LiL IMI. "De quarto decalogi praecepto, Cap A II, x y i 
Vtrbque iure damnantur,qui agunt de loco,dignitate, A 
& bonis Principis viuentis abfque cius confenfu , cd 
quod indenafcatur occafiooptandas,captandaeve mor 
tis,quam omnes leges,& iuradeteltaimir,&damnant; 
pralertim cum inter Prsefulem, & Ecclefiam fpiritualc 
conitlgium contrahatur, pocntcque grauiffimae fine in 
coniuges conftitutas,qui matrimonio adhuc conflante, 
de alio ineundo coniugio traclant. Sane extat Confli- 
tutio Pauli IIII. quas'incipit, cum fecundum Apoflo- 
lum,edita contra eos, qui viuente Romano Pontifice, 
& eodem infcio, de alio Pontifice agunt eligendo , vhi 
Pontifex fic ait:Omnes,& Unguli tam clerici,quam lai- 
ci, feu viri, feu famin£c,qui per fe, vel alios, nobis vi- 
ucntibuSj&inconfultis,verbi?, uel fcriptis, autnuncijs 
cum aliquo.de futuro Pontifice eligendo hadlenustra- 
ftarunt, vel tentarunt, feu in poflerum Romanb Pon 
tifice viuente, & inconfulto tradlabunt, vel tentabunt, g 
quauis dignitate, honore, & excellentia pra-diti fint, 
etiam Cardinalatus honore,Ducali, Regali, vel Impe 
riali aufloritate praefulgeant, ipfo iure , abfque vlla fe 
renda lententia fint excommunicari: a qua excommu- 
«icatioiieper alium,quam per Romanum Pontificem , 
prarterquam in mortis articulo , abfolui non poifint. 
Et incurrant priuationem cuiufuis dignitatis Ecclefia- 
flicae., vel fasculans, etiam Cardinalatn* honoris ,vcl 
Regalis, aut Imperialis dignitatis , & cuiufcumque 
benefici) Ecdefiaflici, regularis , velfecularis , & cu 
iufcumque annuas penfionis , feu prouentus , regni, 
vel domini), ture fetidi poffeffi , &: quorumcunque bo 
norum fpiritnalium , & temporalium ; 8c eifdem poe 
nis fubictli fint ipfo fadto, qui per fe, vel alium au 
xilium , confilium , fauorem , vel operam , verbis,vel 
fcriptis, re, autfadlo , promiffione, pollicitatione, q 
fuafione , aut quouis alio modo , dircdle , vel indire 
cte, principaliter, vel incidcn taliter pradriteniu: Et 
quotquot in pramnffis aliquo modo mediatores , nun. 
ci), procuratores ve extiterint, nifi per fe, vel alium 
cum primum commode potuerint , id reuelauerint; 
buiulmodi enim ctiamfi complices fuerint, venia do 
nabuntur . Anathemati item ipfo iure fubijcit eos,qui 
aufu temerario afferuerint contenta in his litteris iniu- 
fta . illicita, vel iniqua exiflcre , aut in toto, vel in 
parte non valere, feu aliquo tempore non valitura, 
aut a nobis fieri non potuifie , aut non debuiffe, Hi'C 
ibi Pontificia Conflitutio. 
%AU# quxjliones de Cardinalium 'pote- ^ 
Jtate diluuntur. Cap. iI/« 
P Rimd qu.tritur, Quid furis, & poteflatis habeat 
Collegium Cardinalium S.ede Apoftolica vacan 
de? Nam videturidpolfe, quod efl iurilditlionis Pon 
tificia:, catera enim inferiora Canonicorum Collegia 
poft obitum fui Antiflitis , Epifcopali iunfdidlione fun 
guntur.tap.Is qui, de Maiorit. &i obed. & c. cum olim, 
eodem titulo,in fexto . Communi fcntcntiareccptum 
eft , praedifhmi Cardinalium Collegium non polle.ea 
praltare, qhaf furit Romano Pontifici referuata.vt ha 
betur in Clem.Ne, Roniani.$.Irritum,de elcdl. Nihilo 
minus tamen Cardinales, caufa fchifmatis tollendi, & 
fcdandi,poflunt Generale Conciliufn conuocare,cap. fi p 
quis pccunia,difl:in.79.vnde tempore magni fchifmatis ^ 
coadum efl Generale Concilium'Pilis. Deinde fi qui* 
a duabus partibus Cardinalium effetin Pontificem elc- 
^lusA ab Vrbe multum di flaret, ne Ecclefia damnum 
Pateretur, donec iple eledlioncm ratam haberet, pof- 
Itnt Cardinales nonnulla negocia expedire. Ex quo fit, 
Vt Collegium Cardirtalium nequeat vllum Cardina 
lem creare,nec conflitutiones , aut leges ferre, vel iura 
»am ante Pontificis audlontatc confirmata abrogare, 
vel aliqua ex parte mutare.Ac propterca fi qua; fint le 
ges aliquid de Romano Pontifice creando futuentes, 
easjpfiCardinales feruare coguntur. Obijaes : Pof- 
ant id quod maius efl , nimirum Pontificem creare; 
Wm illud quoque quod minus efl i Relpondco, in 
his, qua: funt iurifdiclionis , infirmum effc huiiifmodi 
argumentum,quandocumquc id quod maius, & quod 
minus efl, natura, & ratione diltinguunrur , Liquet 
etiam exdidlis, non poffe Cardinales Legatum extra 
Curiam mittere . praefertlm inuituni, nec Legatum i 
Pontifice ante mifliim reuocare htec enim, &: alia fimi- 
ha Romano Pontificireferuantur. Cardin.Alexand. in 
Clem.Ne Romani.de eledt.qusefl.:. Rogabis, cur Car 
dinalium Collegio tot, ac tanta denegantur, cum ta 
men Canonicorum Collegijs , quas Epifcopalis turifdi- 
iftionis funt,concefik legamusfRefpondeo, id merito fa- 
dlum effe,vt Cardinales Romani Pontificis dedlionem 
mutarent, alioqui enim plura , & maxima damna , & 
malacrearenturEcclefi*. 
