5 2 4
tentus fueritjii Epifcopus fuerit:tribus menfibus ;\ com
munionc ;fi Presbyter,duobus, fi Diaconus, ab omni
officio fufpendatur.
Ad hsc, Clerico interdicitur negociatio. Cap. vlt. Dc
vita, & honefta. Clerico, ca. i,;& 2.Ne Clerici,vel Mo
nachi . Sed quid negociationis nomine Canones, & lu
ra intelligunt ? Refpondeo , cum Antonio, & Abbate,
cap. vltimo, de vita,& honeft. Cleric.eam folam nego-
ciationem intelligi, qua quis rem quampiam emit, ve
eandem non muratam poftea vendat. Vnde non eft m-
terdidlam Beneficianjs animalia nutrire,& pofiea ven
dere,vel ex lana , vel filo, vel panno arte , Sc induftna
confeilo lucrum quasrerc. Idemque dicendum,fi ex ar
gento , vel auro aliquid arte elaboratum vendiderit,
tunc enim es artificio,non ex negotiationis lucrum cd-
parat, quod eft licitum Clericis. Gloflf 14. quasft. 3. in
lumma. es cap. Clericus dift.91. &cap. 1 n.q. 1. &c ca.
nunquam, de confec.dift.5-& Glolfa. in cap.Canonnm.
i4.q.4. Pari ratione fi quippiam ex fuo patrimonio, vel
ex benefici) frudlibus habuerit venale.
Secundo quaeritur , An liceat Beneficiario , non per
le, fed per alium negociari. Sit exemplum ; Titius Be
neficiarius habet ex patrimonio pecunias. Quaeritur
an ei fas fit eas mercatori tradere , vt negociationi ex
ponat. Similiter , An tuta confcientia poffiteum fratre
luo laico,cognato,vel amico focietatem inire, ita vt ip-
fe pecuniam in commune conferat, fed foliis laieus ne-
gocietur. Praetere^ , Religioforum Coenobium exfuis
redditibus,& bonis' pecunias colligit,An liceat eas mer
cavori ad negociationem conferre ? Refpondeo, cum
Medina tradlatu de rebus reftituen quxft.3 1 Canones,
& lurafoluni prohibere, quo minus Beneficiarij , vel
Clerici facris Ordinibus initiati per fe negocientur ; eo
quod negociatio eos minime deceat. Porro Beneficia
rius fi ter admonitus,ii negociatione nou defiftat, Cle
ricorum priuilegium amittit.cap, vlt. dc vita,& honeft,
Cleric.liber & immunis non eft d tributis, & vedfigali-
hus amfloritate pubi ica negociationi impolitis. .
De modii, quibas beneficiaracant
Cap. XVL
H Adlenus explicuimus quot, & quibus modis be
neficia acquirantur: quo modo conferucntur: Sc
quid iuris 111 ipfis Clericus habeat, confequens eft , vt
exponamus modos, quibus illa amittuntur , Sc vacant.
Primo queritur , Qtiid vacationis nomine in bene-
ficijs intelligatur ? Refpondeo , vacare beneficium di
ci, cum omni poflefibre eft deftitutum . Eodem fere
fenfu lurifconfultus Marcianas in 1. Qui eam , $. vlt.
ff. Ad legem luliam , de vi publica, vacantem mulie
rem dixit pro vidua. Sic etiam vacans locus dicitur,
qui caret corpore , cum eo repleti foleat . Obitu igi
tur Beneficiarij uacat beneficium , quia ipftim non
extinguitur , aut perit, fed poffeffore caret. Penfio vero
morte Penfionanj non vacat,quia finitur,ac definitj; ac
proinde dicitur exungui, vu vfus frudtus morte fru
ctu arij.
Secundo quaeritur, Quot modis beneficium vacare
dicatur ? Refpondeo , in lure beneficium tunc dici va
care, aut fadlo folum, aut iure folum , aut fadlo fimul,
Sc iure . Fadlo folum vacat beneficium , quando quis
beneficij poflelfionem amittit, non titulum , Ac quat
tuor modis hoc contingit. Primo quando vi e beneficij
poflelfione Clericus deijcitur. cap. Accepta, & c.Olim,
de reftitut. fpoliat. Secundo cum legitime eledtus fuerit
coadlus beneficium dimittere per metum inciifliim a
populo, cap. Ad aures , de his qua; vi, metus ve caufa
fiunt, vel per metum Principis,ca. Ad audientiam,eod.
titu. Tertio cum Clericus beneficium pro derelidto ha
bet, cap. 1. &3, de Cleric. non refid. Quarto cum quis
in beneficio libi collato nondum confentit. capit, fi tibi
abfenti, de prrb. in fexto.
Tunc vero folum mre vacat beneficium, quando au-
dion ate Canonis, Sc luris, aliquis ita beneficio pnua-
tus eft , eo quod quippiam fecerit, vt fine monitione,fi
ne citatione , Sc line vlla alia lententia priuationis pof-
fit illud Ordinarius conferte ; quamquam is, qui ipfo
Jnjiitutionum ditum- Pars II-
B
D
A. iure priuatur, poffideat fadlo beneficium. Ex cap.Licet
Epifcopus 2. deprxben. in 6. Sc cap. Cum noftris, de
concen. prxben. Fadlo & iure beneficium vacat, cura
quis illud deponit, Sc nondum eft alteri collatum j vel
cum obitu Beneficiarij vacat.
