Full text: In Qva De Tertio Et Qvarto Decalogi præcepto, ac perinde sequentes materiæ luculenter tractantur (2)

Ljih.J* ‘T)e tertio decalogipraecepto 
A 
Cap.. 
L 
'k.i f 
Ce». i. 
f/»l. i$S. 
qufeuitdie feptim» ab vniuerfo opere ; quod patrarat. 
Et benedixit diei feptimo, & fanchficamt illum , quia 
in ipfo-caflauerat ab omni opere fuo.] 
Sextoquamitur, Quot modis fabbatum ili facrislic- 
teris accipi aturlRefpondto, fumi-pro feptimo die heb 
domada; ,-in quo Deus quieuic, poftquam yniaerfam 
mundi machinam ex nihilo procreatam omni ex par- 
te perfecerat. Deinde.accipitur per Synecdochen, qua. 
parte totum intelligi folet) pro hebdomada etenim 
in vnaquaque hebdomada eft fabbatum vnum : licut 
apud Latinos aftas,vel-hyems accipitur pro anno, quia 
ffinguli anni.conflant vna aeftate,& hyeme. Vnde illud 
■phanfeiiapud iucam : leiuno bis.in labbato,id.eft ,in 
hebdomada. Leuit. 13.,Numerabitis , inquit feptem 
hebdomadas plenas, in Hebraeo textu legitur jfeptem 
fabbataintcgra.Leuitici item zf. Numcrabts quoque 
tibi feptem hebdomadas annorum. H ebra:a lectio ha- 
■ bet; Septem fabbata. annorum. Et cap i^.cmfdem li 
bri; vique ad alteram diem expletionis hebdomadae fc- 
ptimae/m.codicibus;Hebraicis dicitur tfabbati feptimi, 
Poftremd fumi folet fabbatum pra quolibet die fefto, 
inqup , veteris Legis praderrpto-, vacandum ac fuper- 
fedendum erae publicis., priuattfcuc ciuilibus,operi- 
■busj.quales erant dies PafcEat, Pentecolles., & Taber 
naculorum. Leuit. 13, legitur: A vefpcre ad vefperam 
^celebrabitis fabbata veiilra; id eft,feftos dies veftitos.; 
ibidemquoque ; .Altera, die fabbati ;,id eft,Incrafti* 
num.PafchiE. Rurfus : N uiuerabms ergo ab altero die 
fabbariud cll, a craftino die Palchse.. Infuper dies de 
cima feptimi- menfis appellatur ibi fabbatum , cum 
dicitur, fabbatum requietionis eft . Prima itidem dies 
«iufidem feptimt, vocatur fabbatum, cum dicitnr: Men- 
fe feptimo, primadie menfis erit vobis fabbatum me 
moriale. Denique.ihidem de fello Tahernaculorum feri 
&itur;[ Die prima, & die odlaua erit fabbatum; ] quali 
dicer.et ? erit vobis dies fellas, in quo omni.opere &fer- 
wiliadlione celfabitis. 
Septimo quamur, An fabbatum fumatur etiam pro 
jeliquis hebdomada diebus ? Quidam; vt lanfenius in 
•ConcordiaEuangelica, cap.37- cenfent, fic interdum 
accipi,; qued probant i; Quoniam Euangcliftae_ dicunt 
aliquando vnam fabbatorum,hoc eft primam diem eo 
rum, qui per hebdomadam decurrunt.. Itera,quia Hie 
ronymus ad Hrdibiam fcribehs, ait: Vn a fabbati dies, 
Dominica intelligenda eft ; quia omnis, hebdomada in 
fabbatum,& in primam,& fecundam , & tertiam , & 
quartam , & quintam , & festam fabbati.'diuiditur : 
quam Ethnici Idolorum & Planetarum nominibus ap. 
diebus foletjmiorcs 8c celebriores,/ab ata diceban 
tur , quamuis dies fefti noii eiTent. Mihi prima fenten - 
tia,qux communis eft , magis probatur, eo quod fab 
batum , vt dixi, accipitur aliquando pro hebdomada . 
