamuis fit obiedfi boni ,non conti- A fler: quia quamque forma eft accidens rei per fuamfrtb-
nuo'eft per fe bonus, nifi exiftat etiam ex bono volunta-
tisafFedluatq;propofito;ex fine n malooptato,&propo-
fitofepecorrumpitur; ergo bonitas prius ineft in adfu
voluntatis interno,quam in externo,& adfus exterior per
fe malus cum fit rationi contrarius prius in fe deformita
tem habccquam voluntas. Adobiedlum vero Refpodenc
ad bonum opus virtutis requiri bonum volutatiseffedlu,
cum th adfusexterior fxpe malus ante malam voluntate
exiftatjfi quidem bona finispropofiti voluntas adfumex
teriorem,qui eftex re,& materia obiedla malus,bonii no
reddi t:vt conflat fi Titi lis furari ve!it,vt habeat, vnde elee
niofynam indigentibus det,etiamfi bonum fit Titij pro-
pofitum,fartu eft malum , quia perfecu ratione pugnat.
Ergo prius furtu eft malum,qm rationi aduerfum, q, volti
tasfurandi fit mala. At exterior adfus alioqui ex obiedto
bonus,ex malo voluntatis ptopofito fxpius inficitur: vt fi
Titiusdepofitum reddat,iuftum quidem faciet,non th co
. fequenseftjUt iufte faciat Mihi magis prior fententiapro
batunneque enim video diuerfam effe rationem .
Quinto quaeritur, Anquando adlus interior verfatur
circa adfum exteriorem tamquam materiam,&c rem fibi
obiedfam , fint duo peccata adfus interior,& exterionan
Scoi.qfh. ver( 3 vnumpcccatum folummodoiquod eft quaerere, An
ihart.}. v 0 |untas furandi,&; furtum fint duo peccata,an vero vnfi;
0thiqtl. Duae funt opiniones, vna docet effe duo peccata , & haec
i.qu.io, eft Scoti putantis vtrumque adfum interiorem, &excerio
Gu.e.di. remelfeinfe ipfo,&perfe,& intrinfeeus malum.Ocham
ftantiam iam antea conftitutae-conueniens, non multipli
cat re,in qua vt in fede fibi fubiedfa infidet, tametfi ipfa
fpe multiplicetur,& econtrariodicet ipfa fit vna numero,
fi th res fubiedfx,quib.inhaeret,fint plures numero, et for
mae multae paritereffe dicuntur.Quare vnus eft artifex,Ii
cet praeditus multis artibus fpeciediftindtisnmfieft pecca
tu.fi fit vnus adlus,licet multis prauitatibusfpecie diuer-
fis infedfus: econtrario vero fi vnus numero calor in duob.
ineffet hominibus,non vnum, fed duo calida dicerentur.
Sextoquaeritur, Anadfus exterioradfui interioriconiu
dfus augeat eius bonitatem,aut pi anitatem,hoc eft,an a-
dfus interior vna cum exteriori fociatuseo ipfo fiat peior
aut melionqcf perinde eft,ac fi quaeratur,an qn efficax eft
voluntas furandi,nec furatur,pf ea, qff ois furandi ccca-
fio erepta fit,tam mala cenfeatur,q eft voluntas, quae ob
lata occaficne fu radi,furtum admittit.Duplex eft opinio
vna docens per adfum exteriorem bonitatem,aut prauita
tem in adfu interiori voluntatis augeri, qua; innititur au-
dforitate Scoti,& GIo.& Auguft.nam Glo. in c. Si cum et
d.i.de pocn.plus peccare ait eum,qui peruenit ad opus,&
Aug.inquit,mala volutate,ve! fola,quifq; mifer efficitur,
miferiorptate quadefiderium mala? voluntatis impletur
& loquitur de mileria culpae. Deinde quia noshadtenus
offendimus adfum exteriore intrinfeeus, & per fecffe bo
num,vel.malum,ergo voluntas melior, aut deterioreffict
tureo ipfo,q> opere defiderium impletur.Accedit, qff Ti
tius quis efficacem heat volutarem necem fuftinendi pro
*>i, j«.r. vero Gregor. & Gabriel quamuisexiftiment interiorem Chrilto,non eft tamen nec dicitur martyr , nili proChri
. j,„ - i\— j — «■-—r_ «, «‘«niM flo interimatur. Poftrerad idem probari poteft, quia in
ter errores Petri Abailardi numeratur tertiusdecimus et*
ror in hunc modum:[Nos vero dicimus, qd fola voluntas
a Deo in perpetuum remuneratur,fiue in bonis fine in mu
lismecpp opera peior,vel meliorefficitur quis, nifi forte
dum operatur,eius voluntas augeatur.]Secuda opinio do
cet adfui interiori ex adfu exteriori nihil bonitatis,aut de
formitatis accedere.SicS.Th. i.s.q.iaa 4.Bonau.z.d.4z.
