L\L V. De quarto decalogi pracepto, Cap. XX. 361 
eundixiffet;Hymensam, & Philetum i veritate exci- 
difl'e,& fufauemffe quorundam fidem,fubiunxit.Tn ma 
gni domo non folum efle vafa aurea, & argentea, fed & 
lignea, & fidilia ; & quaedam quidem m honorem, alia 
vero in contumeliam.Significat igitur,eos,quia fide de 
fecerunt, in Ecclefia magna domo elfe non quidem m 
honorem, fed in contumeliam . Et probatur, quia Au- 
gullinus traftans eum locum Apoftoli,dicit .Haereticos 
«fle quodammodo in Ecclefia propter eadem Sacramen 
ta, quibus adminiftrandis cum Ecclefia conueniunt, lib. 
j.dtBaptifmocapitulo vltimo,Sc libro quarto, capitu 
lo duodecimo : idque confirmat teftimonio Cypriani 
Epiftola lecunda.libro quarto.qux ell ad Antonianum? 
Refpondeo,Apoftolura, fi ad Hymenaeum, & Philetutn 
verba illa retulit, non id tempus fpedaffej, quo um de 
domo fidelium communi per ledam pnuatam exierat, 
led illud potius,quo per fufceptam fidem,ac baptifmura 
in magna domo concinebantur. Cum enim Paulus di- 
xiffet, quofdama veritate excidifle , ne omnes fragiles 
«xiftimaremur, ac proinde Ecclefix timeremus, adie- 
cit ;in magna domoeffe vafa aurea,argentea, & fidilia. 
Et quoniam quarreret fortalfequilpiam , Cur Deus in 
Ecclefia fua alios firmos.alios Itare, alios excidere pate, 
retur: Refpondet Apoftolos, in magna domo non fo- 
lum effe vafa aurea, & argentea,fed etiam lignea, & te- 
flacea. Ad Augu (linum vero Refpondeo, non eum dixif 
fe; Haereticos effe in Ecclefiaabfolutc, & (impliciter, 
fed quodammodo, quia nimirum Sacramenta admini- 
llranc. Nec Cyprianus in Epilioia ad Antonianum di 
xit: Haereticos intra Ecclefiam e(Te,fedeos inllar Ecde- 
£x Sacramenta conferre. 
Quarto quaeritur , AnSchifmatici fine partes Eccle- 
fiae ? Refpondeo, Schifmaticos intra Ecclefiam non ef. 
fe: quiaficut Hxrefis diuidit, 8t feparat Hxreticosab 
Ecclefia , ita Schifmaexcludit, & dmidit Schifmaticos 
i capite,& vnitate Ecclefix. Schifraaticus enim, fi non 
dum Haereticus fit , ab vnitate Ecclefiae recedit, fub Ec- 
tlefiae capite efle , & ei parere reculans: non quod neget 
vnum in Ecclefia oportere effe caput, fed quod fateatur 
hunc velilluna, videlicet Titium , vel Camm , non effe 
verum , & legitimum Ecclefia* caput. Sandus Thomas 
fecunda fecundx, quxllione trigefimanona , articulo 
primo, & ibiCai. & Turrccremata, in fumm. lib. quar 
to,parte prima, capitulo primo , Vnde Grxci quamuis 
alioqui Haeretici non effent,fi faterentur,Spiritum lan 
cum ex Patre, 8t Filio, vel ex Patre per Filium proce 
dentem , & Primatum Romani Pontificis in tota Eccie- 
lia Catholica; nihilominus tamen eo folo , qubd Schil- 
maticifunt, ab Ecclefia Latina , ac proinde Catholica 
diuifi funt,& exclufi. 
Quinto quxricur, An Cathecumenus fit pars , & 
membrum Ecclefia:? Ratio dubitandi eft , quia ex vna 
parte fidem habet: ergo eft intra Ecclefiam , qux eft fi 
deliumcolledio, Ex altera parte baptifmum nondum 
fufccpit, & Charafterem Chriftianum non habet, at 
Ecclefia per Baptifmum , qui eft Fidei Sacramentum , 
i Synagoga fecernitur: itemque ab Infidelium coetu 
diftinguitur . Turrccremata m fumma libro primo, 
capitulo qdauo.ad odauum argumen. Cathecuraenum 
dicit effe in Ecclefia merito, non numero : habet enim 
meritum , fed non facit numerum cum exteris Ecclefiae 
partibus: videcurfolutiofumptaex Sando Thoma, fe 
cunda fecundx, quxftione prima, articulo nonoad ter* 
tium . Canus libro 4. de locis Thcolog. cap.2. verf. At 
Papa etiam Hxreticus, diftinguit: aut Ecclefia accipi- 
eur prout eft fidelium congregatio; & huius pars, & 
membrum eft Cathecumenus: aut accipitur, prout eft 
baptizatorura congregatio , & huius pars non eft Ca 
thecumenus 
Dicendum effe mihi videtur , Cathecumenum non 
. partem,aut membrum Ecclefix : Ecclefia enim non 
anteriore folum mentis fide conftituitur, fed fidei pro- 
«mone per lignum ,aat Sacramentum aliquod exterius 
Satia. Nicolaus enim Papa, cum dicit Ecclefiam elle 
tolleftionem fidelium , nomine fidelium intelligit eos, 
fidem profitentur exteriore aliquo Sacramento di- 
mnitus inftituto; fi enim Ecclefia (ola fide interiore con- 
er tt,vifibilis non effer, St tamen vifibilem Ecclefiam 
Inilitut, Moral, Parsi, 
A effedicinius,vt patebit inferius. 
