/njlttutionum Aioraltum» PaysIL
498
VI Prorcgis officium faciat, vel denique vt ciuilem
reipublica: adminiftrattonem habeat. Nam commune
reipublicae bonum eft priuato proferendum , Sc in Au-
then. quomodo oport Epifcop collat. i.&auth de San-
«ftifs, Epifcop. collat 9.permittitur Epifcopis, vt poffint
ad annum in cuna manere , Sc diutius Caefaris faculta
te. De his Caietanus licet non meminerit expreffe]; vi
detur tamen implicite fenfiffe , id genus munia, Sc offi
cia iuftam abfentiae cxcufationem non dare,cum vide
licet per alios fieri,& obiri commode poffinnquod cer
te Sot.lib.io. De mftit.quseft 3, artic.4- aperte docet. Si
tamen ea fit hominum penuria, vt alij fatis idonei mi
nime reperiantur,qui haic praiftent obfeqnia,licet Epi
fcopo cum Romani Pontificis non Cafaris indulgen
tia,his muneribus praeffe, eo quod ad commnnem rei-
publica: falutem pertineant.& priuato commodo com*
mune bonum charicatis lege proponitur: nec Authen
tico citato vim habent in hac re,cum fit.caufa fpiritua»
lis relidentia E pifeoporum .
Septimo quoritur , An Cardinalium munus,& offi
cium legitimum illis afferat caufam,vttametfi Epifco-
pi fint certarum Ecclefiarum, quo proculabVrbcdi-
Rant,ab illis abfint,vt in Romana curia commorentur?
Ncgat Caietanus loco citato; negat etiam Sotus qu.&
art.prodidlis caufam eam effe legitimam , hac nimi
rum ratione:quod Cardinales alij non defint,quorum
conlilio/apientia,diligentia,induftria, & opera vti pof
fit Romanus Pontifex.
Quorumdam iuris Pontificij interpretii videtur fuiC-
fe fententia,videlicet Oldrad.confi. 4».Martini Laudem
de Cardinal, q 5 &in alio tradi.de Cardinal.q.68. An-
dreae Barbat.de proflant. Cardinal, q. 12. Villadiegde
origine Cardin.nu.i 1.12.q.5.& nu.6z.q.13. Cardinales Q
ratione muneris,& officij,quod obeunt,in curia Roma
na adeffe debere , acproinde iuftam excufatione habe
rent abfiutab Ecclefijs,quarum funtEpifcopi. Nam c.
Cum diredtus,c.Ad audientia, cap. De cotcro,de cleri,
nonrelid.i;, qui inferuumt Romano Pontifici, iuftam
habent caufam,qua poffint a fuis Ecclefijs abeffe. Item
Romana Ecclefia eft communis omnium Ecclefiarum
mater,& magiftra.- nam propter hanc rationem in Ex-
trauag.Execrabilis de prxb.cum loannes rz.prohibeat
plura,LateniBeneficioru excipit Cardinales: ergo qui
ei inferuitjCoterisEcclefijs hoc ipfo inferuire videtur.
Cfiteriim proflat eorum fententia, vtCai,& Soti lo»
cis fupra citatis,& aliorum , qui docent, Cardinales in
Ecclefijs,quibus vt paftorcs proficiuntur,commorari,&
profentes efie,iure etiacomuni compelli, ita vt non eo
ipfo quo Cardinales funt, a relidendi procepto fint li-D
beri.In Concil.Trid.feft.aj.c.i.derefor.habetur, etiam
Cardin.S R.E. obligari adperfonalem refidentiam. Et
ante Conc.Trid.Dodto.commun.docueruntinca. bono
niemorio-i.de poftul. Prolat. Gardinalatu,& Epifcopa-
tum effe incompatibilia: exceptis ijs fex Epifcopis VT-
bi vicinis, quibus annexus eft Cardinalatus; item quia
Cardinulis ad Epifcopatum no eligitur,fed poftulatur,
vtdocet Villadicgus tradt.de,origin. Cardin q.S.mi.17.
Dubitari tamen iure poteft , An procise hifce tem
poribus iplum Cardinalis munus ,& officium iufta fit
caufa, ob quam Papa tuto poffit ilji facultatem conce
dere,iu Ecclefia , cuius eft Epifcopus creatus, non reli
dendi . Meo indicio, quaudocumque Cardinalis eo eft:
confiliq,fapiemia,prudentia, induftria , Sc diligentia,vt
Papa hifce adminiculis plurimum indigeat, licite illum
Papa foluit hac lege , cum eius profentia 111 curia Ro- E
xnanaob commune totius Ecdefio bonum , fit neceffa-
ria,vel vtilis.
Dices , eo ipfo,quo eius profentia in Vrbe eft necef-
faria confequi , vt Ecclefiam , cuius eft fadtus Epifco
pus, deponere debeat, quandoquidem publicum Car
dinalis officium cum Epifcopatu fimul haberi non
poteft.Refpondeo,iure diuino minime ad id faciendum
compelli, dum Papa prodidlam legem hac de caufa
relaxet. & idem iuris eft in eo, quem primo Rom.Pon-i
tif.Card.creat. Sc deinde certo Ecclefia: Epifc.proficit.
Quod enim vnus , &idem filCardin. & Epifc. com-
muni Ecclefiarum faluti prodefie poteft , cum tanta eft
perfono audloritas, vel ob vito probitatem, vel ob fa-
pienuam,& induftria, vel ob poteiitia,& nobilitate, rc
A vtriq; murieri & officio fatisfacere commode poffit.- .
