log InjiituttonumAioraltum» *yarsll 0 
dantur inttf liberos ex priori matrimonio fufceptos. Si A 
tamen filio,aut fili® defunftis teiiarilicuit, tuncex tefta 
mento parenti fuperlliti,'es priori coniugio bona fuare- 
linquit, & ea bona pertinent ad patrem, non fecus,Jac ii 
quiuit extraneis,ea ipfi reliquiilet. Authen, Exteliamen, 
C. De fecundis nUpf. 
De udoptiulsftlijst Cdp. XVIII♦ 
F ilii adopt/ui dicuntur filii, folum legitimi, non natu 
rales , Legitimi quidem , [quia funt adoptione filii, 
quos leges, & iuralegititnos efle voluerunt ; non natura , 
quia non funt natura nec, generatione filii. 
Primo qusritur, Quid fit adoptio, fecundum leges ,& 
lura? Refpondeo, adoptionem efle, per quam perfona 
aiioqui extranea ,infi!ium , vel nepotem , vel deinceps, g 
fecundum legesaifumitur. S. Thomas.Ricardus, 8c alii 
Theologi in quarto, diftin. 42. Vel adoptio, eft legitima 
aftio, per quam qui filius aliqui non ell, pro filio habe 
tur. Infti. de adoptionibus, in Grlofla. Item , Adoptare 
eft tefte S. Thoma in ^:|fent. qu®ft. zj. & dift. 10 eft, ad 
mittere ex gratia alium ad participandam hatreditatero. 
Ex hisperfpicitur, filium adopcmum efle extraneum ; fed 
per adoptionem in filium affumptum . Item, filium ado- 
pt luuin, efle filium ex beneficio, St gratia adoptionis, non 
natura. 
Secundo quseritur , Quotuplex fit adoptio? Refpon- 
dea,efle duplicem vnam , qu® fpeciale|nomcn habet,& 
dicitur Arrogatio ; aberam , qusgeneris tantum nomen 
retirtetjSc dicitur Adoptio. I.r. & 2. ff. De adoptionibus. 
Arrogatio eft, quando is, qui partem non habet, in cuius 
potellate fit, vel etiam qui iam eft emancipatus , denique q 
generarim , quando is, qui fui iuris eft, tranfic vna cum 
filiis, & rebus fu is, & omni lure , quod habet , in pote- 
itatem eius, qui arrogat Principis auftoritate . Adop 
tio eft, quando is, qui eft in poteftate patris, fiue gene 
rarim, quando is, qui alieni luris eft, in filium affumi- 
turaufforitate Magiftratus.l. prima,& fecunda fF.de ado 
ptionibus. 
Tertio qu®ritur, In quo differant arrogatio, & ado. 
ptiof Refpondeo,in primis differte, quod arrogatio fo. 
liim fitaufloritate Principis. Inftit. De adoptionibus in 
principio : jadoptio vero fit audioritate cuiuslibet Magi- 
liratus competentis, dummodo penes eum fit plena aftio, 
hoceft , merum, & mixtum imperium. 1.1. C. de ado 
ptionibus. Secundodifferunt, quia arrogatio expreffum 
confenfum «triufque, arrogantis , & arrogati requirit, 
adoptio non item : nam fufficit confenfus tacitus eius , 
qui adoptatur, vt fi'fciens non contradicit. 1. vlt. C. De ^ 
adoptioni, & 1. In adoptionibus ff. eodem tit. vnde infans 
adoptari poteft , non arrogari 1. etiam infantem, ff. De 
adoptionibus. Tertio, quia qui arrogatur,eft fui iuris.qui 
adoptatur, eft in aliena poteftate.I. i.Sc i.ff. De adoptioni 
bus. Quarto, qui arrogatur, ftatim cum fuis omnibus 
bonis, & vna cum liberis, & nepotibus, quos in fua pote, 
ilate habet, tranfit in poteftatem arrogantis, l.z. 0. vlt. ff. 
De adoptionibus,qui adoptatur, non tranfit in potefta. 
tem adoptantis, quando is qui adoptat, eft extraneus , 
hoc eft , non eft, e numero afeendentium , fed manet in 
poteftate patris naturales.!.i.& z. ff De adoptio. & 1. pe- 
cuitima. C. eod. tit, Nili, quando is, qui adoptatur, auo 
materno datur], vel quando poli emancipationem genuit 
lilium, & auo materno dedit, Inftit. de adoptionibus 0. Si 
vero. Quinto , isqui arrogat,debet coram tabellione fi. t; 
deiu(fores dare, (limpabcs ante pubertatem decefferit, J "' 
de redimendis illisbonisei, ad quem alioqui effenr ven 
tura, fi is qui arrogatur, in fuo ftatu manfiflet. l.z. C. De 
aJopcionibus.1. Necei.0.vltimo. Sexto , qui arrogatur, 
habet ex legis neceffitate legitimam portionem, vide, 
licet quartam partem )n bonis arrogatoris : vnde fi ar 
rogator eum eraancipauerit , ve l j n teftamento pr®- 
tenent. vel fine iufta ,& debita cafa exheredauerit, le 
ge cogitur ei relinquere quartam Tuorum bonorum par 
tem. Gloffa m I- Si arrogator.ff.De adoptionib. Authen. 
tu cnen.& lemiffe, Adoptmo tamen is, qui adoptat, ni 
hil legis neceffitate relinquere compellitur.!. 1 & 1 C De 
adoptio. 4 ’ * 
Qnart6queritur, V»umis,quis abfenseft, vel dif- 
fentit, poffitarrogari? Refpondeo, minime l.Ntque.ff. 9* 
adoption. Qu®res, an qui abfens eft, poflit per procura 
torem fuum adoptare, arrogareve ?Refpondeo, mininis 
I. Pali raortem.0. Neque.ff.De adoptionib. 
Quinto quxritur generarim , Quis poffit adoptari ? 
