'Lth. IJl, 7)e quarto decalogiprxeepto. Cap. XLL 
A 
3-17 
que Prxdiflorum Gnilnum Mohfeftfrljs prxfunt, prx- 
«liftos Vificatores recipere,& illorum Ordinationes exe- 
quhlpfa quoque Monaltena,qui funiQfdinum capita 
iuxtaSanftx.fedis,&cuiii(que ordinis cbnlfitunones vi 
litantur. Eoquamdm durabunt hiimlmodi Commen 
da’, PnorcsClauHtales, aut in Prioratibus Cotiuentum 
habentibus Superioresiquicorrefl:iones,& fpirituale re 
gimenexercent,a Capitulis GeneralibflS,vel ipforum 
Ordinum Vllitatoribus inliituantur, caneris omnibus 
prxfatorum ordinum priuilegia, & facultates, qua ip- 
forum perfonasyloca, & iura concernurtt, firma fint, & 
jllxfa. 
C Wltcpi' 
xftiones 3 decadem re 
uuntur . Cap, X LI. 
i ol~ 
T> 
<!S3 ni ! 
P Rimo quxritur,Quxnamformajvifitandi fit a Prx- 
lato feruanda? Refpondeo, Primum,Synodum ef- 
fe ab Eptlcopo conuocandam : quamuis multis in locis 
ablque vlla Synodo vifitationes fieri confueuerint. Item 
in priraismonebit Vificator litteris Clerum , & Populu 
quem vifitacurus elt, vtadcertam diem paratas fit,pro- 
atnnequc diebus fequentibus Vditatorem , eiufq; fami 
liam,& Comites recepturus, ediftaque valuis Ecdefix 
affigenda funt,ne quis eorum, qui in illa Hcclefia mini- 
fitant,excufare fe,vti.abfens, pranextu ignorantia: pof- 
fit. Federicus,conf.79. 
Si quxras, An huiufmodi formula prxfcripta ferui* 
da fit non folum ab Ordinanjs.fed etiam A delegatis Vi- q 
fitatonbus,& a Legatis Apoftolicis? Refpondet Holtien. 
in Summa,tit.de cenfibus,$.Qualiter,verf.fed numquid 
J_egatus;clle obferuandam ; mli cena alia formula ipfis 
tradita li:. Acloann. Andrcas,& Ioann,Monachus,c.i. 
de cenfib. in fexto, fcripferunc, i egatos non cogi hanc, 
aut illam formulam feruare. Ad Ecclefiam autem, vbi 
Vifitatoraccelferit,aqua benedifta in prunis hyfiopo, 8c 
fale mixta aditantes afpergec , moxqua preces aliquas 
genibus flexis ante Deum fundet, abfoluetque omnesi 
peccatis generali abfolutione,& ad Clerum,& Populum 
aditantem concionem habebit, qua vilitationis caufam* 
& rationemexponet,6t li opus lit,Epifcopus Confirma 
tionis Sacramentum fuis fubdicis adminiftrabit. 
Secundo quatitur, Vnde nam fit vilitationis officium 
inchoandum? Refpondeo , i Sanfpflimo Eucharillix 
Sacramentu.difpiciendo, vtrum pro facultatibus Eccle- J) 
fix illius,& Parochianorum honorifice habeatur, ita vt 
jnunde,pureque,& fideli cullodia afferuetur,& quo ho 
nore ad infirmos deferatur. Deinde vilitanda funt,qux 
ad cetera Sacramenta fpeftaqt,videlicet Chrifma,01eu 
infirmorum,fons baptilraalis, Deinde.an Ecclefia,& al 
taria ornamecis ( & fuppclleftili commoda inltruda fint; 
An templum iplum bene IfruQum,firmum,& nitidum, 1 
& quas inuenerit velles, & altarium ornamenta,lacera, 
aut vetullate confumpta, ita vt facris vfibus apte infer- 
uire ntqueantjiubeat combuti, & cineres in Baptillerio 
recondi, Autm pariete,aut fodis pauimentorum, auc 
aliquo alio honelfo loco, qua iter fieri non foleat, cap. 
Altaria,& leqq. de coi.fec. dilt. i. Nec patiatur vllo pa. 
fio,vtea,vel pars eorum ad profanos aliquos vfus tra,i 
«ferantur,cum femel Deo dicata fuerint. Hinc ad per- 
fonas ipfas vifitandas lefeconuercet •• cuius vilitationis 
hic erit prxeipuus finis, Orthodoxam in primis, fa- tj 
namque doftnnam expulfiserroribus inducere , bonos 
mores tueri,prauos corrigere,populum admonitionibus 
& cohortationibus ad religionem , pacem & vitae inno» 
centiam accendere:vtTndentinaSynodus.fefl.i4.cap.j. 
de teform. conttituit. Proinde Vifitator de vita,& con- 
uerfationeeorum omnium i qui minrllranc in Ecclefijs, 
& alijs qmbufuis pijs, religiofifque locis diligenter in 
quirat . 
lettib quxritur , An, & Quomodo fint laici ab Epi- 
fcopo vifitandi ? In primis Canones, & iura locisfu- 
pra citatis definiunt,Clerum, & Populum vifitandum ; 
quate Vifitator,propofito oei verbo i Clericis,& a Ca» 
inditut. Moral. Parsi. 