& proinde prima , vel fecunda fabbati eft dies prima, 
vel-fecunda hebdomadae. Et vnafabbatorum eft pri 
ma dies omnium dierum in, hebdomada., qui fabbata 
dicuntur. 
Odlatio quaeritur , An cu in-numero multitudinis di 
citur , vna fabbatorum , aut etiam quippiam elfc , aut 
fadlum efle in fabbatis nomine fabbatorum intelligan- 
tur omnes dks hebdomada:, ita vt fcnl-ns fit : In vna 
fabbatomm 5 hoc eft, In prima dierum hebdomada;: in 
fabbatis,hoc eft,in vno dierum hebdomada» Theophyh. 
EuthyraiuSjNicephorus,locis citatis , nomine fabbato 
rum exiftimant fignificari omnes dies hebdomade,quo- 
g niam multitudinis numero fignificari videntur fihml 
plures dies fefe confequcntesQuibufdam tamen-ve-' 
rifimilius videtur, quod alij docuerunt, in pradkftis v- 
triulque Teftamenti locis fabbata dici,non dies omnes 
hebdomada:, fed certos quofdam dies eseteris folemnio 
res,& celebriores, & fenfum elfe vnum ex,tribus;ncm- 
pe,aut fignificari omnes dies Azymorum, qui duobus 
feftis diebus, Ime fabbatis claudebantur , nimirum dic ; 
Pafcha:,qui incidebat in Lunam i?. Marti),& feptimo 
die a Pafchate-. Et ita fabbata dici-videntur quinque 
dies intermedij, eo quod funt dies duobus fabbatis' 
claufi . Aut fabbata dicuntur per- Hebraifmum plura 
li numero pro lingulari fiunpro, fabbata, hoc; eft vnum 
ex fabbatis, nimirum feftis , incidunt fepnmo quoque 
die hebdomad$,vd alijs feftis,fient cum dicitur ludie, 
ii. in Latina editione ;& fepultus eft in-citiitate ftu>. 
Q Galaad,Hebraice habetur: fepulnts eft ifi vrbtbus G-i- 
laad,hoc eft,in vna ex vrbibus: lic etiam alibi dicitur ; 
Inducat Presbyteros, hoc eft, vnum aliquem de Pre 
sbyteris . Auttartio fabbata dicuntur per aliuiii He 
braifmum, quo-Hebraii yti folent numero multitudi 
nis , ad fignificandanl !, abundantiam & copiam . Cum 
enim duo fefti dies fimul concurrebantjdkebantur fab 
bata-, hoc eft , magnum fabbatum ; & itafortaflis dies 
quinque Azymorum proxime fcqueivtcs diem feftum 
Pafchie , dicebantur fabbata hoc eft folemnes & cele 
bres’; non quod.eftent dies fefti, fed quod inciderent in 
Pafchale tempus, & eflent quali Pafcnales dies,& duo 
bus feftis diebus clauderentur. 
St ideo cum in nouoteftamento Crasce dicitur , vna 
fabbatorum ; perinde eft, ac fi diceretur; die Azymo 
rum prima,& proxima poli feftum Pcfclia : qua dies, 
pellant... Sic etiam Aitguftinus in epift.ad Cafulanum,- anno,quo palliis Ghriftus Dominus eft, in diem Domi 
quas eft numcr.8<5.& in Efal.93.Thcophylaetus,Euthy- 
xnius in Matthaum 18. Nicephsrus iib. 1. .Hilloiv Ec- 
clef.sap.,33.. Inuiio in titulo Pfabu. : 47. Gr.xci legunt 
tertia fabbati, & Aitguftmus in,titulo Pfaluii 8o.legit: 
< Qu,iirtafabbati:Vndc primam, fecundam;& tertia fab-. 
