Injlitut tonum ,JMoralium* Pars /4
cipuum. Sic etiam S. Epiphanias in hasrefi 30, & 5i,& A
Ilidoms PeUhiota.Hb.3. Epilt.ixo. AnTheophylatlus
intelligitfcptimu hebdomada diem,qui aliquando die
felium cadcnteni in Parafceuen proxime fequebatur:
jta yt fabbatum fecundo primum , idem fit ac fecundo
pnncipale, quia commune fabbatum feorfum perfe
erat principaleiquando vero alium diem felium proxi
me lcquebatur,erat fecundo principal e. Alij cenfcnt in-
telligi debere diem feptimum Azymorum, qui coleba
tur,vt fertus Leuit.23 .ita vtprimus dies Azymom , qui
fertus quoque erat,diceretur fabbatum primo pniiumij
& fepnmus,fabbatum fecundo primum.Euthym.intel-
ligit primum diem Azymorum poft diem fertum Pa
fcha: ita vt dies Pafcha; diceretur fabbatum primum,&
primus dies Azymorum poft illum diem fertum Pafch^
fabbatum fecundo primum,
In hacprofedlb qu^rtionc illud taquarn certum po-
ni debet, Sabbatum fecundo primum fiiirte feptininm
diem hebdomade: quia ludcti Chrifti dilcjpulp.s accufa
ruat,eo quod vellerent, & confricarent fpjcas cibi eau-
fa:at hoc lolum erat prohibitum in die feptimohebdo
madae , non alijs in diebus feftis, Deinde inter omnes
conuenit, illud fabbatum in menfeni Aprilem,aut Ma-
iuai incidiffc , quando erant fpica;:quare falluntur,qui
intelligiuu diem octamim fertum tabernaculorum, ita,
vt primus dies ellet fabbatum primo primum: nam hic
fokmnis,& fertus dies menfc Septembri colebatur ,
Mihi verilimUe admodum apparet id, quod alij tta-
diderunt, quod vt intelligamus, fciendum ert ex libro
Leuitici.c.23,ab altero die fabbati,id ert Pafcha: , nimi
rum a decimafexta funa poft fertum Pafchx.qaod co
lebatur deqniaquinta L11114 Mariij iuffu Dei, numera
bantur feptem hebdomadae dierum integra;, qua; effi- q
ciunc quadraginta nouem dies:& die proxime fequeuti
eas feptem hebdomadas, colebatur dies feftus,qui dice
batur feptem hebdomadarum , & Grace Pentecoftes,
quia cadebat in diem quinquageiiniu poft Pafcha . Ab
ea computatione (eptem hebdomadaruni capit vfus
introduci apud Kehrao:, vt hebdomada prima ab alte
ro,id eft,fecundo die poft Pafcha diceretur, Grace, qui
dem hehd.omada «Tethtpa nf®T« . Latine fecundo pri-
xna,hoc ert prima a fecunda die poft Pafcha,& fecunda
hebdomada dicebatur fecundo fecunda ; id ert,fecunda,
a fecundo die Pafcha,Sc tortui,fecundo tertia,id ert,ter
tia a fecundo die poft Pafcha, Et fic ab illo fecundo die
nominabantur camera, fuo ordine vfque ad fepamam,
A yltimani qua: antecedebat proxime Pentecoften. Et
ficut feptem illa: hebdomadas nominabantur ab eo die,
rtc computabantur quoque ab eodem fecundo die poft
Pafcha lingula feptem fabbatafcptem hebdomadarum
vfque ad Pentecoften : & primum fabbatum dicebatur
fecundo primum , id ert , a fecundo die poft Pafcha
primum , fecundum autem, fecundo fecundum, id eft,
fecundum a fecundo die poft Pafcha; tertium fecun
do tertium , id eft,tertium a fecundo die poft Pafcha :
& ita reliqua fabbata fuo ordine vfque ad feptimum,
& vltmium fabbatum ante Pentecoften vocabantur,
Cadebat autem fecundo primum m aliquem die men-
frs Aprilis decimumkxtutn,dedmumfcptimum,vel vi-
gefmmm tardius,aut eidus, prout dies ille poft Pafcha
occurrebat;& proinde fpicae eo tempore repetebatur,
qua velli,confricari,edique pollent. Quo faftum eft,yt
recte S,Mattha:us.cap,i2,& S.Marciis.cap.i, Grace di-
xerintiCum traiifiret Dominus, in fabbatisjqua.fi dicere
voluerint per Hebraifpium , in vnoex illis feptemfab- j:
batis,quae a fecundo die poft Pafcha ylque ad Penteco
ften occurrunt,
Decimo, quaeritur, Qiiid nam fignificet S.Matthams,
illis yerhis j [ Vefpera autem fabbati;, qua: lucefcit in
prima fabbati, 3 vbi quatuor infunt explicatu diffici-
lia;Primum,quomodo, dicatur vefpera quielucefcit: cu
potius vefpera incipiat noctem , oc tenebras inducere,
vnde diccnduni.efkc,vefpera, quae nodle funt in prima
fabbati. Alterum eft , An eodem modo Matthams fu
mat fabbatum , cum feme! atque iterum dicit; Vefpe
ra autem fabbati, qua lucefcit in prima fabbati, Ter
tium vero, Quinam verum iit fecundum eundem Euan
gehftara fanunas vefpera fabbati ad Dominicum fe-
pulchruro veniflejeum cx alijs Euagdiftis pcrlpicuutn
,fit eas yenifte diluculo in die vna fabbatoruni.ideft,Da
