i i 
'Inftltuttonum oralium* Pars II, 
phorus Clauius in prsdi&a Apologi a lib.i.c.f, 
Quinto queritur,Quo padio Ecclefia Aequmodlium 
vernum conftitiiat in vna certa die,videlicet vigefima 
•prima Marcii, cum duos dies Aequinoctium poihilet, 
& non femper in die vigefima prima Martij, fed inter 
dum vel ante,vel poft contingat, videlicet in vigefima 
fecunda die,aut in vigefima?Refpondco,cu Chriftoph. 
Clanio in praedicta Apologia lib.i.c.5. & Fraeolino de 
Tempore.Hora Canonica.c,78,nu.i5.Aequinocliu ver 
num duobus modis accipit Aut,n,decipitur vere,prout 
in rerum natura eft,& ab Aftronomijs cbfideratunuut 
'Alue de celebritate C Tafcharis qu<eJflo~ 
nesfoluuntur. (^ ap. V i. 
P Rimo quaeritur?, Quota luna primi melis Ghriftifs 
Dominus vnacum Dilcipulis luis agnum Pafcha- 
km comederit, & an eadem die, qua Chriftus, ludaii 
etiam' Pafcha fecerint i Vetus fane & difficilis quaeftip 
eft,An eo anno,quo'Chriftus Diis eft occifusjudfi fuu 
Pafcha celebrauerintjteria quinta, hoc eit. An codeni 
die,quo Chn/tus, videlicet ad vefpcram feria quintae, 
agnum inimolaucrint, &: ederint, an vero potius feri a 
lexta in qua Chriftus eit in crucem adtus , Pafcha co- 
accipitur, Prout in Calendario affigitur ad certum ali 
quem diem,& ah Ecclefia ad Pafcha celebrandum ad- _ ^ 
bibetur Aequinoctium verum &naturale,& duos dies medennt ad vefperam eius ierim. Quinq; fuper hac rc 
fibi depofc!t,nec vnodie contineri,& laudi pote(t,pro- funt fententia: diferepantes. Prima eit Gra'corum,qua 
ptereaquod ii in aliquo anno biflextili contingat, v.g. fecuti videntur Euthymius in Matthai.c.26. fuper illa 
die vigefima prima Martij circa meridiem,idem fequg j> verbarVelperc autem facto difcunibcbat (Dominus) 
ti anno accidet fex horis tardius,videlicet die vigefima cum duodecimi Gcdrenus in co mpedio Hift.cum agit 
•■ r --r.-i .... u- de Augufto' lmperatore,Niceph.lin.i.c.z8iC6 anno Pa 
fcha- diem feftum in'Sabbatum incidi fle,feri a texta 
ad vefperam 1 udato $ 'agnum ma£taffe,&: coniediffiqac 
ita Chriftum Dominum agni Pafchalis cfiim anticipaf 
fe, vt qui agiium ederi t Luna decimatertia ad vefpera 
tena quinta;. E t proinde,quia ante Lunam decimant 
quartam ludsi fermentato pane vefcebantur,Chriftii 
Apoftolos in ea cana fermentato pane vfos fuiflc,& in 
eo Euehariftia; facramentum confecilfe. fi enim , in 
quiunt, in teria fexta,in qua Chriftus eft occifus, feftus 
dies Pafchatis agebatur , non liceret ludatis eo die ac- 
cufarc,condemnare, cruci affigere,angariare, fepelirc} 
prima fub occafum fohs,propter fex horas;', qua in an 
no quolibet compuini poft biflextum omittuntur: de 
inde proximo anno continget die vigefima prima cir 
ca mediani nodtem: & alio anno fequente accidet die 
yigeii jna fecunda circa ortum folis : ac tande fequenti 
anno,qui iterum hiftexcilis eft,ad diem vigefimam pri 
mam circa meridiem redibit,propter mtegru diem in 
tercalarem adiecium . Ecdeiiafticu vero Aequinoctiti 
vnum certum diem continet, vt in toro terrarum orbe 
omnes Chriftiani vito Codemq, die Pafcha celebrent. 
Nam maioris penderis, & momenti eft concordia, &c, 
confenfio Chriltianorum in Pafchate colendo ,quam 
obfmiatio veri Aequinoclijiatfatis eft,fi AcquinoCtiu 
Bcclefiafticuni-a naturali, & vero non multum diftet, 
quamuis aliquando nonnihil differat, in hoc.n. Eccle- q 
fia nulla diuina,aut naturali Lege attringitur, fed tan 
tum Canonici iuns eft.vtfic.vel aliter faciat. 
Sexto quatitur,An ahqtfandojco tingat ex hoc,quod 
Aequinoctium vernum Eccleiia eonhitumin vna cer 
ta die Martij,vt Pafcha reijciatair iiijfecimdu. menfem, 
aut interdum.primiVmemcm prxueniac,& Lunaquar- 
tadecima, qua ell ahoqui Palchalis c decretis Patru, 
& Concilij Nicani pertineat,vel ad vltimum menfem 
anni,veljad fecundum menfem anni poft AequmoCtiu? 