Tertio quaeritur, Quot modis beneficium vacet ipfo
liire ? Refpondeo,tribus modis. Vel enim vacat ex dcli-
dto Beneficiarij, vel cx quafi delidlo , vel fine vllo rieli.
dio,vel denique morte naturali,vel ciuili. Vnde Glofl*
in cap. Si propter tua, de referip. in fexto,numerat bre-
uiter odio modos, quibus beneficium ipfo iure vacat „
videlicet, Per mortem naturalem Clerici: Per ingref-
fum eius in Religionem: Per promotionem ad aliud fe
cundum beneficium , quod fimul cum priori haberi iu-
re non poffit; Cum quis itidem non eft promotus intra
annum ad Sacerdotium, quod requirit beneficium: Per
translationem ad alteram Ecclefiam.-Perrefignatione;
& per depolitionem fic vulgo appellatam .
Quarto quaeritur, Quot modis beneficium vacet fi
ne delidlo Beneficiarij? Refpondeo in primis vacare be
neficium per obitum Beneficiarij.- quia mors corporis
omnia huius vitae vincula diflfoluit. Deinde vacat be
neficium peringreflum Clerici in Religionem : ingref-
fum autem in Religionem Canones appellant profef-
fionem religiofas vita; expreflfe , vel tacite fadlam in ali
quo Religioforum Ordine approbato cap. beneficium,
de Regularibus in 6. cap. ex tranfmiftk de renunc. cap,
Confaldus.i7.q.2.nam eo ipfo,quod Beneficiarius Reli
gionem profeffus eft, pro derclidto beneficium habere
creditur. Tertio vacat beneficium per matrimonium
contradluma Clerico cap. i,& 3.de Cler. coniugat in 6.
Et ita vacat beneficium, vt Ordinarius poffit illud con
ferre,fine vlla monitione,citatione,aut fententia priua
tionis . Glolia in cap. 1. Dc Cleric coniug. nam eo ipfo
quod Beneficiarius nuptias contrahit, videtur Ecclefia
proderelidla habere. Gloflf. in cap. vlt. DeCler.non
refid. Intelligitur autem matrimonium per verba pra-
fentis temporis contractum , etiam fi non fuerit corpo
rum commixtione perfedlum,vt eft communis opinio.
Abb. in cap.i. de Cleric.con1ug.Rotadecif.2d..qua in
cipit: Si impetatur, in nouis .
Quinto quseritur, An Beneficium iure vacet per ma
trimonium, quod ex aliquo impedimento ipfo iure non
fubfiftit ? Refpondet loan. Andr. in cap. loannes; de
Cleric. coniug. Antonius, Henri.& Panorm. in cap. 1.
de Cler. coniug. in eo omnes conuenire, vt dicant, be
neficium non vacare,quando ij,qui matrimonium con
trahunt, aetatem legitimam non habent, nec fuutpro
ximi pubertati j Ille vero dicitur proximus pubertati,
qui diftat folum a pubertate fex menfibus, hoc eft, qai
vndecim annos , cum fex menfibus compleuit. Glofla
in cap. Continebatur , verb. Proxima , de Impub.de-
fponlat.Cum impuberes contrahunt,ta!e matrimonium
folum vim habetfponfalium. cap. 1. dc Defponfat. im-
puber.fS.Idem quoq; in fexto; non item vacat, fi ideo
irritum eft matrimonium,quia Beneficiarij contrahen
tis confenfusin eo deficit propter furorem. loan. Andr.
In didlo cap.Ioannes, quia nec tnne profelfio Religio
nis fubfiftit. cap. ficut, de Regni.
Sed merito dubitatur , An uacet, quando nullius eft
momenti matrimonium , eoquodpoft facros Ordines
fuerit initum a Clerico. loan. Apdr libi contrarius te-
Ite Abbate in cap. 1. de Cler. coniug. mime. 7- cenfct
non ipfo fadlo uacare , fed Clericum efle beneficio pn-
uandum . Idem fenfitGlolf. cap. 1. dc Cler. coniug-
inuerb. dimittere 1 atque idipfum feqauti funt Antora
Sc Imol. in illo capite. Sc Decius conlil. 166. Sc Card.
in Clem. gratix, de referip. quxft. 17. & ita indicatum
effe femel in Senatu Parif. teftatur Lapus par 2. Nota-
nor. lib. 3. fic etiam fentit Petrus Gregonus de benefi
ci js. cap. 25. num. 4. Abbas tamen uerius putat ipfo ta-
dio uacare, Sc hoc mihi magis probatur.nam tunc Cle
ricus , quantum in fe fuit, fecit, & contraxit, nec eft,
quod melioris fit conditionis, quam qui licite contra
xit , cap. Eum qu(, depraeb. in 6. Sic etiam Aufrer. ad
qu.vft. Tholof. quxft. 240. Brixi. quxft. 10. Staphileus
de litteris gratia;, Sc iuftit. Couarr. ec matrimon.par.»-
cap.6. $.3. num. 4.
Dubitatur etiam, An beneficium uacet,quando ma
trimo-
