XtLll>*De fumo decalogipr^ceptc* Cap, XXIV» i-fcJ 
vel 
cum Ceteris fratribus cius velit in hereditate paterni A'' art. 
fuccedcre.Idcm iuns.cft de eo , quod pater'filio dona- ' ™ 
mt prbpter nuptias. 
Porro quicquid pater filio donat ob alimenta 
caufa eius,quod ad alimenta pertinet, filius non cogi 
tur cateris fratribus conferre ,quia parentes alimenta 
filijs debent,immo poteft pater filio poftquam duxerit 
vsorem,alimenta prabcrejquibus filius (eipfum , vxo- 
rcm,5c familiam commode luftentet.dum aliunde non 
poteft. Poteft etiam pater vni filio largiora,& potiora 
alimeta prabere,modo ne fraudem cctens filijs faciat. 
Quod fi pater filio fundum,aut aliam rem immobilem 
loco alimentorii dederit, cuius exfrudbhus quotannis 
fe filius fuftentet; debet filius computare in legitimam 
portionem aftimationem fundi, fed non .frUtdus an 
nuos ex fundo perceptos. 
Cum his qua; filio pater donat propter nuptias cpm- B 
putatur,fi quid donauerint parentes fponfas, vel vxori 
fili;,videlicet, fi donauerint torquem aureum , veftes, 
ahaue ornamenta , iux ta duitatis , populi, velgentis 
confuetudinem,!. Vt.i liberis,!..Illam,& 1.Illud., G, de : 
Collat. Impenfas vero, quas faciunt parentes in folem- 
ni comiiuto , vel celebritate nuptiarum , non coguntur 
fili; conferre ceteris fratribus. Sic Bartol.tn tradfatu de 
duob.fratribus,& l.t Nec caftrenfe,ff.de collat.bon. 
Ea!d.& alihquos citat & fequitur Nauar.iq Manual.ca. 
17.n.16?.Ratio eft , quia huiufmodi impenfa ad hono 
rem ipforum parentumfpeftant.Deinde,quia omnium 
fratrum funt communes. Idem turis eft de impenfis, 
quas parentes fecerunt in folemrii conuiuio, cum filius 
Clericus primum faeram tecitxautcu filia Religionem, 
folemni voto promifit; aut cu filius ad gradu Magiftri» 
vel Dodloris Honorificum promotus eft , hccc enim ■, .&• C 
finiilia ad munus & officium,& decus & honorcni;per 
tinent parentum . Eadem ratione non cogitur ceteris 
fratribus.conferre fumptus, vel impenfas quas fecit pa- 
; ter,dum filium in ftudio liberalium artium fuftentauit: 
tales enim fumptus inter alimenta filij debita cqmpu- 
tantur,nili penes patrem (int bona filii caftrenfia, vel 
quali caftrenfia,veladuentitia,tunc enim videtur pater 
impenfas fecilfecx bonis filij diditis, nili contrariam ex- 
prcfleric.Bart.in tradl.de duob fratrib.n.i6.& l.t.$.Ncc 
caftrenfe,n. g.ff.de collat.bon, Sylu.in verb.peculium x, 
q.g.Nau.in Manui, ct 7.11.160. An tomus Gomezin 1.2,9. 
Taurina.nu.ts.Idaute colligunt hi Autlorcs ex l.vlt.ff. 
de pctit.hered.&tl.Neflenius,ff.de negoc.geft.Poteft au 
teni pater,fi velit, exprimere, ne huiufmodi impenfas 
filius in fuam legitimam portionem computet, quam- 
ms pater habeat bona propria filij apud fe. Quando J) 
vero pater dotem filis promittit, aut filio aliqiucf pro 
pter nuptias,potius creditur , nifi aliud csprelTerit, de 
luopromutere.&donare.qudm de filij, vel filice bonis, 
|.v!t. C- dedotis promiffi Idem iuris eft de libris quos 
pater emit nomine, aut caufa filij, ob ftudium littera 
rium,& de impenfis.quas pater fecerit,vt filius peregri 
nationem fufciperet.vcl a captiuitate , fcruitutc.vincu- 
lis.&pcena criminis liberaretur.Syhi.in verb.Pcculium 
a,q.i4.Naua.in Manua.c.iy.nu.i^;. Anton.Gomez, in 
!.i9.Taurina,nu.i9. &: zo.Bart.in 1.Stychus.de pecul.de 
J.Liber captus,C.de capduis.&poftliminio , haec cnun 
pertinent ad alimenta filiorum , & ad honorem ipforfi 
patentum . Eadem eft ratio dc eo , quod pater impen 
dit,vc.filius iret in caftra, vel militiam : vel vc ad offi 
cium publicum , dignitatemve , vel ad gradum Magi- 
ftn,vel Dotftoris honorificum promoueretur.Hxc om- p 
niayini,& locum habent in iure communi, nam ftatu- 
ta ciuitatum,vel populorum,vel Conftitutiones Pnnci- 
pum multa in his praeter, vel contra ius commune /la 
tuere poflimt, & farpe decernunt, 
Queres, hnfiliusfamilias debeat fratribus confer 
re , hoc eft, ad collationem afferre , qu.v de bonis pa 
rentum male confumpfit* Nauarrusin Manuali ca. 17. 
tjU.iS6.cuni Antonino x.p.titu,;.cap,iS,$.i,refpondec, 
debere ; ac proinde in fuam legitimam portionem 
computare cogitur , nifi pater dum vixit, ea condona- 
uent,aut ea filius infumpfenc exprefib , vel tacito pa-. 
tris confenfu. Aliquando enim filiusfamllias ludit id 
Iciente patre , & non prohibente, cum alioquf facile 
& ,commci.|e poffit. Vnde Sptus in 4. de luftitia. qu.j. 
