6 t 4 
Infllmttonum ^Moralium» Pars II, 
ti,vel pietati confideres fecus verd.fi habeat. Alij ta 
men probabilius opinantur , eo parito nihil obllante, 
licere Ecclefi* rem alienare in caufis lure conceflis, 
quia ea conditio adierita, tanquam turpis,pro non ad- 
icrifa habenda eft Sic Goffredus , Hoftienfis, Inno 
centius,& Panormitanus,quos citat.Siluefter in verbo 
Alienatio,quaeftio.zS- Archidiaconiis, eodem anciore 
fcriptum reliquit : Si Monafterio donarenturpeflcf- 
fiones ea addita poena,vt fi alienet, eas amittat; cum 
tamen Monaftenum, vel ex Regula, vel exConliitu 
rionibus fuispofleffiones habere non poffitipaus con 
ditio appofita pro non adierita habenda eft, quia tur 
pitudinem continenquarauis locum habeat emfmodi 
conditio, quando Monaftenum ahenauerit extra 
caufas lure pcrmiffas,hac enim ratione teftatoris do 
num,& voluntatem conuenit interpretari , videlicet 
ne extra caufas legitimas fiat alienatio. 
Decimo quzritur , Vtrum Canonicus alicuius Ec- 
clefise,cui incertis caufis commifla eft alienandi fa 
cultas , pofllt alienando transferre in fuos confan- 
guineqs , ve! propinquos ? Teftis eft Panormitanus 
,in’capitu.Vtfuper, de rebus Ecclefias alienan.vel non 
alienam plerosque Ciuilis iuris interpretes cenfere, in 
vniuerfumnon licere Adminiftratori rerum Ecclcfia- 
fticarum alienando transferre in fuos propinquos , 
quod probant ex Authen. Quibufcumque modis cap. 
De facrofanritis Ecclefijs. Sed Panormitanus fentit id 
tantiim locum habere m Oeconomis , & alijs fimili- 
bus adminiftratoribus, non item in Prspofitis, fiue 
Praelatis. Siluefter in praenotato loco , quaeftionevi- 
gefimafccurida tuta credit confcientia poffc id etiam 
Oeconomum facere ex caufa iufta & debita , & citra 
vllu m Ecclefias detrimentum. 
Vndedmo quaeritur , Vtrum mortuo Epifcopo , 
CoWegium Canonicorum poflit alienare Ecclefia- 
rum bona ? Refpondet Panormitanus in capit, i. Ne 
fede vacante , & meo iudicio rerite : Autfunt bona, 
quaeferuando feruari non poffunt, & hasc poteft Col 
legium abfque vllo Romani Pontificis confenfu : 
nam eadem ratione poteft tutor pupilli bona abfque 
eius confenfu alienare 1. Lex , quas tutores, C. De 
adminiftratione tutor. &1. Tutor, qui repertorium , 
ff.eodem titulo. Autfunt bona, qu* feruando fer 
uari poffunt , & hsecfiad Eccleliam Cathedralem: 
pertineant citra fummi Pontificis affenfum alienare 
non poteft . vt colligitur ex capitulo primo, de Re 
bus Ecclefias non alienandis. Si vero ad inferiorem 
Eccleliam fperitent, alienare poteft ,duobus ferua- 
tis .• Vtid fcilicet in magna , & graui dumtaxat Ec- 
elefiae neceffitatc faciat: Deinde fi Ecclefia diu vaca 
tura credatur , quod nimirum euenit , quando in 
hirce duabus caufis Ecclefias Curator, vel adminiftra- 
tordari confueuerit. capitulo primo, de Rebus Eccle-. 
fiat non alien. 
De Eccleftjs a di fic an dis, 
Cap. III. 
E Cclcfia in’ lure Canonico, & ciuili dupliciter ac 
cipi folet ; vno modo pro asde facra , in qua 
res diuina fit , & facramenta adminiftrantur .• Sic 
enim placuit etiam Imperatoribus Eccleliam accipe 
re, vt patet ex titulo in Codice.de facrofanritis Eccle- 
fijs. Altero modo pro multitudine credentium ift 
Chriftum. De Ecclefia fecundo modo fupra, traritaui 
fuperius libro quinto . Nunc agam de Ecclefia primo 
modo accepta. 
Primo quaeritur , Quid in lure Canonico nomine 
Ecckli* intelligatur ? Intelligitur locus publicus 
Epifcopi auritoritate fundatus , in quem Chriftiani 
conucniunt ad rem diuinam audiendam,& facramen 
ta fufeipienda. Vndetria requiruntur, vt aedes) ali 
qua fit Ecclefia ; Primum, vt Epifcopi auritoritate 
fundetur ; ahoqui enim locus rcligiofus, & facer efle 
non poteft. Alterum , vt fundata fit ad rem diuinam 
, faciendam ,& Sacramenta conferenda . Tertium vt 
fit confecrata j ahoqui non Ecclefias, fed Bafilica dici 
poteft: id eft , Domus regia,Gloffa in capitulo primo. 
