$48 
■. Inflhunonnm JMtoralium* Fdrs II» 
Henricus V- ipfe-Pafchalis denuo rcuocauit, congrega- A 
ta Synodo Lateranenfi . Pollremo ad folos Cardinales 
ius eligendi Pontificis delatum eft; vt conflat ex decre 
to Nicolai II. quod habetur incap. In nomine,dift. 13. 
Sic res gefta eft. Profedto Imperator nullum ius ha 
buit,nec haberepoteft in eledlione Pontificis.cap.Nul- 
lus laicorunijdift.dj. quia eft caufa fpiritualis,& Ecclc- 
fiallica , in qua Imperator poteftatem non habet; nec 
eam confuetudine quamuis longiftima, necvlla prx- 
feriptione fibi poteft acquirere , cum laicus capax turis 
Ecclefiaftici non fit: quare audloritatem in eledlione , 
vel confecratione Pontificis,contra Canones, Sc ius di- 
uinum fibi Imperatores vfurparunt aliquando vi, ali 
quando prxtcxtu inani,& falso. Nec eft, quod obeda 
tur,quod olim fadtum eft ab Imperatoribus,nam id fa- 
itum eft contra Canones, Sc lura. Damafus, Bonifa- 
cius , & Symmachus fefe fubmiferunt Valentiniano , g 
Honorio,Theodorico Regi , ncceflitate compulfi , gra- 
uioris: mali deuitandi, gratia, nimirum , vt feditiolo- 
rum hominum tumultus, & violentia, Imperatorum 
audloritaterepritnerentur.Iuftinianus itidem fibi vfur- 
piuitius,quo voluit,ne Romanus Pontifex qledlus abf- 
ue ipfius Imperatoris alfenlu conlecraretur: quod po- 
ea luccefiores eius imitati funt, Id vero quod habe 
tur in capit. Adrianus diftindlionc63. quidam putant 
effefalfum, Sc Gratianum id acccpifle ex Sigeberto in 
Chronico anno773. vbi dicit fic : Adrianus Papa ad 
tuendas res Ecclcfix, Cardum Romam accerfit: qui 
pergens Papiam obfcdit: ibique relidlo exercitu Ro 
mam pemen it:fandlam Refurredlionem ibi peregit'po 
Ilea rediens Papiam capit, iterumqne Romam redijc; 
Synodnm conftituitcum AdriandPapa, alijsque 153. 
religiofis Epifcopis, & Abbatibus, in qua AdrianusPa- _ 
pa, cum vmuerfa Synodo dedit ei ius eligendi Pontifi- ^ 
cem , & ordinandi Apoftolicam Sedem. Infuper Ar- 
cliiepifcopos, & Epifcopos per lingulas Prouincias ab 
eo , inucltimram accipere definiuit, & vtnifi a Rege 
laudetur, & inueftiaturEpifcopus, a nemine confe- 
cretur: omnesque rebelles huic Decreto anathemati- 
tauit; & mfi refipifeerent, bona eorum publicari con- 
ilituit: Sic ille. 
Certe mihi in hac re Sigebertus fufpedtus eft : nam 
jpfe folus hac ita narrauit, non feriptores alij illorum 
temporum,& illum fccuti funt Gratianus, & poft Gra 
tianum omnes htftorici; cum nihil tale fcripferit Egi- 
nhardus Cancellarius Caroli Magni in vita ipfius; ni 
hil Anaftafius Bibliothecarius, in vita Adnani Pap® . 
Deinde, quia Sigebertus, quamuis Monachus, fuit ta 
men Henrici Imperatoris potius latitor , quam Papx p. 
Gregorij VII. vnde anno quarto fic feribit : Henricus u 
Rex Romam vadit,propter fedandam difcordiam,qux 
erat inter Regnum,& Sacerdotium ; qua: capta a Papa 
Gregorio VII. qui Sc Hildebrandus nominatus eft.- Sc 
exagitata a luccefforibus Vidlore,& Vrbano,& prf oiu 
mbus aPafchali magno fcandalo erat toti mundo. Rem 
nutem volens vti audiontate,confuetudine,& audlora-j 
libus priuilcgijs Imperatorum, quiaCarolo Magno, 
qui poft de Regibus Francorum imperauit Romanis, 
iamque per trecentos * & eo amplius annos imperaue. 
rant fub 63. Apoftolicis , dabat licite Epifcopatus, Sc 
Abbatias,& per annuluni,& per virgam . Contra hanc 
Maiorum audloritatem cenfebant Papx Synodali iu- 
dicio non polle , nec debere dari per virgam , vel per 
annulum Epifcopatum , aut aliquam Ecclefiafticam 
snueftituram,a laicali manu; Sc quicumquc ita Epifco- -p 
patum, aut aliquam Ecclefiaftici iuris inueftituram ac 
cipiebant,excommunicabantur. Sic ille,fiue fit verum y 
fiuefaIfum,quodfcripfitSigebertus, 6creferturincap. 
Adrianus,diftin 63, nihil facit,ad probandum. Impera- 
tores aliquando habuifle ius eligendi Pontificem : quia 
ctfi demus, verum efle Sigeberti, Sc Gratiani teflimo- 
nium , ex eo foliim colligitur id habuifle Imperatores 
non iure fuo, fed priuilegio Adriani Pontificis, 8c alio 
rum fuccdTorum. Item quamuis Sigebertus,& Gratia 
nus dicant, conceflifle Adrianum Carolo Magno ius 
eligendi Pontificem,verbum,eligendi, acceperunt late, 
& ample,non prefse, Sc llridle , videlicet pro eo , quod 
$ft eledlioni iam fabis Canonice; & legitime alfenfum 
praftare.Eligebat Clerus Pontificem : deinde rcfercba-_ 
tur eledlio ad Imperatorem , vt futim prxftarct affeni 
fum,vt dicit Grati anus.diftindl.^.capit.Cum longe. 