ar.i.q.t.Ric z.d.4z.a.i.q.z.&d.40.a.i.q 4Dur.z d.4z.q.
eScl. adfum dumtaxat effe per fe,& intrinfeeus malli,aiunt ta
C.Cah.i, men,efle duo peccata,quia funt duo adlus interior.f.& ex
d.ji.q, 1. terior. Altera opinio alleuerat efle vnum tantum peccatu
ni calce. ftuacftS.Th.i.z.q.zoar.3 .Bonau.z.d.4z.ar.t. ! qm Ric.z.
d.4z.art.i.q.i n 6.& vf verior opinio, quia adfus interior,
& exterior vnum foliim humanum adfum coftituunt ■ Ite
quia adfus interior, & exterior funt vnus adfus volunta
rius & liber, ergo cum non fit nifi vna voluntas, non pdc
effe nifi vnum peccatum.Et eadem rationeeIedfio J & inte
tio licet fint duo adfusin genere natura:, funt th vnusdum C i.nu.8.&9 Greg.z ,d.4i.q. 1 .conci.J .6.tk 7. Gabr.z d.4z,
« ... o t- , -1 n-, ^ ~ n XX.1 r. , s 1 ..^na XX no i t-vs t a »- ■* r-An.*! f iV Ii 'Vn uprino A/ rol imt-nvov
taxat humanus adfusin genere moris. Pari rone adfus im
peratus,& imperans,in genere natura: funt duo, in genere
autem moris funt vnus tm humanus adlus.Poftremo qm,
vt docet S -Th. i.z.q.ip.ar.3 .ad 3. qn aliquid ab vno deli
natur ad alterum perana!ogiam,& proportione, tunc eft
vnum tm numero;vt fanum quod eft in corpore animalis
transfertur ad medicinam, &vrinam,& ioeft unafanitas
q in fe habet animal, quamq; dat cibus, vel medicina,&
flgnificat vrina.Sic una tm eft bonitas, vel deformitas in
adfu interiori,& exteriori, qm per analogia m quanda ab
vnotranfit ad alterum, fi, n opusexterius fumas,vt eft ra
tionis obiedtum,eft perfe bonum,vel malum,quiacn ro
ne confentit,vel difientit: & inde adfus voluntatis eft bo-
nusivel malus,qm eft obiedfi boni,vel mali,hoc eft ratio
ni confentanei,vel diflfentanei Si fumas,vt re ipfa iu fadfo
confiftir.cft bonnm,veI malum,quia bonje,vel mala; volti
tatiseffedfus,& fignu Obijcies,Animal,medicina, & vri-
nafunt tria fana,licet fanitas fit vnatm, foli animali tan
q.i.ar.z.conci.z. & hateopin eft verior, &colligiturex
Aug.lib.i.de lib arb.c.3 qui ait, non minus reum elf» eu,
qui cupit,& fi ptas daretur,exequeretur , quam fi in ipfo
fadfodeprehedatur. Et in alio loco docet voluntate bona Scat.qfl.
