V. De quarto decalogi praecepto. C a p, VI. 
53 3 
Accedit itidem, quod fieri poteft,vt qui eligitur in Ro 
manum Pontificem,fnnimi Pontificatus capax non fit; 
vt fi fit iure naturali, vel diuino prorfus inhabilis ad 
funi nui ni Pontificatum , vtpote qui baptizatusnon fit, 
aut fi femina, non vir fuerit, 
Alij,fecundum Bannen,dicunt; Hic ve! ille, qui mo 
do totius Ecdeffe Principatum tenet, fi alloqui.in fi 
de, vel tnoribus definiat,declaretve, eo ipfo definit,, vel 
declarat, fe effe fummum Pontificem , quia quod de.fi-, 
nit, certum in fide, vel moribus efle non poteft, quin 
fimuidefinitum fit, ipfum effe fummunr Pontificem. 
Vndeipoftquam definierit,fide diuina creditur effe fum- 
nius Pontifex,non ante.Sed certe videtur,definitionem 
certam non effe fide diuina,nifi prius credamus fide di- 
nina eum effe fummum Pontificem . 
Alij porro f en fiunt, certam Fidei definitionem , au 
ctoritate fum mi Pontificis factam, non pendere ex ve 
ritate huius propofitionis: Hic , vel ille eft fummus 
Pontifex , fed ex veritate huius: Hic vel ille in tota 
Ecclefia habetur pro verofummo Pontifice . Sed enim 
eadem difficultas adhuc manet, quia humana tantum 
fide credere videmur, hunc vel illum haberi pro vero 
Pontifice Romano. 
Caietanus i.i.q.i. verfic. In Refponfione ad quartu, 
fic ait;Nam manifdte adoramus fummum Pontificem 
ahfolute , & alios Epifcopos. Et tam en,fecundum iflo- 
rum timoreniifub conditione effent venerandi : quia 
quis fcit fi ifte fuit baptizatus, & fi ille, qui baptizauit, 
habuit intentionem conferendi baptifmum.Videtuqfi- 
gmficare, non effe certum, hunc effe fummum Ponfifi» 
cem, quia fieri poteft, vt baptizatus non fit. 
Turrecrmata in fuin.de Ecclefia.lib.+.par.r.capit.S. 
vcrfic.OCtauum genus,celet hanc propofitionem: Hic, 
vel ille , qui modo totam Ecclefiam gubernat, non eft 
fummus Pontifex, Petri fucceftor, Chrifti Vicarius 
in terris, non continere quidem hasrefim , fed Iapete. 
Mani fi is qui ita dicit, & credit , hoc credii;, quian.Ofl., 
putat eum,qui eft rite,& Canonice eleCfus in fummum 
Pontificem , efle Petri fucceflorem,.tunc htereticus eft, 
quia negat id, quod eft fide diuina certum . Si vero id. 
crediderit, quia non exiftimat hunc vel illum effe Ca 
nonice j & legitime eledum , tunc eft fiifpedusde h-r- 
refi , & hatrefim fapit, quia cum fide humana conftet 
omnibus hunc efle legitime cl edura, non videtur hoc 
negare , fed illud : Qui eft legitime eledus fummus 
Pontifex, is eft Petri fucceffor Chrifti vicanus: at 
hoc qui negat, haneticuseft. 
In hac controuerfia in primis dicendum exiftimo, 
is,qui dixerit,hunc vel illum , qui nunc Petri fedem te 
net,non efle fummum Pontificem,& Chrifti Vicanum, 
vt minimum effe temerarium,& fcandalum dare,ac of 
fendere credentium, & piorum aures: nam illud dicit, 
quod eft contra id, quod omues generarim dicunt,cre 
dunt, & docent. 
Deinde,meo indicio,fide diuina credimus, hunc vel 
illum,qui nunc clauum Ecclefia teneQdfe vere,& pro 
prie fummum Pontificem,Petri fucceflbrem, & Chrifti 
Vicarium in terris Quod probatur in primis, quia tota 
Ecclefia credit, docet ac tenet hunc.efletalem; ergo fi. 