Refpondeo cum eifdem Auctoribus id aliquando con 
tingere. e.g.finge Aequinocftium contingere die vigefi- 
jna Martij in meridie in anno lHfle*tili,Aiino proxime 
fequenti contingetfex hons tardius, videlicet die »1. 
circa occau folis: deinde in anno feqaeti accidet circa 
inedia iioCtii; in anno tertio poft bifiestum accidet die 
7.1.circa ortum folis quod fi forte tunc dies vigefima le 
eunda Martij tuent Dominica, ce ebrabitur Pafcha in 
ea die, & tamen in ea die eft Aequinoctium . Et Luna 
quartadecimapracedit Aequinoctium, & pertinet ad 
vltimum menfem anni.non primum. Fac item Aequi 
noctium contingere die vigefima Mim),duabus horis 
pott meridiem, & horis viginti duabus ante meridiem 
vigelima primas diei Martij,Pafcha reijcietur in fecun 
dum menfem anni, eo quod Lunaquartadecima inci 
dat ante diem vigefimam primam Martij,& eam tan- 
quam Luna vltimi menfis Eccleiia habet.-ed quod an 
tecedit vigefima primam diem Martij,in quo Aequino 
dtium collocauincuni tame cadat in ipfum die Acqui- 
noCtij veri,& natiiralis.Ecdeliaenim Lunam quartam 
decimani,quae antecedit diem uigefimam prima Mar 
ti) .habet pro Luna duodecimi,& vltimi melis; quam- 
iiis incidat in Aequinoctium verum & naturale , quo- £ 
mani cadit ante Aequinoctium Eccle(iafticum:&: Lu 
nam quartani decimam,quat daditin diem vigefimam 
primam Martij,habet pro Luna legitima,& apta ad ce 
iebritatem Pafcha:,quamuis antecedat Aequinoctium 
verum & naturale,quia cadiuiV Acquinoftium Eccle- 
fiafticum,u6 ante illud. N ec in his eft aliquid abfurdij 
cum ha:c prquenianr, quia Ecclefia vnum tantum die 
tribuit Aequinoctio ob concordiam omnium Chriftia- 
norum m Pafchate celebrando in vno eodemcj; dies cii 
tamen Aequinoctium verum & naturale duos dies de- 
pofcatjVt dixi.Eft igitur duplex Aequinoctium verum, 
6c Ecclefiafticum s & duplex primus menfis, verus, & 
Ecclefiaftjcus. 
qua> omnia refert Euangelica hiltoria eo die ludteos 
fecilfe. Inio pij,ac religioii ludsei curariit Dominicum 
corpus a cruce tollendum,fepulturae mandandum,aro 
mata emenda,ac ctetera parandajquia inclinabat iam 
dies,ac Sabbatum appctebat.ergo dies ille erat pro fe 
ftus. loan.item 13 ,vui ferino eit de vltima Dominica 
ca-aa,dicitur;Ante diem feftum Pafcha:fed ea c^na fa 
Cta eft ad vefperam feriar quinta,& dies fefti,morc lu- 
daico,celebrantur a vefpera vnius diei vfque ad vefpe 
ram fcquentisiergo ea vefpera, qua Chriftus comabat, 
iam mca-perat dies feftus Pafcha;, fi eo anno incidit int 
feriam fextamffcd loannes ait: Ante diem feftum Pa- 
fcha ; ergo ea coma nequaquam fiebat in vefpera fe- 
quentis diei fefti. Infuper loan.18.dicitur: Non introi 
erunt in Pr^toriumjvt non contaminaretur,fed vt riiUt» 
ducarent Pafchajergo ludci agnum nondum comede 
rant . Poftrcmo Ioann.19.legimus. Erat autem Para- 
fceae Pafcha hora quali fexta, ergo in teriafexta erat 
praparatio Pafchatis,non Pafcha.lOidem quoque fub- 
mngic Euangclifta:erat enim magnus dies ille fabbati: 
videlicet,quia in illud fabhatum incidit dies feftus Pa- 
fchatis.Atq; hac eft Gracorum opinio,quam conftant 
omnium Latinorum fententia confmauit ,& contra 
Gracos Epiftolam icriplit Aufelmus de Fermentato, 
& Atymo ,& Innoc.III.Iib.4-de Myfter.Miffa.c-4.Grf 
ci in hac re tueri fe nitentur audforitate Irenai,Orige- 
nis,Epiphanij, Chryfoftomi Cyrilli; fed reucra hi Pa 
tres, vt mox dicam, folum aiunt Chriftum Dominum 
paffum , 8c mortuum fuiffc Luna quartadecima : fed 
non fequitur,vtfenleriut, agnum Pafchalem comedif- 
fe Luna tertiadecima , vt Graci volunt; Item aiunt 
Chriftum cfum agni anticipafle:fed non inde fit,vt di 
xerint comediffe agnum Luna tertia decima , fed lu- 
daos efum agni diftuliffe.' 
Secunda fententia eft Ruperti Tuitienfis in' Leuiti- 
cum lib.i.cap.j 6.fit in Maccnaeuni.lib.io.cap.ifi.fiiper 
illa verba: [ Scitis quia poft biduum Pafcha fiet, 3 af 
ferentis fuiffc veterem ludasoruin traditionem , ante 
Chrifti Domini aduentum ; vt quando dies feftus Pa 
fcha: in feriam fextaiii cadebat, transferretur in.diem 
fabbati proxime fequentis; ne duo fefti dies , in qui 
bus operari non liceret, continuarentur, quod ludaiis 
nimirum graue, & durum e flet. Et proinde ait,eo an 
no feriam fextam fuiffe diem profeftum , 8c diem fe 
ftum Pvfchx iuxta veterem traditionem,in diem fab 
bati fuifle tranflatuni. Sed quamuis dies feftus Pafchac 
in fabbatum transferretur , efus tamen agni Pafcha 
lis minime differebatur , fed Luna decima quarta in 
ter duas vcfperas, inftituto legis, immolabatur agnus 
& c<>