Secundo quaeritur, Qffid iuris, & poteflatis habeant 
Cardinales, qui Epifcopi non funt, in Ecclafias, qua 
rum Titulos habent,&m capellas,ac reliquas Ecclefias 
ipforum titulis fubiedlas ? Refpondeo.eos habere mrif- 
diilionern Epifcopakni forenfem, Abbas, Felinus. & 
Bumus.cap.Efis qua:,de Maior.dc obed.Imola in Clem, 
Ne Romani,de elafl.Ioan. Monachus,cap.j.deMaiori. 
& obedien. in fexto.Ludouicus Romanus confil 498. & 
Cardinalis Albanus de Cardin.quasfl. 46. Mandofius in 
Regulam 7 .Cancellari*,qmefl.i.Ex quo fit, vt confer 
re queant omnia Beneficia,Canomcatus.Prasbendas, Cl 
ue quaelibet alia officia curam animarum habentia, fi« 
ue non habentia. Na.nSixtus Quartus ampliffimuin 
illis,tefle Felino in cap. His quae, de maior. & obedien, 
num. 1. prjiiilegium conceffit, vt conferre poflint om 
nia beneficia, fita in Ecdefijs, quas,vel iure tituli, vel 
commendationis,vel adminiflrationis habent: non ob- 
ftantibus expedlariuis, vel referuationibus, nifi vacent 
in Curia; & funimus Pontifex didlas Ecclefias, nifi ex- 
preffo Cardinalis,ordinari),vel commendatari) confen- 
lu conferre non debeat. Regula 7. Cancellario: habet: 
Item referuat difpofitioni fute generaliter quofcumqi 
•Canonicatus,& prabendas, ac dignitates, perfonams, 
di officia in Bafifica Principis Apollolorum, & S. loan» 
nis Lateranenfis, ac Beata; Mana; Maioris de Vrbe Ec- 
clefijs,necnon ad collationem, prouifionem , praefenta» 
tioncm,feu quamuis aliam difpofitionem S. R. E. Car 
dinalium a Romana Cuna abfentium ratione fuorum 
Epifcopamum , Cardinalatus, & in eorum Cardinala- 
tibusEcclefiarum , ac Titulorum fpcdtanria, quamdiu 
abfentiafuadurauerit,Canonicatus,& Praebendas, Di 
gnitates, Perfonams,Adminiflrationes, Officia, caetera- 
que beneficia Ecclefiaflica cum cura, vel fine cura, va 
cantia,^ in,antea vacatura, tam in eadem Vrbe,quam 
in Ecdefijs,duitatibus,&diqjcefibus diflorum Epifco- 
patuum confiflentia, ac decernit &c. Iure communi 
funimus Pontifex, quia efl Vrbis Epifcopus, habet po- 
tdlatem conferendi omnia beneficia, quae funt in Vr 
be ; fcd conceffit Cardinalibus ius conferendi beneficia 
fuorum titulorum,pneterquam jus trium Eccldiarum , 
quarum tres Cardinales funt Archipresbyteri. Poffunt 
item excommunicationis,fufpenfionis, & interdicti pat 
ii as irrogare,Abbas, in c.His quae, de maiorit tk obed, 
poliunt Pontificijs infignibus vti,Hofl.& loan. And in 
c.i.de fuppl. praelat,negl. &: benedicendi folemnem ri 
tum more Epifcoporum exercere, Hoflienf.de Ipannes 
Andreas, loco citato. 
• Quaerat aliquis, An Cardinales habeant poteflatem 
Ordinis in eifcfeni Ecdefijs ? Fuere qui dixerint, Cardi 
nales ITerbyteros, &Diaconos, etiam fi Epifcopi non 
fint.poffe ea qua funt Ordinis, 8c qua; praeflant Abba 
tes Epifcopo inferiores; ita rc conferre queant Primam 
Clericorum lonfuram , Sc Quatuor Minores Ordines 
his, qui funt ipforum Ecdefijs fubiecti,ad proinde pof- 
feeriam eos vti Epifcoporum infignibus . Alij vero, 
quos fequitur Anaftafius Germani in tracl. de Induit. 
Card.$.Tani ratione, num. 10. & feqq. negant eos pof- 
fc,qux funt Ordinis, bene tamen , qua funt iurifdictio- 
nis Certe iure communi non poliunt; confuetudine ta 
men, autprinilegio, an poflint, ipforum efl videre, an 
id priuilegijs fiabeant,& an talis confuetudo fit, Tefla- 
tur itidem Mandofius in Regulam 7. Cancellante, q.z, 
num.7. in Ecdefijs fuorum titulorum epx , non tantam 
lurifdidlionem habere, vtpoffit caufas criminales, vej 
ciuilcs cognofeere, ac iudicarc,nifi priuilegijs Pontifi 
cijs id