Inftit Moral.Pars j. 
x.docec,filiumfami!ias, qui quotannis centum au 
reos accipit a patre loco alimentorum , iure polle is 
fingulos annos impendere quatuor , aut quinque au 
reos ad cleemofynas erogandas, ad donandum , vel ad 
ludendum honeftem folec quis ludere animi reficiendi 
gratia . 
Verum quaerat aliquis , an filius cogatur frarribus 
conferre, quae ei pater donauit ob ipfius merita , obfe- 
quia,& officia ? Communis eft fententia, non debere, 
Bartohin tradl.prfdidfo de duob.fratidb.&l.i.^.Nec ca 
ftrenfe,ff.de collat.bono.Nauar.in Maiuial. c.17.0.144. 
& feqq.Sylueft.in verb.peculium i.q.ij.Sc in verb. Do 
natio x.q.7.didto 13. Antonius Gomez,in 1.19.Taurina, 
num.13- Couarru.c.Cuni inofficijs, de tefta.nume.u. 
Ratio eft,quia huiufmodi donatio remuneratori* dici 
tur,qua donat pater filio ad remuneradum beneficium 
ipfius > & proinde eft qu*dam donatio ob caufarn,non 
quidem debita lege iulfitiae, fed lege aequitatis , quam 
is,qui grati animi eft,feruandani putat. 
Tertio quaeritur , An qua: pater donat filio nonjob 
caufam.fed gmcis, & liberalicer, ca filias conferre fra 
tribus debeatlDixi fuperius, tales donationes inter pa 
trem.& filium: non valere , nifi qua: pater donauit filio, 
tradiderit,& tunc etianlfi tradiderit donata . integrum' 
elfc patri dum viuiqquae donauit,reuocare,quod fi non 
reuocct, morte patris, donationes eius confirmantur, 
ita vt incipiant valere , deretrptrahantur ad tempus,in 
quo frufri funt, vtvni cum rebus donatis fru6b.1s.mde 
pcrcepfi ad filium pertineant; dummodo fafra dona 
tio, etiam fine infinuatione,nQn excedat quantitatem, 
quim abfque infinuatione patri permiflum eft dona- 
re: alioqui fola morte patris non confirmatur donatio 
ex ea parte , qua excedit, nifi pater in morte exprefs£ 
donationem confirmaueric: tunc enim valeret etiam, 
quatenus excedit,non quidem vi donationis , fed lega 
ti, quodinfinuationcm non requirit. Haec colliguntur 
cx Gloffa in I.donationes, 1.in verb. Referatur,'C. de 
donatio inter virum,& vxor.& l.cum res, C.de dona- 
tion. Atque ita Antonius Gomezin 2. torno varia.re- 
fo!utio.ca,4. & in 1 i7.Taurina,n S.& l.zg.mim 26,Co- 
uarriide tcftum.c.RaynaIdus.$.2.nu.6.& Nau.in Man. 
cap.17.146 & 149. 
Item donatio fini plex filiofamilias fafla a patre, fr 
jurejurando confirmetur,ftatim valet, eciamfi nulla fit 
fadla rei donata: traditio, vt habeteommunis opinio te 
ftibus Alexandro,Socino.Corneo, Iafone,apud lulium 
Cianum , lib.J.rcceptafentcnt. qu.S.verf,fed quae xo, 
quia cum folum iure ciuili donatio fit irrita, iureiuran- 
do confirmata vini habet:iuxtaid,quod habetur, in c, 
qiiamuisjdc padtis in 6. 
Praeterea , donatio fimplex i patre fadla filio eman 
cipatio,ftatim valet, etiam fi ei non fit faifla rei donat£ 
traditio,l.cum de bonis,& I.cum res, C. de donationi 
bus inter virum,& vxorein , valet,inquam . dummodo 
fi,abfque infinuatione fatfta fit, non excedat quantita 
tem. quam pater donare poteft. Haec tamen res eo mo 
do donata fili 01 emancipato , conferenda eft.l.vt a libe 
ris, ad finem,C.de collationibus. 
Alicubi tamen ftatuta ciuitatum & populorum, 8c 
Conftitutiones Principum decernunt vniucrfim, vt om 
niaqu£ donata funt filijs i parentibus , conferantur 
fratribus, ita tamen,vc non fint donata loco alimento 
rum,vel caufa militiae, vt effient bona caftrenfia , vel 
quafi caftrenfia. 
; Alicubi etiam leges Municipales, Regalcfue confti- 
tiumt.vt omnis donatio fimplex fadla filio fiue emanci 
pato,fine in patria poteftate conftituto; fiue i patre,fi- 
ue a matre, ftatim habeat vim , eciamfi nulla fit rei do 
nata fadla traditio , fed femper reuocari poteft nutu 
cius.qui donauit. Si vero fitfaila traditio , icaraca & 
firma eft,vt aniplius reuocari non poffit In quo iunco- 
muni tripliciter derogatur, 
Primo, quia donatio faftaa patre filiofamilias, fine 
. traditione valet.vt patris morte confirmetur: cuius cd- 
trarium decernit ius commune. 
Secundo , quia donatio fa£la filiofamilias cum ref 
donata traditione ,_ftatim eft firma & irreuocabilis:cii 
tamen contrarium ius commune conftituat. 
Tertidjquia donatio faifla filio i patre,vel aliis afeeit 
1' a dentibus