nunica? Poftremum,quomodo dixerit EuangeJifta,Ve
fpera autem fabbati ,,cuni illa VcfpciA non ab fabba
tum , fcd diem proxime fequeutem pertineret: fi qui
dem fefli die§ numerabantur a vefpera in vefperam ,
Lcuit, 23, Aniniadiiertendum eft , apudS.Matthasum
Graece dici: vefpera autem fabbatoruni, quae lucefcit
in vna fabbatoruni & yt paulo qnte dixi fabbata Euan-
gelillat appellant j vel duos dies fertos fimul concur
rentes j vt cilm in diem feptimum hebdomada: fimul
incidebat abus dies feftus j ita yt illud fabbatum dica
tur numero multitudinis labhata per Hebraifmum ,-ici
cfl, magnum ac celebre fabbatum , quoniam duplici
cultu honorabatur : Aut fabbata yoqpit Euangcliftae ,
quinque ijlos dies Azymorum,interjectos inter dies Pa
fcha, qui dkeb^tur labbatum,hoc eft,feftus dies,&;fe-
ptinuim diem,qui vt feftus tanquam prinius colebatur;
Aut fabbata appeljant omnes dies Azymorum , quo
niam tametfi quinque incermedij non erant ferti , fo-
lemnes tamen'ex parte erant pb frequentiam Ijidaso-:
rum,& quia jn Pafchale tempus inddebcmt, quali vo
carentur Pafchajcs dies: & fabbata dicebantur, quia
claudebantur duobus fabbatis . Aut fabbata dicuntur
dies hebdomada:, Apud Hebraeos infuper, dies prafer-
tim feftus vigintiquatuor horaruni, computari incipie
bat a yefpera vnius diei vfque ad vefperam fequentis
diei, id eft ab yno occafu folis ad fcquentem occafum.
Et ideo dixit M°fcs: Fabium cll vefpera;,& mane dies
vnus: quali diceret j Fabia eft nox & dies, &c proinde
integer 'dies prinips vigintiquatuor horarum. Pratcrea
apud Hebraeos,vt.fignifieat lucem, fed pon folum eam,
qute ex praifcntia folis exilfit, fed totum etiapi tempus
quod coftat vigintiquatuor honsj& ita lucefccre, idem
fignificaqquod dieni fieri,feu,vt fic dicani,dielcere. Vt
patet ex Luca dicente.Dies erat Parafceues , & fabba
tum illuccfcebat, vbi Lucas loquitur de eo tempore
quo Domini corpus inuolutum findpne in monumen-.
to politum eft,quod accidit in die Parafceues prope fo
lis abfccflum. Eft igitur fenlu$ hotupi verborum Lu-
cae;Adhuc erat dies Parafceues, & fabbatum illucefce-
bar.Id eft,Propc erat initium fabbati,fiue lam iam ap
petebat dies fabbati, qui djes incipiebat a vefpera,hoc
eft ab ipfo folis occafu.
His politis: lenfus Matth n eft, vel iuxta commu
nem Interpretum fenteiuiapi:Noble fabbati,id eft,diei
feptimi in hebdomada. Vel iuua ahorum opinionem,
C Vefpera fabbatoruni 3 vt habet Graea leblio , Occi
dente fcilicerjani fok in die fabbati, jn quem fimul in
ciderat vnus dies Azymorum , qui quamuis feftus non.
erat,quia tamen fokmnis,& celebris erat.fabbatum vo
cahatur , ac proinde incidens in fabbatum compiunc
hebdomady, illud reddebat maxime folemne . Et ideo
dicit Mittthaus,Vefpera fabbatonpn } hoc eft,maximi,
& celeherripii fabbati. Qija: lucefcit in prima labhati.]
Id eft,fecundupi communem , aliorum mtelligentium,
Nodle fabbati,appetepte iam ortu folis, yct vt ait) in
terpretantur, [ Qua: lucefcit ip prima fabbatoruni, 3
Hoc elt,A qua incipit prima dies fabbatoruni,qpae erat
dies Dominica proxime fequens (abbata, ac proind»
prima a fabbatis,hoc eft,a niagno fabb^to , Vei f Quae
lucefcit in primafabbatprwm ] hoc eft , In prima d,e-
rum Pafchaliuni, fiu? Azymorum poft fabbatum ma
gnum . Vel vefpcre fabbatorum, id eft, Nodte vnius
tx fabbatis , fiue ex diebus Pafchalibus [ Qua: lucefcit
in prima fibbatoriim]hoc eft j, Appetente iam luce diei
1 primae poft fabbatupi m lignum,Item : Yefpera fabbati
hoc eft,y?fpera fabbati magni,fiue notie, a qua incipit
prima dies fabbatoruni.VehQuae lucefcit in prinm fab-
batomm, hoc eft , appropinquante iani luce prinia diei
poft fabbatupi, Vel hebraso piore , Uicefccrejdepi ert,
quod dieni incipere, incipit autem di?s naturalis vigin-
ti qua tuor horaruin ab yno occafu fohs vfque ad alte-
runi folis occafum. Vel C Vpa fabbatoruni. 3 Hoc
eft ,prinia die illorum fabbatoruni, videhcct djerum
Pafchahum , inquibps punqs azymi comedebantur.
Vnde lucefccre,luc,vel fuipitur.vt plerifque yifuni eft,
pro eo quod Latini .dicunt, iticipere ortuni jqhs,qua
li dicatMatthaus , Vefperefabbatijideft,Nofle ub-
bati, ( qux lucefcit m prima fabbati, ) id eft ? Appro
pinquati-