Electiones,& capit. Vota ^.Principibus. Intereft Prin- 
cipis infeftum non habere Antiftitcm : non tamen id 
circo eledlio minus valebat, fi Imperatordilfentiebat: 
fed poterat fibi confulere , & intercedere , ne eledluj 
pi x e flet. Vnde in cap. Cum terra, de elecl. ad finem , 
dicitur : Quo fadlo non prohibemus quin Regis re 
quiratur aflenfus: fed propter hoc ipfum , eledlionenj 
nolumus impediri. 
Quarto quxritur , Quo modo Populus Romanus 
olim in eledlione Pontificis ius habuerit ? Quotquot de 
vitis Pontificum fcripferunt, communiter dixerunt,eos 
eligi confueuifle ii Clero, & Populo Romano. Hoc au 
tem fic mtclligitur ; Populus nominabat, 8c defignabat 
quem fibi vellet Pontificem dari Sed non cogebatur iu 
re Clerus eum admittere,in cap.Nofle,diftincl.6j. dici 
tur : Sacerdotum quippe eft eledlio, Sc fidelis populi 
confenfus adhibendus ell; quia docendus eft populus, 
non fequendus, 5c cap. Epifcopos,eadem ciiflinCt.dici 
tur : Epifcopos per dEmiliam non confecres , nifi poft 
eledlioncm,vel confenfum Cleri,& Populi. Tunc enim, 
vt ait Gratianus in capit. Cum longe, eadem diftincl. 
$. Eledlioncs ; in Ecclefia Dei redde prxficitur Antiftes, 
cum Populus pariter in eum declamauerit, quem Cle 
rus communi voto elegerit: quod probat audloritate 
Cxleftini Papx dicentis: Cleri, Plebisquc confenfus re- 
uiratur:& teftimonio Leonis Papx: vota Ciuium , te» 
imonium populorum , honoratorum arbitrium , de» 
dlio Clericorum in ordinationibus Sacerdotum confti- 
tuantur. Sc infra: per pacem , Sc quietem Sacerdotes, 
qui futuri funt, poftulentur : teneatur fubfcriptio Cle 
ricorum,honoratorum teftimonium, Ordinis, Conucn- 
tus,& Plebisierat igitur petitio Populi, eledlio Clerico 
rum, confecratio Epifcoporum . Quando Populus fue 
rit penitus exclufus ab eledlione Pontificis, non ita cer 
to conftat.Pleriquc dicunt capille excludi flaturo . Ni 
colai II.quod habetur cap.In nomine,diftin.13 Sed cer 
te poftea aliqui Pontifices fuerunt eledti a Clero, fine 
a Clericis Cardinalibus, in quorum eledlione intercef- 
lit quoque Populi aflenfus, fiuc petitio , Sc defiderium; 
Sc votum, vt antea. 
Quinto quxritur,An fi aliqui Cardinales, ita abfint, 
&diftcnt,vtomnino intra decem dies ad Pontificem 
eligendum conuenire non poflint, expediar! debeant? 
Glofla 111 cap. Vbi periculum,ante citato,ait,effe expe- 
dtandos : quia vel Pontificio diplomate ius habent, vt 
expedientur, vel ante Pontificis obitum alia de caufa 
iter facere potuerunt. fed certe probabilior eft lenten 
tia eorum, qui negant eos efle expcdlandos, quia in c. 
Vbi periculum,de Eledlio. in fexto. decem dierum fpa- 
tium prxfigitur. Sic Cardinalis Albanus de Cardinal, 
quxft.i3.prxfertim,quando admoniti,& certiores fadll 
venire non poflent. 
Sed dubix quxftionis eft, An fi eledlio fiat commu 
ni Cardinalium omnium prxfentium, vel duarum par 
tium eorum confenfu non expediatis Intra decem die 
rum tempus abfentibus, vim Sc locum habeat ? Gloffa 
in eodem Capit.vbi periculum ,fcntit eam cledlioneia 
ratam efle firmam , quia in eo capite generarim di 
citur nihil excipi ; aut opponi pofle , fi Pontifex eliga 
tur fuffiragiis duarum partium Cardinalium.Item.qui* 
fi illi Cardinales prxfentes quoque fui flent, & contra- 1 
dixiflent,nihilominus ipfis inuitis eledlio confifteret. 
Nec diuerfum ab his Philippus, Sc Archidiaconus do 
cuerunt : putant enim hi, adfubftantiam eledlionis fo- : 
liim requiri, vt Pontifex a duabus partibus Cardina 
lium eligatur, extera vero ad accidentia eledlionis at 
tinere,nempe locum, Sc tempus. Sed alij arbitrantur, 
quos fequi uidetur Cardm.Alban.de Cardin.q. 14- > rrl * 
tam efle,& inanem elcdlionem, quia cum tempus cer 
tum lex aliqua prxfcribat, ad fubftantiam fpcdlat; at 
ius in eledlione Pontificis decem dierum fpatium re 
quirit ad hxc, ut abfentes Cardinales expedientur, er 
go fjsnon expediatis, qui tamen commode uenire pol- 
fent, fi eledlio fiat,rata, Sc firma efle non poteft. Mf» 1 
utraq; fententia prol>abilis efle uidetur : (ed quia pnor 
communis eft,&;in c.Vbi pericu lum,uniiierfim dicitur 
nullam exceptionem vobijei pofle, nidcjicct iuris ferit- 
pti.non