Refpondeo , lure communi adoptari pofle quemlibet , fi- 
ue mafculum ,fiuefoeminam.l.Adoptio ff.De adoptioni 
bus , dummodo fit natu maioris, qui adoptat, ita vt poflit 
is , qui adoptatur , efle filius eius naturalis . Item » 
auus maternus, poteft in filium adoptare nepotem , qui* 
adoptat euro tanquam extraneum . Item , auus pater 
nus poteft adoptare ia filium nepotem ex filio fuo ian* 
emancipato. 
Sexto,quatritur, Quis poflit adoptare? Refpondeo» 
iure communi, adoptare, vel arrogare foemin® non pof- 
funt, mfi priuilegio, & referipto Principis ob liberos in 
bello amiffos,autob vtiljtatem , & bonum publicum . 1. 
Mulier. C. De adoption. Inftit. de adoptio. $ Foemina. 
Item, qui adoptat, ve! arrogat, fui iuris debet effe, & na 
tu maior eo, quem adoptat, vel arrogat, duodeuiginti an 
nis, Inftit. de adoption. 0. Minorem. Si quis vero plures 
adoptet, fatis eft , fi lingulis eorum fit natu maior decem» 
& odio annis. Gloffa ibidem . 
Item, qui generare non poffunt, fi tales natura fiot,nea 
adoptare poliunt, nec arrogare. Si vero ex accidenti 
aliquo tantummodo generare nequeunt , adoptare, vei 
arrogare poffunt. vnde mI. Generalis. ff.de adoption. 
habetur. Ii , qui generare non poffunt , quales funt 
fpadones, adoptare poliunt: calirati autem non poliunt. 
Spadones lex vocauiteos, quibus ex accidenti aliquo ab- 
fcilfa funt genitalia , vel tefljculi ; caftratos vero, eos, qui 
natura his membris carent. Hinc colligit Panormitanus 
in capit, primo. De cognatio. legali, Presbyteros, & re» 
liquosfacris Ordinibus initiatos adoptare poffe, quia no 
funt per naturam inhabiles, led folemni caftitatis votu 
impediti. 
Libertum alienum adoptare quis non potefl j fecus ve 
ro, fuum proprium libertum. 1. Paterfamilias0. vlt. ff. 
De adoptioni. Item feruura alienum nemo poteft ado 
ptare; quod B fuum adoptet,eo ipfo liber efficitur. Inftit. 
de adoptio. 0.vlt. 
Item tutor, aut curator nequit arrogare eum, cuius 
tuteiaxn, aut curam adminiftrauit, nili poliquam is fue 
rit quinque, & vigintl annorum , aut priuilegio Princi 
pis. l.Nec ei, & 1. Nonnunquam . ff. De adoptionibus. 
Quod fi tutor, aut curator integram fua? adnuniftrationis 
lationem reddiderit, poteft adoptare, Batto, in 1. Necet» 
prsallegata. 
Septimo qusritur , Quando fiiius arrogatus fucce- 
dat ex teftamento ? Refpondeo, in hunc modum ; ar 
rogator non poteft filium arrogatum emancipare , & ar 
rogationem dilfoluere , nili iulta ex caufa , & JegitimS 
coram lodice probata. Du® porro funt caufie, ex qui 
bus id pollitVna eft , fi filius adoptiuus patri ta 
lem iniunam irrogauerit, qu* ad reuocandam dona 
tionem fufficeret. Altera eft , cum quis adoptat ea con 
ditione, vt emancipare poflit. Inlfit.de adoptionibus 0. 
Cum autem impubes . verfic. Non aliter. In his cafibue 
arrogator nihil filio arrogato relinquere cogitur : fed fo 
lum debet,ei reftituere omnia bona,qua? principio , vel 
curlu temporis ab eo accepit, vfufrufiu deduflo, quem 
arrogator ratione patri® poteftatis ex illis bonis libi 
acquifiuit. Inllit. De adoptionibus. 0. citato. Quod (i 
arrogator fine iufta caufa arrogatum emancipauerit, vel 
in teftamento prsterierit , vel exh®redauerit , pr®ter 
prsdifla bona iure communi compellitur ei quartam 
fuorutn bonorum partem relinquere ; quod ni fecerit; 
h.eredes ipfius foluere iure coguntur, Inftitut. de ado 
ptionibus. 0. citato. Immoli arrogatus e viuis excedat» 
nondum ei foluta quarta illa bonorum parte, ea par* 
iplis h®redibus debetur, ita vt ad eos illam tranfmittat, 
J. Si arrogator, ff. de adoptio. St 1.1. 0. Impuberi, ff. De 
collae, bonorum. 
Infuper arrogator non poteft impuberi fubftituere» 
nili in fola quarta bonorum parte,quam illi, vt mini 
mum relinquere cogitur: nec poteft in ea parte onus ali 
quod imponere, fecus, 15alia bona reliquerit.), fiarroga- 
lor. ff. De adoptioni. 
Deinde , quando arrogator filios naturales , ac It; 
gitimos