L'tL\lll>De quarto decalogi pracepto, Cap. XVlll. 2-S
Secundo quaeritur , An poffit Romanus Pontifex A
abrogare, vel mutare aliquid eorum quae funt iuris
eiiuinilCanonici iunsinterpretes, vt Abbas, & alij in c.
vlt.de confuetudine,vt teilatur Couar. deMatrim. par.
i.c.6.$.num,z.& 3. communiter docent, polfc Roma
num Pontificem ius diuinum declarare interpretari,
reftnngere,remittere, amplificare, augere, & mutare:
atq; id exempli - adhibitis demonftrant. Nam diuinis
iuns eft Sabbatum colere, diebus feftis a vefpcra in ve-
fperam feriari: decimam partem ex perceptis frudi
bus foluere Ecclefite ; vota reddere 5 quod iureiurando
promifimus, praftare , Sc implere ; teftimonio duo
rum aut trium tertium ftare, & tamen Ecclefia Sab
bati cultum in diem Dominicam mutauit, nec vbi-
que in diebus feftis a vefpera 111 vefperam a laboran
do cefTamus,nec vbique perfonalis , aut prrcdialis deci-
mafoluitnr; & votum ac iufiuranrium fsepe Romani g
Pontificis audoritate relaxatur:&m multis controuer-
lijs&caufis, plurium tertium, quam duorum , vel
trium fententia requiritur . Item an matrimonia inter
certa perfonarum genera, Lcuitici 18. diuina lege pro
hibita , poflit Pontifex , vt licita approbare fuo loco
dicemus.
Communis tamen Theologorum in 3-diftin.3 7. & in
i.c.fi.opinio crt,vt teftatur Couarrde Matrim. p. z.c.6.
$.9,num.4.quam habet etiam S.Tliom, 1 1 qu.fft. 100.
art. 8. nihil eorum quas funt un is diuini pofle Roma
num Pontificem , vel ex toto, vel ex parte abrogare ,
mutareve,quamUisiufta ex canfa poflit hunc, vel illum
a iuris diuini rigore exim erem ec enim idem eft, ius di-
uinum ex toto , vel ex parte tollere, quod iuris diuini
rigorem ex mfta caufa relaxare,hoc ett aliquem a iuris
diuini rigore foluere.Scd iuris Canonici Dodores facile q
in hac parte cum Theologis conciliantur .
Animaduertendumeft 1 , tunc declarari, vel interpre
tari ius,cum , quod in eo oblcurum , vel ambiguum
continetur , explicatur, Sc Romanus Pontifexaudo-
ritatem habet declarandi quae funt obfcura , vel am
biguam ipfo iurediuino : & hoc Theologi minime
diffitentur. Eft enim penes Ecclefiam poteftas decla
randi etiam quas funt obfcura , vel dubia in ipfis facris
literis, vel Regulis Fidei.
Deinde eft animaduertendum, ius diuinum latius ac
fufius interdum accipere luris Canonici Confultos ,
quam Theologos. Apud illos namque ius diuinum ap
pellatur , quicquid in verere Teftamento imperatur,
aut vetatur ; imo quicquid fimihter in eo icriptuni
continetur : quicquid funditer in nouo Teftamento
decernitur, ac traditur : ac propterea Iuris Canonici
Dodores prodiderunt, multa quas funt iuris Diuini ,
Ecclefiam poffe mutare,minio etiam re ipfa mutalfe,&
hoc probant argumenta initio propofita . Theolo
gi vero preftiusj&ftridius ius dminiun accipiunt , vi
delicet id quod Deus fiue Chriftus Dominus fieri iuf-
fit aut vetuit: propterea docent id a Romano Pontifi
ce abrogari, vel mutari non poffe : nec enim inferior
audoritas,&poteftas quicquam contra fuperiorem po
teftatem poteft . An vero poflit Papa Matrimonium
ratum , non confummatum inter Chriftianos contra-
dum diftolueredtem an coniugium confummatum, Sc
inter Paganos initium dirimere queat ? An irem poflit
fimphei Presbytero committere,&demandare vt Con
firmationis Sacramentum conferat , Sc Chrifma con
ficiat,& infirmorum oleum confecret, Sc Sacros Ordi
nes det? Inferius docebo libro ftatim fequenti. r;
Tertio qusritur, AnP^omanus Pontifex , quicquam
poflit abrogare , vel mutare eorum quae iun naturali
praecipiuntur , vel prohibentur ? Vna fententia eft
omnium,quam habet S.Thomas x. z. q. 94 art. 5, Mini-
nie eum polle : quoniam ea ,quas funt vel per fe bona
vel mala,abrogare,vel mutare,nequit. Namque eiuf-
modi funt, vt quas iure naturali imperantur,aut vetan
tur, mutari, nifi natura eorum variata, Sc mutata non
poliunt.
Solxmi obijei poteft , quod paffim Romani Pontifi-
''■saudoritate fieri videmus , tum enim , Sc iufiuran-
bm multis ex caulis relaxat; nam tamen quod voto
f^ureiurando promifimus , iure naturali exoluere de-’
initis; Sc multitudinem Beneficiorum yni, & idem
Clerico confer t » etiam cum vnum eorum ad vitam
fuftentandam commode fufficit. Sed hoc argumentum,
diffoluimus ex parte fuperius. Parte prini 3,,hb. 1. q.
