Z,tLV 1 LDc quarto decalogi praecepto. Cap. VII/.
5® 7
idcifco efle eos vfufrndtuarljs fimilcs, Gloflain capitu.
prxfenti. verbo, rcferuan , de oflic.ordinanj. m fexto ,
ait : Beneficiarios adminiftrationem habentes dum
vuiunt, ac beneualent,effe vfufruftuarios, hoc eft,pof-
(c in fuos, & aliorum vfus, beneficij /mChis impen
dere ; at in xgritudine conftitutos, aut in mortis ar
ticulo, effc tantum vluarios , quoniam teftari iure ne
queunt, fed fibi neceffaria tantum percipere : ceteros
vero,qui carent adminiftratione , &vitse, Scmortis
tempore vfutrudtuarios effe : Idem videtur docere a-
]ia Gloffa in cap.ex litteris, de probat.At Gloffain cap.
vlt.de Pignoribus, cap.Quia nos,de teffam.cap. Si quis
fancsde Peculio Cler.cap.Cum olim, dc rerum permu-
tat.fimpliciterdocet,Beneficiarios quofuiseffc tantum
vfuanos! quia tantum fibifumere poffunt, quod cft ad
vidtum,& veftitum ncceffarium : nec teftari pofliint dc
beneficiorum fru&ibus , nec donare nifi in communes
pauperum vfus.
Quarta fententia cft Caietani,qui fecunda fecunda:,
quaeft.igs.art.v.cenfctEpifcopos, quorum Ecclefix am
plos,& viseres proucntus,acfru(fhis reddunt, lege iufti-
eix debere in vfus pauperum impendere , quidquid fu
pereft vitra portionem adipforum commodam fuften-
tationem ncceffariam:ac proinde eius.quod eft reliquit
nullum dominium habere , ita vt id totum incommu
nes vfus pauperum erogare iuftitix legecogantunAlios
porro Beneficiarios inferiores quoslibet, fiue magnos,
fiue modicos habeant reditus annuos, nulla lege iufti
tix,uifi tantum charitatis,& inifcticordix,debere,quod
spfis abundat , in vfus pauperum communes elargiri.
Hoc ideo docuit Caietanus,quia ipfe coniedtat,vbi Epi
fcopi amplos ex Ecclefijs reditus habent, quartam par-
tcm.qux olim ex bonis Ecclefix pauperibus dari fole-
batjfibi vfiirpaffe.ac proinde ampliffimos prouentus ha
bere.quiacum fatfta eft diuifio bonorum Ecclefiaftico-
mm,qux antea communia erant, Epifcopi omniii tunc
tfitiffimi,fibi quartani pattem pauperibus debitam futn
jpferunt, immo etiam partem, quxiu vfus Ecclefiarum
tnfumi deberet,cum paflim videamus Ecclefias ipfas ad
fuos vfus,reditus aut modicosiaut pene nollos habere.
Caietani fententiam fequuti funt,quidam iuuiores Pe
trus Sotus de vitafacerdotum,!edf.3.Ledefmius,in quar
toquxft.xS.artic. 3. ad finemdicct PetrusSotus idfen-
ttrit.de omnibus in vuiuerfum BcneficiarijsjCaictauus
Vero,& Lcdefmius folum de Epifcopis , & Abbatibus
pingues reditus habentibus , id exprefsc tradiderunt.
Gab.4.dift.i5.quxft.S.art.2.concI.5 primam,& fecundi
fententiam,vt probabilem proponit. Hactenus de An
dorum fententijs.
Quod attinet ad hanc controuerfiam; prima Opinio,
Archidiaconi fcilicet, Sc aliorum,cum Iure Canonico,
& fandorum Patrum tcftimomjs conuenirc plurimum
videtur,Ea enim non , vt qmdam interpretantur,fed fic
Jncdligitur;Bcucfidaiios portionis ad honeftam, Sc co
medam lui fuftcncationcm neccffarix, dominium habe
te.-fed eius quod fupereft ex frudibus beiieficij,tantum
vlum,& admmiftratipnem obtinere.- itavt totum id re
liquum,quod fupereft,iuftitix lege , Sc non folum mife-
ricordix,& ch ari tatis,111 communes pios vfus impende
re debeant Dominium quidem portionis fibi ad vice v-
fum neceffarix eos habere,ex eo conftat, quod in vni-
vierfum.operarius mercedis;& ftipeudij fibi ob laborem
debiti dominium acquintiac Beneficiarius , vere cft in
Ecclefia operarius: ergo frudus beneficij fibi ad vitam
neceffarios,fuos facit,quemadmodum miles ftipedium.
Deinde non eft potior ratio , cur pauperes fiant domini
quarta: parcis libi ea Ecclefix bonis affignatx;& Eccle-
fis fimiliter dominium acquirant tertiae partis fibi da-
12 , ad fabricam , quam quod Epifcopi, & ceteri Be-
neficiarij portionis fibi ob laborem, & operam deftina-
ts,dominium affequantur. Praeterea,h$c opinio, quod
attinet ad id quod docet Beneficiarios lege mftitia; de
bere in pauperum vfus erogare , quod illis fupereft ex
frudibus beneficiorum ,vc dixi, plurimum cum ipfo
twe Canonico congruit , ex quo nimirum multis in
‘°cis colligitur beneficiorum reditus efle Clericis da-
tos , vel a pijs, & religiofis uitis , qui Ecclefias dota-
j Unt > vel abipfa Ecclefia ,quae beneficiadotauit. hac
condicione, ut ex ipfis fibi Beneficiarij fume-
Inftic.M0ral.P4rs i.