De Rcligiofis domibus, Panormitanus, in Rubrica 
de Confecratione Ecclefiae,vel Altaris; vel dici poteft 
Oratorium, quod auritoritate priuata poteft extrui j 
capitulo. Vnicuique , de Confecratione ,diftin£tione- 
prima , fedm eo,line auritoritate Epifcopi res diurna 
fieri non poteft : ahoqui enim Clericus diuina cele* 
brans,ah officiodtijcitur, capitulo. Vnicuique, Sc 
capitulo. Nullus Presbyter,de Confecratione , tiiftin- 
ritione prima . Ex quo fit , vt ftatuto quo pa-na irro 
gatur committentibus delirilum in Ecclefia,non com 
prehendatur, qui delirilum admiferint in aede citra 
Epifcopi auritoritatem fundata. Gioffa, & Panormi 
tanus in capitulo vltimo , de Confecratione Ecclefia, 
vel Altans. 
Item in ijs. qme funt odiofa. & poenalia j nomine 
Ecclefise non continetur hofpitalis domus, nifi Epi- 
tcopi auritoritate fit fundata ; GCmin. poft Lapum. 
capitulo. Cupientes $. i. de elerilione in fexto : Sei- 
ua,de beneficijS,parte i.quaeftione fexta,numerode- 
cimonono. 
Secundo quvritur , Cuius auritoritate fundari Ec- 
defia poffit ? Refpondeo diftmguendo , in loco , qm 
exemptus non eft , nequit fundari abfque Epifcopi 
auriloritate.Capitu.Nemo ndfe Confecratione , diftin- 
rilione prima Authen. de Ecclefiafticis titulis,$. St 
quis autem. Si locus vero exemptus fit * nemo po 
teft Eccleliam fundare fine confenfu Romani Pontifi- 
cis.capitu.Auritoritate, de Priuil. in fexto. Etfic in* 
telligitur id quod habetur in capito, de locorum , Si 
! cap.Praecepta,de Confecratione, dift. i- 
Tertio quaeritur , An quis poftit Ecclefiam, extrne- 
reinfolo alieno ? Refpondeo cum Raynerio, & Ho- 
ftienfi quos citat Siluefter m verbo Ecclefia i.quseltio. 
tertia,iure non pofle.-at fi foh dominus Laicus fit . & 
ipfo fciente,& non contradicente quis Ecclefiam fun- 
daueritjipfaEcclefia libera omnino manebit, hoc eft 
non acquiritur ei tus patronatus in ea argumento 
fumpto ex capitu.Si feruus,diffindi 54- Sibi imputet, 
quod fciens non contradixerit. Si autem eo infrio 
Ecclefia fundetur, erit quidem ipfa Ecclefia Jibcra , 
fed is qui extruxit, cogitur ad feritandum. indemnem 
dominum foli, irhhio rpfe etiam-Epifcopusfiponeri- 
do primarium lapidem , vel etiam poftea cnniecrau- 
do Ecclefiam negligens fuerit in veritate indaganda, 
debet quoque refarcire damnum iliacum domino fo 
li, argumento ex capitulo NCiiio ,’cte Confecratione , 
diftinrilione prima,& capitulo Comperimus, decima- 
quarta , quaeftione tertia. Si autem {oluiti fuerit alte 
rius Eccleliae,vel CbllCgij Eccldiaftici, tunc Ecclefia , 
quae fundata eft , & conltrurita, manet illi fubierila , 
hoc eft , acquiritur illi tus paftonatus.capim. Quelli 
funt,i6.qtiEftione quarta,& capit. Apoftoiica,oitaua 
qusft.prima, ’ 
Quarto quatitur , Quis debet primarium lapi 
dem in fundatione Ecclefia pollere i Glofta commu 
ni confenfu approbata ait , in capitulo . Nemo,de 
Confecratione, diftinrilione prima , & capitulo. Pla 
cuit, prima quaftibne fecunda. Epifcopi efte prima* 
rinm lapidem ponere : in capitulo. Nemo, de Con 
fecratione , diftinrilione prima. Sic habetur .■ Nemo 
Ecclefiam adificet , antequam Epifsopus duitati* 
veniat , & ibidem Crucem figat , publice atrium 
defignet , Et in Authentica , de Ecdefiafticis titu 
lis, 0. Si quis autem , Collatio, nona dicitur : Si 
quis autem voluerit fabricare venerabile Orato 
rium , autMonafterium , pracipimus non aliter in 
choandum fabricam , nifi locorum fanriidiimus 
fcopus orationem ibi fecerit , & vener»bil enl 
fixerit Crucem , Et Authentica ,de Monachis, ver- 
ficulo. Illud igitur, Collatione prima legimus: Il 
lud igitur ante alia dicendum eft , vt omni tem 
pore , Sc in omni terra li quis' edificare volue 
rit venerabile Monafterium , non prius licen 
tiam efie hoc agendi , quam Deo amabilem lo 
corum Epifcopum reuocet , & ille manus ex 
tendat ad ccelum , & per orationem locum con- 
fccrec