LIL IX. De quarto decalogiprxcepto. Cap, I.
i
qax fiunti Prolatis,ac etiam Abbas in cap vlt.de Ec- A
clef.atdifican.nu.7.vbi dicit hanc fententiam effe com
muni confenfu receptam . Horum fententiam proba-
bi!iorem'exiftimo:nam in Conftitutione Pauli II.quse
incipit,Ambitiofas,inter Extrauagantes communes de
rebus Ecclefiae alienan. panae conftituuntur in eos,qui
alienauerint extra caufas a Iure probatas,yel fine Ro
mani Pontificis confenfiuvbi particula difiundiua po
nitur, quae vt vera fit,folum requirit alterius partis ve
ritatem.1.Plerumque,ff.De lure D6tiiftii', , & cap.In al-
ternatiuis, de Regul. lur.jn 6.
Quod ad fecundum attinet, An fcilicet fi fuperior
alienauerit rata & firma fit alienatio ? In qua re funt
dus opiniones, vna affirmantium illam valere in cafi-
bus lure permiffis,& feruata quoque formula luris,vl-
Jo etiam fine Pontificis confertfu . Sic lafbntn 1. Ea le
ge,num.13.fF.de verb.oblig. vbi allegat Innocentium, g
Panormitanum,& alios communi fenfu docentes,qua-
do aliquid fit contra iufiurandum interpofitum, periu-
rium quidem admitti, fed fadhim valtre,vt colligitur
ex cap.Sicut ex literis,& cap. Dc illis, de fponfalib Sc
cap.i.Defponfa duorum,Item teftametitum fecudum
fnbfiftit fadtum ab eo qui iurauit fe non reiipcaturum
primum. Bartolus in !. Si quis, in principio , ffi de le-
ga.j.Si quis etiam procuratorem reiVocauerit, tametfi
contra iufiurandum , quo promifit fe illum non reno-
«aturum, valet reuocatio,qiiamuis ille periurus fit: in
cap. vlt.de Procuratorib.in 6. Ad h.vc,qui iureiurando.
promiferjt fe rem aliquam venditurum, aut locatum ,
donaturumue Titio,& nihilominus vendiderit, vel lo-
cauerit, donaueritue Caio, valet venditio, locatio,vel
donatio,fi fadlo fit ea res ad Caium translata, Sc Titio q
nondum tradita, Imolain cap.Cum continga^dc Ui-
reiurand.
Hac in re,vtendum nobis diftindtionc eft. Aut enim
loquimur fecundum lura antiqua ante di&am Pauli
11 Conftitutionem : Et tunc cum quatritur, An va
leat alienatio in ludicio; funtdiu: opiniones , vt di-
«ftum cft,quarum ea qute negatyalere,probabilior eft,
quoniam inter aliaqtif ad formulam in alienatione
leruandamlurapoftulant,vnuiii id eft, vt res aliene
tur confulto Pontifice,at in foro confcientif , vt etiam
fuperioriqufftioncindicauimus, valet alienatio , eo,
quod Ius naturale prffcribic , impleto . Aut loqui
mur fecundum Ius nouum editum a Paulo I I. in ea
Conftitutione , fcilicet Ambftiofe , prefata j & tunc
planum eft , nullius effe momenti alienationem , cum
in ea Conftitutione dicatur: Si quis autem contra hu
ius noftrf prohibitionis feriem de bonis & rebus eif-
dem quidquam donareprefumpferit,alienatio, hypo
theca, conceffio, locatio , condudtio, & infeudatio
nullius omnino fit roboris , vel momenti. Ita Confti-
tutio. Qufrat aliquis, An etiam in foro interiori fit
irrita alienatio, cum quis alienat in caufislure per-,
miliis inconfulto Pontifice, cuius alioqui confiiium ,
&confcnfuserantrequirenda , putant bona fide pof-
fefe alienare ? Refpondet Nauarrux, Commentario
citato, numero decimofeptimo cuius ipfe probo fen-
tentiam,ahenationem non effe irritam : quia vt dixi,
quando contractus folunimodo caret luris fcnpti for
mula , dummodo contineat,quod Ius naturale poftu-
latferuandum , valet in foro confcientif . Si quis
etiam qufrat, An quando Prfful expreffim iurauit
fe non alienaturum fine Pontificis allenfu , Sc tamen
alienat bona fide fui videlicet iurifiurandi oblitus,
fubfiftat alienatio in foro confcientif interno ? Sub-
fiftit, quia in ea foruatum eftius naturale , quanuiis
non ius feriptum , & Preful, qui fic alienat, & a per
frio, & poenis in Conftitutione fuperius nominata,
irrogatis,liber eft. A perimij quidem culpa,quia pror-
fiisimmemor iurifiurandi alienauit:a poenis vero,quia
m Conftitutione dicitur.Si quis autem quidquam alie
nare prffnmpfcrit; at is non creditur quidquam ex
prffumptione feciffe,qui per ignorantiam, ve! opinio-
nem probabilem & iuftam aliquid facit.