tholicis,probat*quc vite Laicisquseret,An Laici diebu* 
fellis,& abEccleliam didisad templum accedant: An 
fanftiflimura Eucharilfix Sacramentum, & Pcenitentiat 
iuxta prxfcnptum Ecdefix fufeipiant; An reni diuina 
audiant;An lintaliquun gradibus prohibitis,& contra 
prxeepta Ecdefix matrimonio comundi An formam 
rTrideutino Concilio traditam in contrahndis nuptijs 
leruent r An fint aliqui Hxretici, vel de hxrefi aliquo 
modo fufpedi,aut Hxreticorum fautores.-An fint aliqui 
adulterijblafphemi, concubinas habentes, feneratores, 
facrilegijfuperftitionibusoperam dantes, An diesfeftos 
culiodiantjAn fint aliqui Ecclefialticorum bonorum ra- 
pcoresjinualbres, occupatores, aut poflefibres . An fint 
qui decimas, primitias, aliafque oblationes Ecdefix de 
bitas non foluerintjvel pia a teltatoribus relifta legata 
denegent > An fint, qui magicis artibus operam dent, 
vel qui libros prohipitoshabeant, autdegant. Vbi tau- 
tem fuper his, aut alijs fimilibus; quxex generali Vifi- 
tatione mquiruntur^Jiquid fpeciahtercontra aliquem 
emecferit,puta infaV.tia.autfattieuidentiajaut celtes,tuc 
in euni.fpecialiter inquiret. 
Quarto quxritur, Quo ordine fit Vifitatio obeunda? 
In primis/fi Vifitator ell &pifcopus, Ecdefix Cathedra 
lis Capitulum vifitabitjdeinde exteras Giuitatis Eccle 
lias . Poltremb reliquas in Dioeceli litas. Si vero Ar- 
chiepifeopus fit Vifitator, Ecdefix fus Capitulum pri- 
mb vificabitj; deinde Cmitatis Ecclelias, mox Ecdefiat 
proprix dioecefis,tandem Suffragaaeorum Ecclelias; ac 
proindeSuffraganeosfuos, eorumque luhdicos, Cathe^ 
dralium,& aliarum Ecclefiarum Capitula ,&Monalte- 
ria,pia & religiofa loca,Clerum,& populum . 
1 Quinto quxritur. An femel tantum quotannis Or« 
dinanj locorum vifitare,iure communi cogantur? Re. 
fpondeojquod attinet ad obligationem ordinariam,le- 
mei tantum cogi in lingulis annis,cap.Mandamus.de of- 
fic.Archidiaconi,cap.Vifitandi,& cap. Non femel,tyx. 
Et cap.Mandamiis,18.quxlf.i,Groffaincap. Si Epifco- 
pus.de offi.Ordinarij in fexto. Toties vero polfunt Or 
dinarij locoru rificare, quoties, auc necellaria caufa, aut 
recepta conluecpdo polfulauerit,aut fpeciale priuilegiu 
id requirat. Gloffa in prxdido cap. Mandamus, & in c. 
Conquerente.in verbo,Annua,de offi. Ordin. 
De Procura,tionihw>hoceJi,de impen 
Jis 3 quasfoluere debent F-ralato 
'vifttantl ij,cpti 'njtfitantur• 
Cap• XLll. 
P RxIati EcdefiaRici prouincias, vtdixi, vel dioecefes 
Ecclefiafque fuas,Clericos,& populos libi concredi 
tos iure communi vilitare cogunturjnon tamen fuis im- 
penfis,& fumptibus.quia nemo militat fuis Itipendijs. 
Vnde Canonico iure con(licutiieft,vt ij. ad quos curatr- 
dos,& corrigendos accedunt,moderatas impenfas faciat, 
quas Canones,& iura Procurationes appellant. 
Primo quxritur, Quinam huiufmodi Procuratipnu 
onera fuitinere debeant ? Debent ij omnes, qui vilitati 
tur,vt corrigantur, & curentur, & non minus ij, qui ad 
alium loeuedomofua euocantur,vt ibi vifitenturjquain 
hi,qui ipfius Prxlati prxfentia vifitantur. Glofla inc, 
i.verbo,Vilitatus,decenfibus,& ibidem loannes Andr. 
Dominicus, & alij. Icemeodem iure cenentur Orato 
ria,(i religiofa lora cenfeanturjioc efl, fi fuerint Epifco 
pi audontate erefla,& inftituta, c. Placuit,& c. Epifco- 
pum , decima quxll. prima . Innocen. c.ip. vlt. de offir, 
Archidiaconi,& cap.Cum venerabili,& cap.vlt.decen- 
fibus,fecus vero, fi (intcpnflituta priuara dumtaxat ali 
cuius viri auftoritate;ea enim vilitari n<5 debent. Innoc. 
loann. Andreas,& Dptninicus locis fupracitatis:Capel 
Ix etiam in Collegiatis Ecclefijs eredx,& ppfitx.Lapu* 
allegat,3. 
T Secundo