bati perinde dici aiunt,ac fi diceretur.. Prima dies heb 
domada;,fecunda,ac tertia , & fic deinceps,. Citeruni 
hac fententia quibufdam non placet ..nam Hierony 
mus, inquitmt, folum docet, reliquos.hebdomadiE dies 
a Sabbato appellari, nimirum primam , fecundam , & 
tertiana ;■ & quartam fabbati, hoc eflyminam, fecun 
dam,& tertiam,a fabbato,liue poli fabbatum , iiue pri- 
mofabbati,hoc eft,prima dics.nebdoma(ie,feciindafab 
bati, hoc eft, fecunda dies hebdomada : ita vtfabba- 
tum tunc fumatur , vel pro hebdomada , vel, pro fepti- 
mo hebdomada; dic.Item in Euangeliorum, inquiunt, 
«codicibus fape legimus, vna fabbati., vt Matth. 16. & 
38.Lucae i4.Ioan.z.o.A«fl.io.&; i.ad.Corinth.if). Nam. 
quam tamen in facris litteris legimus fecundam , ter* 
tiam,vel quartam fabbati,Rurfus aiunt vbicunque La 
tini codices notii Teftamenti habent,vna 1 abbati,Grx- 
<<ci legunt,vnam fabbatorum,vbi ell Hebraifhtus nam 
more Hebraeo vnum fumitur pro pnmo,inxta i!lud;Fa- 
dkiin eft vefpere, & mane dies vnus, id eft,primus c & 
alibi: In generatione vna deleatur nomen eiusjhoc eftt 
Non perueniat ad fecundam generationem memoria 
«eius, fed ft.atim in prima generatione es tinguntur, ac 
pereat-Et proinde ditia eft vnafabbatorum , td eft,pn- 
ata ,& fabba.ta tunc accipiuntur pro certis quibufdain 
diebuSjVideliceT PafchHlibus^qiu quoniam eratcicteris- 
Inftit.Moral.Pars 1, 
hicob. 
V« 
«icunt incidit, & proinde Euangehftse aiunt, eum re- 
furrexifle vna fabbatorum . Sed mihi placet commu 
nis opinio prima fabbatorum , hoc eft, prima dierum 
hebdomada;. 
Nono quatitur , Quidnam imelligatur eo in loco 
apud Lucam; Cum traiifiet Dominus labbato-fecundo 
primo per fata,difcipuli eius vellebant fpicas;& Matth. 
li.Grace legitur ; Cum tranfiret in fabbatis Adeo 
difficilis S. Hieronymo vifa eft quaftio. Quid fabba 
tum lecundo primum ftgntficet; vt in Epiftola aci-Ne- 
potianmn hac fcnpferit; Attrita fros interpretatur fa- 
pe,quod nefcit:& cu alijs perfuaferit, fibi quoque vfur- 
pat fcientiam . Praeceptor quondam meus Grcgorius 
Nazianzeuus rogatus it me , vt exponeret quid fibi vel 
let m Luca fabbatum ■x-paTar , fecundo pri- 
£ mum,eleganter lufit: Docebo te, iuquiens fuper hac rc 
in Ecclefia,in qua, mihi omni poputo acciam an te,'co 
geris inuitus fetre quod nefeis: aut certe li folus tacue 
ris, folus ab omnibus ftultitta: condemnaberis. Hsec 
ille. Veteres interpretes varie expofuere huiicToeum. 
S.Ambrolius, &Beda nomine fabbati fecundo prini i 
per allegoriam intelligunt Euangelium Chrifti; quod 
quta fucceffit LegtMoylis, dicitur fecundum ; quia ve 
ro Lege excellentius, dicitur primum . Sed hic fenfui 
ad myfterium, non ad Hiftoriam pertinet, fandius 
Chryfoftomus Homil. 40. in Matthamm , exiftimatel- 
fe fabbatum , quod feptimo quoque die ludai cole 
bant , in quod tamen incidebat ahus quoque dies fc- 
ftus,ita vt dicatur fabbatum fecundo primum,id dl,fc- 
mel,<5c iterii principale,fine duplici ratione & caufa pr^ 
A z ciputim, 
Liic.Ck
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.