Sexto quxritur , An excorattffimcati fint Ecclefix 
partes,& membra ? Ratio dubitandi eft , nam qui fune 
cxcommunicati excommunicatione maiori ; eo ipfo 
funt.a fidelium coetu fubmoci ? Refpondeo , excommu 
nicares effe intra Ecclefiam tanquam partes, & mem 
branula fidem habet,baptifmum,& charaderem Cfiri- 
ftianum : necfunt ab Ecclefia per Schifma, vel hxrelim 
exci(i,ac diuifi: cxcommunicati vero dicuntur, quia eos 
Ecclefia priuatfuiscommunibus fuftragijs, & prohibet 
Sacramentis conferendis, & (ufcipiendis, & feparac a 
conuidu fidelium , vt fic relipifcant a lux concumacix 
peccato. Pari rationefufpenfi , interdidi, irregulares, 
& qui dicuntur in lure Depofiti,vel Degradari,funt in 
tra Ecclefiam canquam parces. Sufpenfi vero dicuntur, 
vel a Beneficio , vel ab officio: a beneficio quidem quia 
B frudus Benefici) priuantur, nec eligere poffunt. Gloffa 
in capitulo , cum Vindonienfis,deeledione: ab officit» 
vero, quia rite fuo officio Ecclefiallico fungi nequeunt. 
Glolla in capitulo Audiuimus , quarta quxftione 
prima. 
Interdidi vero fune, quibus facrarum rerum vfus 
eft interdidus s at irregulares , dicuntur , qma fune 
extra Ecclefix regulas., hoc eft , fecundum Canones ab 
Ecdefiallids Ordinibus exclufi , ita vt promoneri ne 
queant j quod fi fuerint promoti, »ti Ordinibus lure 
aon poffunt. 
Depoliti vero dicuntur. quibus officium Ecclefiafti- 
cum abrogatum eft in perpetuum, fine vlla fpe venix . 
Degf adati vero , quibus eft ademptus omnis Clericalis 
gradus , etiam prima Tonfura , ita vc priuilegij, quibus 
Clerici fruuntur.amplius non gaudeant. 
Septimo quxriturAn peccatores fine Ecc lefix par- 
tes?Fuitolim hxrefis eorum, qui Catan dicebantur, 
id dft, Puri , qui dicebant partem Ecclefix non effe 
eam , qui non edet purx ,& integrxvitx. Hanchx- 
refimolim extindara, & fepultam fufcitarunc Anaba- 
ptillx, item loannes Vviclef, loannes Hus fenfe- 
runt, Ecclefix parces non effe, nifiqui prxdeftinatj 
funt; quoniam 1.Petri j. Arca Noe eft typus Ecclefix, 
in qua odo animx falux fadx funt: ergo in Ecclefia 
non funt, nifiqui falui fiunt. Item Ecclefia ex filijs 
Deicoalefcit : ell enim mater eorum .quorum Deus 
eft pater, at fili; Dei funt. qui Dei hxredes, & Cbrifti 
cohxredesfunt. i. loan. 2. dicitur. Ex nobis prodie 
runt , f»d ex nobis non erant .- nam alioqui perman- 
fiffent nobifeum, fi ex nobis fuiflent . Non igitur in 
Ecclefia luntnifi qui in fufeepta gratia permanent; At 
J) hi Hxretici in Concilio Conllantienfi damnati funt. 
Infuper Luthcrani negant partes Ecclefix ede niti iu- 
Ilos, & bonos. Contra hos omnes Sacra Scriptura fa 
cit ; dicent : Simile effe Regnum coelorum homini 
Regi, qui fecit nuptias Filio fuo : in quas etiam intra- 
uit is qui miffus e(l in tenebras exteriores. Simile quo 
que effe dicitur Regnum coelorum decem Vnginibus, 
quarum quinque erant fatux,& quinque prudentes: & 
quinque fatuis daufa eft ianua . Similis eft Ecclefia 
reti, quo pifeium omne genus colligitur; nec feligunr 
tur,donec fint in littoreexpoliti, vbi Angeli feparabunc 
de medio iuftorum malos , & mittent eos m caminum 
ignis . Similis quoque ell Ecclefia agro, m quo fe- 
minatum eft bonum femen , & tamen inimicus ho- 
tnofeminauic zizania; quibus non expurgatur, do? 
nec in aream adueda fuerit medis; tunc enim tolli- 
£ guntur zizania , & in fafciculos alligantur ad com 
burendum . 
Item Ecclefia eft area illa, in qua fic collfdum eft 
triticum , vt fub palea delitefcat donec repurgatum in 
horreum reconditur, & palex comburuntur igne in- 
extinguibili. Eft Ecclefia magna illa domus m qua 
funt vafa a»rea , & argentea, lignea , & fidilia. In fa 
milia Chrifti feruus nequam inuenitur , non folum 
ille, qui conferuomifericordiam denegauit,fed etiam 
is,qui fuperfamiliam conllicutus, curo moram Domi- 
nicaufaretur, & priftinum timorem abijeeret , corpit 
percutere feruos, & ancillas , edere, & bibere, & ine 
briari . 
Denique hanc fententiasn Catholicam olim egregifc 
H h com- 
•f 1 up ’iz