Decimo qufritur , An qui alienat domum, bonafi-
netamen ,pcnfione in perpetuum foluenda, quanta
percipiTolecquotannis ex cius locatione, peccet pre-
ternuttens in ea locatione formulam luris' \ AitNa-
uarrus Commentatio allato ,numero iS. & redle qui-
deni,eum minime peccare,quia folamferipti iuris for
m ulam omittit, iure naturali feruato: nam quod atti
net ad caufas,quas lura concedunt,illarum vna,hec in
■tali alienatione reperitur: vt fi conditio, & res Eccfo-
fif fadta eft melior; cum libera fit Ecclefia a cura &
difficultate reficiendi & muniendi domum vt notatur
in 1.1 & i.C.De periculo, & commodo rei venclitf, Sc
docet lafon in 1. i.n.13 -Sc feqq.C.Delure emphyceo.
- yndccimo qufritur, An fuperior poffit cedereiure
exceptionis Ecclefif connenienti, aut tranfigere cum
euidenti damno ipfius Ecclefif ? Refpondeo,cum Pa
normitano in cap. 1 De depofito,minime,quiaius ex
cipiendi quod habet Ecclefia,eft aliquod ius,ergo non
poteft fuperior eo iure cedere ; nam eoipfo quod ce
dit, alienat ius ad rem : Et hoc locum habet , quan
do eft ius excipiendi in re immobili, aut que pro im
mobili habetur,de qua litigatur. Item Tranlaclio non
eft nifi de re litigiofa, dubia , & incerta; ergo fuperior
tranfigere nequit nifi gratia maioris ytilitatis ; nani
qui tranfigit, lite cedit, & caufa .
Duodecimo queritur , An fuperior poffit repudia
re rem immobilem Ecclcfijs legatam fRatio dubitan-
di eft,quia dominium rei legatf Ecclefijs acquiritur,
etiam ignoranti l.Cum pater, Surdo,$. dc Legatis 1.
item in fimili pupillus noli poteft repudiare feudum
fibi legatum , cmii rem fiiam alienare nequeat. 1. Ma
gis^. Feudum, ff' de rebus commiffis. Panormitanus
in cap, Tua , de i;s quf fiunt ;I Prelat. ait hanc quf-
ftionem efie dubiam . Federicus Senenfis confil.8. cre
dit fas effe fupenori repudiare , quia non eft idem lu
cra non capere, quod , quffita perdere: non eft idem,
non acquirere , quod , acquifita relinquere. I. Si fpon-
fus, $. Si maritus, fF de donanon. inter virum & vxo-
riim , Et dominium rei legatf non acquiritur Eccle»
fie , donec ipfii. confcntiat, & ratum habeat. Paulus
Cuftrenfis in confil. vndecimo negat pofic fuperiorem
repudiare legatum,polle tamen donationem . Ratio,
inquit, vtriufqne eft, quia res donata non acquiritur
donatario ignoranti,fed volenti; at verdres legata ac
quiritur ignoranti legatum , quamuis cum refderit,
poffit repudiare . Ac proinde in legato fuffidt fo-
Ium teftatoris fadium : vt colligitur ex 1, Magis-, Sc
1. Cum pacer, fupracitacis . Angelus,& Audtor Rofel-
lf hoc quoque refutant, eo quod res donata Ecclefif
fub modo ftatini ficipfius Ecclefif,necreuocatur non
feruato modo.nifi hoc in concraftu fuent expreffim,er
go tam in re donata, quam legata, dominium ftatnn
acquiriturFcc/efif ignoranti. Et hfc eft probabilior
opinio.
Decimocertic! qufritur, An Prfful qui iurauit non
fe alienaturum res Ecclefif inconfulto Pontifice,poffit
nihilominus alienare res modicas ? Refpondeo, cum
Abbate in cap, vlt. de Eccief, fdjfican nu.9 pofle •• idq,
probat ilfe ex cap. Terrulas ii qufft, 11. vbiEpifeopo
facultas conceditur alienandi res minimas etiam fin?
confenfu & confiliofratrum . Non enim iufiurandum
tam ardte Sc angufte interpretari debemus, vt ad res
etiam minimas trahatur,
Dceimoquarto queritur , An Legatus a Latere , far
cultatem concedere queat alienandi contra iufiuran
dum ? Negat Panormitanus ibidem nu.io.fecutusSpe
culacorcm, poffe : nihil enim iuris & poceftatis habet
1 n his, quf Romanus Pontifex fibi vni refemauic vt
deducitur ex cap. Quod translationem , de officio Le
gati,hoc autem folnmmpdo locum habet in eo,qui iu-
rauic non fe alienaturum citra Romani Pontificiscon.
fenfum j non in eo, qui iurauit non fe alienaturum ci
tra confenfum alicuius ipfo Papa inferioris Antiftitis ?
Nam cum Legatus a Laterem prouinciafibi deman
data ordinariam habeat poteftatem.potdl id concede
re, fiquidem iufiurandum non eft Prcfuli failum tan-
quam priuate perfonf , fed vt publico officio ratione
dignitati, fungenti,
Decimoqumto qufritur , An tenipore tanpf nec?f-
fitatis, vt Romani Pontifici; haberi nequeat coi)len-
fus, poffit Epifcopus alienare, tametfi iuraueritfc non
alienaturum nifi eo confennente ? Poteft ahenare i
Sic enim tradit Panormitanus ibideni,num.S. probans
argu-