rent ,quod eft ad V1 tae vfus neceffariam , Sc reliquum
iu vfum pauperum erogarent. Clemens hb. 2. Con-
ftitutionum Apoftolicamm.cap.34. & lib.4.capit.».pla
ne teftatur effe decimas ad Clericos, Sc pauperes fu-
ftentandos ab Ecclefia inftitutas, depropterea appellat
eas Patrimonium Clericorum & pauperum, (ed heuc.
ficiamagna ex parte fune ex decimis coufticuta. Ibide
etiam dicitur,Epifeopos,bonorum Ecclefiafticorum di-
fpenfatores adminiftratoresque efle: Sc oportere eos cft
iuftitia, vt ipfe ait, ea bona pauperibus difpenfare, Sc
cum ipfis Ecelefijs communicare. Idem penitus liquet
ex conftitutione Vrbant I. primo Tomo Conciliorum,
& cap.Res Ecclefix.i2.quxft 1.ait idem Pontifex, Res
Ecclefix non quafi proprix,fed vt communes,& Domi
no oblata:, cum fumnio timore non in alios, qaam in
praefatos vfus funt fideliter difpenfandx.Idem Sc ex Ori
$ gene Hom.i6.ia Matthxum.Profpcro lib.7. De vita co
templatiua.cap.9- Bernardoin Epift.ad Fulcouem qua:
cft.i.Concil.Aurioch. cap.zj. Tribunenfi capitu.13. A-
quifgranenfi.cap.7.ex Gregorio.vt habetur 12. quxft.r.
cap.Quia mafraternicas:ex Ambrofiom capitu.Aurum
Ecclefia habet 12. quxft.2.&capit- Cotmenior ipfe. 23.
quxft.S.cx Hieronymo item.vt habetur m capitu.Glo-
riaEpifcopi i2.q.2. &cap. Quoniam quidquid.iiJ.q.i.
Sc ex multis decretis,qua; habentur 12 q.t. In hifce lo
cis habetur,Epifcopos effe procuratores, aut quafi pa
tres pauperum,difpenfatores, Sc admiuiftracores bono
rum Ecclefiafticorum.cap.Si priuatum n.q.i.habemus
est Auguftino Clericos procurationem gerere.Idejn 14.
quxft.r.$.i.& cap.Ex Canonibus, td.q.i Clerici dicun
tur defeufores bonorum Ecclefix. cap. Quorum vices,
dift <58.dicuutiir patres, Sc procuratores, Sc huiufmodt
bona,effe Clericorum alimenta , patrimonia pauperu,
vota fidelium,pretia peccatorumdioc eft,bona quarjpij,
Sc religiofi homiues Itudio mifcncordia: , &chantatis
Ecclefia: obtulerunt ad alendos Clericos , ad pauperes
fuftentandos.adfua peccata redimenda. Item,olim Ec
clefia conftituit, vt cx reditibus, Sc bonis Ecclefia:,hoc
eft,primitijs, & oblationibus fierent quatuor portiones:
prima,in vfus Epifcopi:fecunda,in fultentacionem Cle
ricorum miniftrantium, &feruientium in Ecclefia:ter-
tia,in ipfius Ecclefia: vfusiquarta,in fubfidia Sc alimen
ta pauperum.capitu.De reditibus.cap. Quatuor,capitu.
coguouimus.cap.Mos eft. 12.q.z. Ex his omnibus colligi
videtur,bonorum Ecclefiafticorum,vude funt beneficia
inftituta.hanc effe naturam Sc conditionem, vt ex ipfis
Epifcopi,ac ceteri Ecclefiaftici capiant, quod eft fibi ad
D vitae vfus neccffarium, Sc reliquum quod fupereft , in
pios vfus impendant.
Verum fecunda:opiniones Autftores, adhaic omnia
refpondenc,Canones, & lura,in quibus Epifcopi dicun
tur difpenfatores,procuratores, adminiftratores, Sc pa
tres pauperum , Sc bona Ecclefix effe pauperum patri
monia, &'alimenta,&: in quatuor partes iuftitia: legibus
debere diftribui , locum habere in bonis Ecclefiafticis
co tempore , cum nondum erat bonorum Ecclefiaftico
rum in quatuor partes facta diuifio. At vero diuifione
iam fa£la,ficut pauperes facti funt domini quarta: par
tis fibi affignatx„fic Ecclefia: dominium acceperunt ter
lix fibi dacxjdc Clerici fecundx partis , qux ipfis obti
git, Sc Epifcopi prtmx.Nec mirum eft,quod prima pars,
qux data eft Epifcopis,incrementum acccpcrit:quia to
tum illud in crementum,in bounm dominorum,hoc eft,
E Epifcoporum,cellit:res enim cum augetur,& crefcit,do
minofuo vna cura ipfo emolumento quxritur.
At enim contra hos facere videtur , quod bonorum
Ecclefiafticorum hxc conditio effe videatur, vt ex ipfis
Clerici percipiant portionem tanquam laboris mercc-
dem fibi debitam , & ad vitae vfus n cceffariam,& reli
quum in pauperum fubfidium , Sc alios pios vfus eroge
tur.Nam Aiforum quarto,prima bona.Jqux funt Eccle
fix data,hac conditione,dc legedonata fuiffe conftatijer
go etiam poft diuifionem factam , bona Ecclefix natu
ram , Sc conditionem fuam retinent; nec enim diuifio,
eorum fubftantiam mutauit. Deinde Synodus Triden-
tina feff.2Ccap.i.de reformatione fa6ta iam olim bo
norum Ecclefix diuifione,fic ait: Quapropter exemplo
Patrum noftrorum in Concilio Carthagincnfi non fo-
lum iubet, ut Epifcopi modefta fuppelleOtiji, Sc menfa,
Vt 1 ac