3. & 4-
Ad id vero, quod dicebatur de Beneficiorum multi
tudine , in prssfenti breuiter refpondemus, aliud efle
hunc vel illum iuftis de caulis a iuris naturalis rigore
foluere , vtfoluit Pontifex faspe a voti, vel a iufiuran-
di vinculo; aliud vero ,qui funt iuris naturalis abroga
re', vel mutare : primum enim poteft Pontifex ex iuftis
caufis; fecundum non poteft.
Quarto quaeritur, An quicquam Romanus Ponti
fex pofliteontra leges, Sc iura ciuiUa a ? Refpondeo^ ita
diftinguendo : Aut ea funt per fe bona, vel mala , & iu
his nihil poteft abrogare , ve! mutare : non quia ius ci-
uile ea prohibear, imperetve: fedquia lusfpfum na
turas ea prsecipit, vel vetat . Aut funt bona vel mala,
ea tantum ratione, qua iure ciuili imperantur, vel,
prohibentur : & hasc vel omnino , vel ex parte a Iure
Canonico diflentiunr, vel aliqua ratione iun natura
li , ac diuino aduerfantur* vt fi lex ciuilis ftatuatvfu-
rameffe licitam», vel vt pofieffor, mala; fidei praeferi-
bat; vel vt hccat alicui duas vxores fimul habere : Vel
nihil iuri diuino, naturali, vel Canonico repugnant;
Si nihil repugnant, non folet , nec poteft abfque iii-
fta caufa Romanus Pontifex tollere , abrogare, muta
re,aut contra quicquam ftatuere erga Laicos, loan-
nes Andreas, Rofella, fupplement. quos citat Syluefter
in verbo Papa, quaft. 14. Ia principio . Si vero pu
gnant , ea iura relaxare, mutare , Sc abolere Romanus
Pontifex poteft. Neque enim Laici poliunt ftatuta,
vel leges condere,vel ferre contra ius diuinum, vel na
turale , vel Canonicum , vt docui Prima parte, libro J,
cap.13. Sc 14.
Quinto curritur , An Romanus Pontifex aliquid
poteThitis Sc iuris habeat in mortuos ? Rcfpondeo ex
communi omnium Catholicorum fenfu , quem expli
cat Sylueftcr in verb. Papa, quali.6. fecutus B. Antoni
num part. 3, Tit.22.cap.5.$,{exto. Pofle eas peccato-
rum condonationes, quas Indulgentis vocantur, mor
tuis concedere,quibus a pasnis Purgatorij, foluantur,vt
inferius oftendam.Ub.5.
Veriim dubia: qusftionis eft , Vtrum huiufcemodi
fublidium profit mortuis eo modo , quo viuis? Et pro
babilior eft eorum fententia, qui docent viuis prodef-
fe , quia Pontifex tamquam Index dircifto eos abfol-
nit a penis culpas debitis; at vero profunt mortuis, nou
quia directo Pontifex, vt index,eos foluat ab ignis Pur
gatori) panis, fed quia eos extra Pontificis ditionem ad
forum Dei dedu<ftis,ex bonis ipfius Ecclefia aliquid im
pertit, tanquam eleemofini' fubfidinm quod pro pa
nis debitis foluant,ac proinde eos redimunt. Quemad
modum fi Princeps aliquid folueretproreo in alterius
Principis poteftate oonftituto , quo ipfius rei debitum
redimeret. Atque hoc eft, quod paffim ab omnibus di
ci folet, Indulgentias prodeile mortuis,ad modum fuf-
ffagij, viuis vero ad abfolutionem ,
An vero Papa poflit aliquem poft mortem excom
municationis vinculo obftrjngere ? An poflit itidem
eos,qui e viuis excefferunt excommunicationis fenten-
tia illigati,abfoluere? inferius quoque dilputabo, nem
pe lib.5 c. de poteftate Papa in mortuos.
Sexto quaritur, An Romanus Pontifex aliquod in
Paganos extra Ecclefia ditionem couftitutos ius, Sc
poteftatem habeat ? Refpondeo ex communi etiam
Catholicorum fententia , quam habet Syluefter in
verbo Papa, quaft. 7 poft Auguftinum Auconitanuin
de poteftate Ecclef. quaft. 23.'art. 6■ Sc B. Antonium
3.parte.Tit.2i.capit. 5.$. S.Habere ius, Sc poteftatem
in illos, non quidem talem , vtfimplicitcr eos rerum
fuarum dominio , aut ditione , Sc imperio fpoliarc
fine iufta caufa queat, ncc item vt cos poflit poena ali
qua fpimuali, Sc ecciefiaftica punire , nec eos coge
re ad fuos ritus relinquendos, ncl ad fufcipiendos no-
ftros, ficut nec ad fidem recipiendam compellere po
teft, nec ad leges Ecclefiafticas feruandas: Sed quod
ius habeat ubique gentium Chrifti Domini Euange
lium annuntiandi ,Sc promulgandi , Sc baptifufo im
buendi quotquot fponte fua Moluerint ad Chrifti Do
mini