Totaigimrquqftiocoreuocatur , An pr^cise Cardi-
nalatus offi iuftafit caufa, qua Epifcopus d fua Eccl,
abefle poffit Canonis relaxatio rigore ? Nec id modo
quoriturffi tanta fit Clericoru paucitas.vt idonei Card.
non fint nifi qui Epifcopis fed quoftio eft de eo , quod
plerumq; contingit, videlicet,cum non defint , qui a d
Cardipalitium officium promoueri queant. Qua in re
Caietantrs redle videtur fenfiffe,& cum eo Sotus, Epi
fcopum Cardinalem creatum , autCardinalem fadtum
Epifcopum Papae audloritate, eo ipfo a refidendo in fua
Ecclcfia non polle indulgentia folui deliberari.- quia
cius praefentia in Romana curia vtilis & neceffaria n6
eft,cum alij,non defint,quorum confilio, & opera Pon
tifex poffit vti.
Odlauo queritur, Au Epifcopi,Abbates,vel Priores
iure non tituli,'fed Commendationis, vel Adminiftra-
tionis perpetua: habentes Ecclefias, debeant in eis com
morari Sc praffentes adeffe , ficut hi, qui iure tituli eas
habent ? Refpondeo diftinguendum effe,aut quaeritur.
An iure communi antiquo, aut potius an iure nouo rei»
dere cogantur : nam conftat iuxta Concilij Trid.decre.
tum Pium IUI.Conftitutiond edidiffe, qux incipit:,Ia
fuprema:vbi fic ait: Motu proprio , Sc ex certa fcientia
noftra, ac de Apoftolica: poteftatis plenitudine omni»
bus Sc lingulis Patriarchis,Primatibus, Archiepifcopis,
Sc Epifcopis prafatis,ac alijs quibufeumque , etquauis
audloritate , dignitate, gradu, vel praeminentiaprxful-
gen tibiis,pr^didfas Ecclefias in commenda,vel adtnini-
iftratione, aut alio quouis nomine obtinensibus, Sc alijs
quibufeumque bencficiatis cura animarum habetibus,
qui iuxta Decreti fuper relidentia in Concilio prsdidio
promulgati tenore,perfonalem in fuis Ecclefijs refiden
tiam facere tenentur, in virtute fandlq Obedietniae, &
vitra poenas in didto decreto Concilij contentas,et fui)
priuationis eorum a regimine Sc adminiftratione Ec
clefiarum fuarum i diftridte praecipiendo, per Apoftoli-
ca feriptamandamus, quatenus omni mora ceffante,
in eifdem fuis Ecclefij s,iuxta formam, & tenorem dicti
Concilij pcrfonaliterrefideant. Hacin ea conftitutio-
ne Item,vt probat Gomezius in regula De infir.refigna.
q.i3.dcin regul. De tuen.poffeffiq.y commendationes
Ecclefiarum,qua nunc funt in vfu , locum tituli habet,
quoniam funt perpetua. Olim vero Commendatarij,
qui erant ad tempus,locum tituli non habebant,& ideo
illi relidere ratione tituli, quem non habebant non co-
gebantur .- coguntur tamen Commendatarij perpetui ,
quales nunc funt.
Nono quaritur, An ad breue Sc modicum tepus Epb
fcopus,vel Parochus ab Ecclefia licite abeffe queatlCd
ciI.Tndent.feff.23.ca. 1.concedit Epifcopis facultatem,
qua abfint ad duos menfes, & ad fumatum tres,& hoc
conceditur caufa animu relaxandi; & quia Canones,ac
leges ad modicum tempus abfentia pro nihilo habent:
dummodo id fiat aqua ex caufa,qua an talis fit, ipfoni
confcientia: relinquitur , Sc fine grani gregis detrimen-
to;& dummodo prafentes in fuis Ecclefijs adfint, quo
tempore annuierfaria Aduentus Dfu,Natalis, Quadra-
gefimajRefurredlionis.Pentecoftes, Sc celebritatis Cof
poris Chrifti memoria celebratur. Presbyteris ite cura
animarum habentibus, datur facultas, vt poffint ad
duos tantiim menfes recedere : alioqui difcedcndi li
centiam vitra bimeftre tempus non obtineant nffi es
iufta Sc graui caufa cognita Sc approbata ab Epifcopo
& dummodo facultas in feripto detur. Hmc ibi man
dantur. Acq; ita,ad legitimam Parochorum abfentiam
in primis necelle eft,ne abfentia bimeftre tempus exce
dat. Secundo, vt fi illud tempus excedat,fit ex iufta &
debitacaufa. Tertio,vt caufa prius per Epifcopum co-
gnofeatur, Sc approbetur:. Quarto,vt cum impetratur
facultas vitra bimeftre tempus ab Ecclefia recedendi
Parocho,relinquat Vicarium idoneum ab ipfo Ordina
rio approbandu cu debita mercedis affignatione. Quin
to,vt eiufmodi facultas feripto Sc gratis concedatur. Ia
Epifcopis vero , legitimae abfentiy caufc,vel a Roma
no Pontifice , vel a Metropolitano , vel eo ablciite ,
ab Epifcopo Suffraganeo ceteris antiquiori relidente
approbari feripto debent : Sc in Metropolitanis oc
Epifcopis exemptis, vel i Papa, vel a Suftraganeo an-