fidehumana tantum crederet, falli poffetin re tam gra 
ni. Accedit,quod non vide tur credibile,fid;e diuina non 
credere nos, Pontifices, qui p.Pefro had£i,uis fuccclfe- 
runt,fuifle vere fummos Pontifices,&: 15. Petri fucccffp- 
res: Ac proinde error magnus fuifiet ,& is error effet 
Ecclefia qua credit credidit hadenus femper tot 
Pontifices fuifle vere Petri fucceflores. Deinde, defini 
tio Fidei Papa audoritate fada , tandem refoluitur in 
audomate Papa tanqua certi indigis in definiendis, & 
declarandis rebus Fidei : ergo tale indicium Papa , eft 
ijde diuina certum ac firmum ; At fi folunj humana fi 
de crederemus, huncyel illum effe fummum Pon.nfi- 
«n\, non poffet eius iudicium. in rebus Fidei efle fide 
diuina certum,ac verum , Adde.cum hic,vel ille Ponti 
fex aliquid in Fide,& moribus definit, v ; el declarat, eo 
ipfo obligat totam Ecclefiam ad id fide diurna creden- 
- U1 « : at fi fide diuina certum non eflet., eum effefum- 
niuni Pontificem, obligaretur Ecclefia ad erededum fi 
de diuina,iudicium, & fententiatn huius Pontificis, de 
1«ofolum conftat fide humana,efle B.Petdfueceflbrc 
Ad argumenta oppofit® fententia; refpondeo , nos 
credere fide diuina , hunc vel ilium effefunmium Pon- 
• tificem,qiua talem efle credit, & tenet vniuerfalis Ec- 
clcfia. Et cum dicitur : Fieri poteft,vt non fit rite,& le 
gitime eledus,vtpote inhabilis iure naturali diuino 
ad fummum Pontificatum : Refpondeo, Spiritum fan 
dum Ecclefia afliftere , & nunquam permifllirum, ne 
que permiffifle, vt inhabilis ad fummum Pontificatum 
eligeretur,.eligaturve, quin prius oftendat, & declaret 
eum efle inhabilem . Quare fi baptizatus non fuerit, 
aut non fuerit vir, diuina eft prouidentia:, declarare 
prius, & aperire , & oftendereEcclefia, eum non effe 
baptizatum, aut virum, 
Dices: Qui vitas, dcgefta Pontificum fcripferunt, 
teftantur loannem.VIII, fuifle fa-minam . Refpondeo, 
id effefabulofum,vt muijcis,& magnis,argumentis pro- 
bauit Honuphmis apud Piaturam Dices itidem; fi fi 
de diuina creditur, hunc effe fummum Pontificem : er 
go fide diuina certum eft,eum effe baptizatum? Refpou 
deo,foliimfequi; fi baptizatusnon effet ,Spiritum fau-, 
dum,qui afliftit Ecclefia, nequaquam .pcrmMunu fuif- 
fe,vt is fummus Pontifex crearetur. Deinde,in crededp 
hunc vel illum efle fummum Pontificem,non folum in 
nitimur ea,ratiocinatione : Qui legitime eft eledus, is 
eft fummus Pontifex; fed hic eft legitime eledus: ergo 
eft fummus Pontifex ; fed innitimur tcftimpnio diuino 
per fidem diuinam dicente,hunc efle fummum Pontifi 
cem, credimus autem, id Deum dicere , quis credimus 
Ecclefia id definienti: credimus vero, Ecclefiam id do 
cere,& tenere; quia credimus ipfi fu mino Pontifici tan- 
quam Indici,&c Interpreti rerum Fidei,quippe qui cum 
aliquid in Fide , & moribus definit, & declarat,vniuer-. 
. fam Ecclefiam obligat ad credendum fide diuina, eum 
efle fummum. Pontificem, 
Contra hac qua,diximus, nihil facere videtur , quod 
accidlffe narrant , qui vitas Romanorum Pontificum 
fofipfefunt ^mmiruijn, Stephanum huius nominis VI. 
poft thortem Formofi Papa , irrita fecifle , quacunque 
Formohis in Pontificatu gefferat: ed quod Stephanus 
diceret, Formofum non fuifle verum Pontificem . Con 
tra ah; honorifices,Bonifacius Sextus Romanus, Theo 
dorus Secundus , loaunes Nonus , &p Benedictus 
Quintus, rata habuerunt, qua acta fuerant a For- 
mofo Papa: Nam meo indicio, ficut.fabulofa. fune 
alia multa , qu* Stephaniis centra Formofum feciflc 
perhibentur , fic etiam fabulofum exiftimo , quod Ste 
phaniis omnia ada Formofi refeiderit , perinde ac fi 
Eormofns vere Papajion fuiffet : fortaffh ea irrita fe» 
- cit, quod animo, & voluntate aliena fuerit femper 4 
' Formofo. 
De r J{pmani Pontificis poteflatejn homi 
nilus S anciorum numero ad feri- 
lendis . Cap, VI, 
P Rimd quaritur, An folius Romani Pontificis fit , 
homines in Sandtomm numerum referre? Certi 
iuris eft,id folius efle Romani Pontifieiscapit.i.dc Re- 
hq.& venerat. Saniio. dicit Alexander Tertius , Illum 
ergo non prafumatis de cetero colere.; quin etiamfi 
per eum miracula fierent, non liceret vobis ipfum pro 
San£lo abfque auctoritate Romanae Ecdefiae venerari. 
Obijcies id quod habetur in cap. Pronuntiandum Dc 
Confecratione diftindtione tertia ,illat feftiuitates fer- 
uandas efle, quas fingiih Epifcopi in fuis Epifcopati- 
bus-, cum populo collaudauermt: ergo Epifcopi , cum 
fuis Clericis in fuis dioecefibus pofllmt aliquos San 
atorum numero adferibere, & eis dies feftos dicare. 
Bernardus in eo capite dicit: Epifcopus , cum fuis Cle 
ricis , quantum adfuam dioccefim , poteftSandtum ca 
nonizare.Sed hoc pugnat cum Decreto fupradidto Ale- 
xandri Tertij, vnde Gloflk , &Hoftienfis in capit.i.de 
R.eliq: & venerat. Sandto. dcloann, Andrcas in cap.i, 
eodem titul. in fextb.de caeteri in capit.Pronuntiandum 
dicunt, polle Epifcopum dies feftos facrare Sandtis ho 
minibus,ni mirum his, qui audtoritate Apoft. in album 
Sanctorum finit antea relati : & fi dies eorum fefta 
nou