& mala metiri Deum bona,aut mala merita. Greg.idem 1f.ar.3-.
quoq; tradit his verbis; Exteriora noftra Dho quamlibet Aug.Ub.
parua fufficiuntjcor namq; &non fabftantia peniat, nec de
perpendit,quantum in eius facrificio, fed ex quato profe- Trtn.c, s.
tatur,& id,qd noie Hier.paffim fertur,In martyre vdlun- Aug tpi.
tas vnde morsnafcitur.coronatur.HugoS.Vidforis, Non 4 . quae
eft,ait,inaequale meritum fi aequa fit voluntas .Ber.item. ad Dee
Quid plenius, inquit, quam q» volumas pro fadfo reputa- grattat
tur,vbi fadtum neceffitas excludit. Item tone probatur: q.4, a,e.
quia eadem eft bonitas, aut deformitas in adfu interiori. /,, m . i.t»
Praeterea cum inniti,& coadfi qnippiam efficimus, nihil £ Ua „g.
menti, aut praemii in noftrisoperib. amittimus; ergo etfi H„g 0 , dt
defit adfus exterior, dummodo voluntas fuerit efficax,& f M r.h.e.
perfedla nihil bonitatis,aut prauitatisamittit, infiip Hu ' ^ c ,a.
nori conueniens.Refpondeo,Adfum interiorem , & exte
riorem non foKim ideoefle vnum peccatum, quia fit vna
deformitas in vno per fe,& intrinfeeus, fed etquia hmdt
duo adtusvnamadtionem humanam voluntariam , & li
beram conftiuiuntiat vero animal,vrina, & medicina suc
tria fana licet fit vna fanitas, qnia funt tres fuhiedtac res.
Iterum Obijcies,et adfus interior, & exterior funt duo a-
dfus. Rndeo, elfequide duos adlus, fed tanij partes vnius
adfiohis humanseiat vero animal,vrina, Sc medicina funt
tres res,& non tan q, partes totius , fedtanquam materia
fubiedfa,caufa efficiens,& indicium fanitatis. Si econtra
rio. Quatras,an adfus vnus,in quo funt dux prauitatesfpe
ciediUmdfa:, fit vnum peccatum , an vero duo, veluti cu
furtueft facnlegum, aut coitus inceftus, aut facrilegium
homicidium,& liiniIia. Rndeo,effe vnum peccatum, fed
huplici turpitudine,& deformitate affedlum, & macula-
tum,quale eft,(i Titius calleat duas,vel tres artes,difcipli
1'asuc lpeciediuerfas,eft&dfvn 5 ’ artifex,dodlot&:magi
Inffit.Moral .Pars 1.
qua
» ■ aunv
Multum dedit Zach3eus,qui TV,-
clorit .
qui facultate funt impares.
dmes erat,& irultu habebanvidua illa, quae duo minuta S
mifit,parum ha,buit,th tm dedjt, quatum Zachxus;mino
res facultates ferebat, fed parem voluntatem habebat:!!
attendas,quae dederunt,diuerfa inuenies,fi attendas vnde
dederunt,paria inuenies. Sic ille Animaduertendum clfc
hmoi opinionem intelligi,qh uoluntas efficax eft: tuc aut
effet efficax:& perfedla,qn reipfa exequeretur opus, fi ex
sequendi commoda, & opportuna offcrreturoccafio; na
ea voluntas efficax non eft, quae data occafione opus exe-
quendi,dc complendi,id non prxftat,ac perficit.Prxterea
fciendii eft uoluntatis et efficacis bonitate, aut deformita
te ex adfu exteriori augeri g accides, nimiriieo,qff volu
tas ell diuturnior rdne adfusexteriofis, in quoplcucrat.
Ite aliqn adfus exteriores funt p fe incudi,& grati,ve! mo
lefti,& laboriofi,& io folent voluntate,vel magis allicere
incitare,impellere,intendere:aut contra reuocare, &a!ie
nare,retardare,refledfere,atque remittere,& eatenvis au-
F 2 gene
