Lth. lllU De'quarto decalogipracepto. Cap. IT,
: CregoriusinPfalmo'Parnitentiali quinto exponens A
eum vcrficulum: [ Tota die exprobrabant mihi inimi-
ci mei- ] cum de Simonis Magihaerdi difputaret, con-
queritur de illo onere impofito , per Simqniacam pra
vitatem . H$c eft.inquam, hierefis, qua; ipfa nafcentis
Ecdefi» rudimenta tentauit, St ante alias hxrefes pri*
maapparuit. Cuius erroris vefania licet ex tunc dam-
■nata fuerit; poftea tamen in Ecclefia germine peftifc-
.ropullulauit, Noftris vero tcmporibusnialitis fuce vi-
rus exemit, & totius Ecclefia; pacem fchifmatica infe-
ilatione turbauit. Concitauit enim aduerfus Ecclefiam
Dei, non folum innumerabilem populi multitudinem ,
verum etiam regiam, fi fas eft dicere,potellatem, N ul
la enim ratio finit ,vt inter Reges habeatur, qui de-r
diruit potius, quam regat imperium , & quotcumque
•habere poteft,peruerfitatis (ux focios , eos il ^onfortio
■Chrifti efficit alienos, qui turpiffimi lucri cupiditate
i!le£fus,fponfani Chrifti captiuam , cupit abducere , &
pafiioms Dominice facramentum aufu temerario con
tendit euacuare . Ecclefiam quippe , quam fui fangui-
nis'pretioredemptam , Saiuator nbftervoUiit effc libe
ram , lianc iftc poteftatis Regia: mra tranfeendens, fa
cere conatur ancillam; Quanto melius foret,fibi domi
nam fiiam die agnofeere. Et poftea iubiungit: In tan
tum autem fus temeritatem extendit vefania;., vt ca
put omnium Ecclcfiarum Romanam Ecclefiam fibi
-vendicet, & in domina gentium terrenae ms poteftatis
vfurpet. Sic ille. Ideo Paulus Diaconus in vitaMauri-
tij feribit,Pelagium Romana: Ecclefia; Pontificem,abf-
que iuffu Principis ordinatum effe, eo quod Longobar
di , percircmtum obfederant, nc pollet quifquam a Ro
ma progredi. Et Aimoinus libro fecundo. Degeftis
-Francorum,cap.id.Siluerius, inquit, eleuatus eft , a ty- C
ranno Theodorico,qui apud Gothos Regnum obtinue
rat,fine deliberatione decreti Imperialis. Selib. 3.cap.
74-cum .ageret,de eleflione Gregorij,ait: Non enim li,
ccbat,tunc temporis ad Pontificatum prortiouen , abf-
*jue iuffione Principis Conftantiuopolitani . Quidam
«xiftimant,Iuftinianum II. Imperatorem hoc onus r.e-
mififfe . nam de eo fic feribit Beda, in libr. De fex sta
tibus Mundi,anno 46CConftantinum Papam, ad fe ve
nire iubens,honorifici fufeepit, ac.remifir,. ita vt eum
die Dominico Miflas fibi facere pr.vcipiens , commu
nionem de cius manu acceperit: quem proftratus in ter
fa,pro fuis peccatis intercedere rogans,cunfla Ecclefie
priuilegia renouauit. Alij tamen probabilius putant,
Dominum ftatim,vt eft creatus Pontifex Romanus,lit
teras ad Imperatorem Conftautinum V. Pogonarum
de more mi fi fle: quibus inter extera illud poftulauit, vt D
certa illa pecunis fumma remitteretur , qua: pro Pon- '
tificis creatione dabatur ridqu e ab eo ferunt Pontificem
impetrafle. Perdurauit hxc confuetudo vfque ad Bene-,
didlum I I. cuius famftirate permoms.Conftan tinus il
le Pogonatus Imperator Hcraclij pronepos,edidlo fuo/
& Epiftola ad Clerum,Populum, & exercitum Roma
num nnffa iinperauit.vt deinceps.quem Clerus , ac Po
pulus Romanus Pontificem delegiflent , is nulla am
plius Imperatoris confirmatione eXpeflata , inore an
tiquo, ftatim ab Epifcopis confecraretur. Rurfus Adria
nus I.iuxta aliqiiorum.fententiam , vt dixi fupenus,
hocius Imperatori Carolo Magno.Francorum Rtgt
conccffit, & cius lucceflbribus Regibus. Francorum
capit. Adrianus, diftinft.63. Deinde; id luris Ludouicus
Pius,Francorum Rex,& Imperator,vt dicitur cap.Ego
Ludouicus,& capit.Sacrorum,eadem.diftindl.fua fpon- £-
te dimifit,at exteri eius fucceiibresin Xmperiorctinue-
runt, donec iliis eripuit Adrianus 111. qui adeo fuit
magnanimus , vtnon dubitauentfc Imperatorum po-.
tmiae opponere. Anno 884. creatus eft Pontifex, &de-
cretum edidit,ne in creando Pontifice,ant conlccrando-
Imperatoris audloritas, -aut aflenfus-requireretur , aut
cxpedlaretur. Quod quidem antea Nicolaus I. tenta-'
reraqfed non inchoauit. Conqnefti de hac re funt Imi-:
peratores, & alij Principes, fed Adrianus fuo jure vius-.
e .fi in huiufmodi decreto condendo : ademit Imperatori
nbiis ms, quod ncceflitate cogente antea fui pnvceffo-
r «permiferant,Poftea Leo VIII. Othoni I.Germano- ■
«nn 11 egi,& Romanorum Imperatori reftituit, cap.in-
^fnudo, dift, $3,Id poftrcmo Gregorius VII. Hentk,
i4T
co IV.ademptum,Cardinalibus, Clero", ScPopulqRof
mano primum perniifiqdeinde alij Pontifices qui Icen
ti funt , Cardinalibus tantum conceflere , & ita illud
Alexander III.fuo decretocqnfirmauit.Sed longS ante
Nicolaus II. Concilio Lateranenfi coailo, quod habe
tur in cap. In nomine,. de Pontifice eligendoftic
■lege decreuerat; In primis Cardinales Epifcopi diligen
ti (fime flnmi de Pontificis eleflione confulteht ; niox
Clericos Cardinales adhibeant, Sc fic reliquus Cleri
cus, & populus ad confenfum noua: electionis accedat»
canentes ne venalitatis morbus ahquaoccafioiie inbrc
pat. Eligatur autem de ipfius Ecclefia; gremio , fi repe
titur idoneus; fiu minus, ex alia fumatur, faluo debito
honore, &reuerentiadilecti fihj noftri Hcnrici, qui in
■prafentia Rex habetur , & faturus Tmperator , Deo
concedente, fperatur . Quod fi prauorum hominum ita
peruerfitas inUaliierit,yt pura, fincera , & gratuita fieri
in Vrbe non poffit deftio; Cardinales Epifcopi, cum
Rcligiofis,CJcricis:& Catholicis laicis, ficct paucis,ob-
tincantius poteftatis eligendi Pontificem vbi congrue
rit. Poftquam autem eleflio fuerit fadta , fi bellica fif
tempeftas, velqualifcumquchomjnum conatus mali
gnitatis ftudio reftiterit,vt is qui eledtus eft, in Apofto-
iicaSede iuxtaxonfuctudiaein inthronuari non va-
leatieleclus tamen licuc verus Papa,obtineat auctorit^
rem regendi Romanam Etclcfiam , & difp?nfandi 0111-
pesfacultates illiusiquod B.Grcgorium ante fuam con-
fecrationem feciffe cognouimus.Hxc ibi.Ex quibus ap
paret, etiam eo tempore ius eligendi Pontificem , ad
Clerum,& Populum Romanum , quada e-’ parte perti-
limfle.nam Cardinales Epifcopi, Presbyteri, & Diaco
ni eligebant, dcipfe Clerus, & Populus comprobabat *
hoc eft , fuum prosftabat afleufum . At vero Alexandri
III. tempore tota eleflio erat ad Cardinales redacta..
Tertio quaeritur * Quo modo Imperator Romano-»
rum ius aliquod habuerit,iu eledlioae K.omani Ponn-
ficishMulci hadlenus tradiderunt,;! tempore Uanufi Pa
pa:, hoc nomine Primi, in eledlioae Romani Pontificis
i-nterponi esepiffe audloritatcm Imperatoris, Sc prunum
quidem Schifmatis tollendi caufa, ad feriandos tumul
tus, & contentiones dirimendas, vti a ValentinianOt
compofitaeft,inter Damafum,&: Vicinum; ab Hono
rio inter BonifaciuiTi,& Eulalmm . Nam referipto ip
fius Valentiniani, Damafi eletlio confirmata eft , iufiit
quoque Honorius Imperator, Eujalium Vrbe pelli, Sc
Bonifctcium in Pontificem confirmari, conqocata Ro
ma Synodo isz.Epifcoporum , Eta Theodorico Rege
inter Symmachum, & LaurentiiimiAmbq enim ifti lia
iiennam profedli, mdicio Theodorici Regis alioqui Ar-
riani,fcfe fubieccrunt; Symmachus declaratus eft Pon
tifex,ebquod primo , Si a pluribus eflet eledlus. Dein-
de etiam extrafchifma, ne forte tumultus continge
ret. Immo ed res paulatim deuenit,vt fine Imperatoris
affenfu confecrationem fulcipcre Romani Pontifices
eiedti non auderent. Durauit hic mos, vt dixi, quaftio-;
ncfuperiori, a tempore luftiniani Imperatbris vfque,
adConflantinumhuiusuomims V. qni Bencditli II.
ftindlitate permotas,permifit liberam , vt antea, poie-
ftatem Clero Romano defignandi, Sc eligendi Poncifir,
cem.Poftea Adrianus Papa conuocata Synodo Latera
nenfi, Epifcoporum mille 153. Quod antea nulli Inipc-
ratoriim conccilnni fuerat, etiam eligendi Pontificis
fusali pulfos Italia Longobardos , Carolo Magno con-
cellitjVt habetur in cap.Adrianus,dillin.63. Athuic iu-
n paulo poft filius eius Ludouicus Imperator renun-
tfauit.vt dicitur in cap.Ludouicus,eadem difiindlionc .
Vnde libera fuit Pontificis eleflio , & confecratio ad
longum tempus,videlicet vfque ad Leonem V 111- &
©ihonem I. Imperatorem ; cui iple Leo itfruni con-
ccJfic ius eligendi Pontificis, vt refertur iu capit. In Sy
nodo,in praifatadiftinflio. <53. Hoc priuilegio vfifunt ,■
IaupeMtores,qm Othoni I. fucceflerunt,vfque ad Hen-
r-toum-IIII. iuftilHmis de cauffis hoc ius Imperatori
bus abfogauitGregorius VII. occafione fumpta ab
fchilmatc inrer.Benediflum ,Syluefirum , & loannem.
fuh Hanrico II. Imperatore . Vnde Stephanus IX. Ni--
colans II. & Alexander, II. fine vllo aflenfn Imperato--
rrsiorieati, &:confecraafunt. quod euhi iterum fulxre.-
pdue per lafidias,defraudem impetraliet i .PaCchali.IL,
Hcnri-
