LiL IX. De quirto decalogiprxcepto» Cap.l y.
C17
jprfftium ex eiusinftitntionc; quodfi id exmftitutio
non conftet, tunc cenfebitur Collegiata , quando ha
bet arcam communem , & poteft , ac folec Adlorem,
flue Syndicum conftituere, peri quem iurat, & lites
monetae traftat,capitu. Imperatorem,&cap. In per-
rradfandis, de luramen Calumniae,Qttod
cuiufque vniuerfitati . Pra-Iatum itidem fuum elige
re, altaque fimilia facere poteft capitu.Significante,de
Appellat-Si quaeras,An fi ftatntuni pa-nale faciat men
tionem de Collegio , comprehendat illud , quod tan
tum eft Collegium habitu, non, actu \ Arbitror non
comprehendere,vt colligitur ex Abbate,cap. De mul-
ta,num.14 de prehendis.
Cathedrahs Ecclelia eft,in qua Epifcopus pnfidet,
ob cuius Cathedram, & Sedem didfta eft Cathedrahs.
Metropolitana eft, qus habet Archiepifcopum ; Si
cut PrimitialiSjqu* Primatem ; & Patriarchalis, quae
Patriarcham habet, quamuis in Vrbe qiiatuor Eccle-
fi£c didis funt Patriarchalcs,hoc eft,primariae, & prin-
cipales,videlicet Ecclefia S. loanms Lateranenfis , S*
Petri in Vaticano.S.Pauli.in via Hoftienfi, &S Mariae
Maioris in Monte Efquilino.
Si quaeras , An appellatione Cathedralis Ecclefiae,
vel Metropolitana! intelligatur etiam Patriarcha
lis ? Glolfator in Regula III. Cancellaris negat
intelligi in odijs & panis : quia ficut Cathedralis
generali nomine Ecclefiae non comprehenditur in
ijs, qua: funt odiofa , poenalia , & hoc propter ho-
norem ,Sc dignitatem Cathedralis Sic modijs,&
poenis appellatione Cathedralis non continetur Pa-
iriarchalis propterfingularem eius dignitatem . De
inde , quia quando Summus Pontifex vult Regulam,
vel Conftttudonem Pontificiam locum habere in Ec-
clefijs Parochialibus , exprimit eas. Mandofius in
Regula tertia Cancellarii, quiftion. 2. docet appel
latione Cathedralis, vel Metropolitani' comprehen
di etiam Putriarchalem ,licet materia fitodiofa, &
potnalis 1 d probat ex capitu. Cleros diftindlione vi-
jgcfimaprima ; vbi poftquam expofitum eft , quid fit
Patriarcha , Archiepilcopus , Metropolitanus , &
-Epifcopus , fnbditur , Omnes fupradidlos Ordines
vno eodemque vocabulo Epifcopos nominari. Item,
quia nomen [ Ecclefia 3 conuenitCathedrali , &Pa-
triarchali capitu.Conftantinopolitanae,cap. De Con-
ftantinopolitana.diftin.2i. Nihilominus probabilis eft
Gloffatoris opinio.
Conuentualis Ecclefiae nomine venitea, que con
centum ,fiu e catum Clericorum habet. Dubie qu^-
ftionis eft , An iurc communi, Ecclefiae Conuentualis
nomine intelligatur Regularis tantum , An etiam fae-
cularis ? Mandofius in Regula tertia Cancellarie quae-
ftion.ij.numer. 3.docet , appellatione Conuentualis
iurc communi intelligi Ecclefias Regulares, & fascu-
lares.capitu Cum in terra,dcElcdtion.vbi ftatuitur,vt
feruetur forma eledlionis in omnibus Ecclefijs Con-
uentualibus.& capit. Nobis fuit,de Iurc patronat. Vbi
Glofla in verb. Conuentuali, dicit, eo ipfodici Con
ii en tuajem,quo duo,vel tres in Collegio funt. EtHo-
ftien ibidem verf. Caeterinn , pro eodem ponit, Con-
uentualem , Sc Collegiatam Ecclefiam. Et Abbas in
capit.Cum in terra,de Eledlio.Notab.i.fcribit,quam
libet Ecclefiam Collegiatam, licet non fit regularis,
fed faecularis , dici polle Conuentualem .• nam Con-
uentus, Collegium , & Capitulum, funt Symonyma ,
licet vulgares homines Congregationem Religio-
forum Conuentum appellent: faeculariura vero 3 Ca
pitulum .
Curata Ecclefia eft ea , quae curam animarum ha
bet exteriorem,interiorenme, hoc eft liue in foro con-
tentiofo ,fiue panitentiali. Innocen. capit-dudum- 2.
de eledl.Abbas,capit,dc multa, nutu e, 24.de praeben.
Qu* eft curata folum, & non Parochialis, diftingui-
tura Parochiali : nam Parochialis habet curam ani
marum interiorem , & ideo Sacramenta Populo ad-
miniftrat: Curata vero ecclefia habet iurifdiftionein
exteriorem , & ideo Praepofitus ei, poteft fufpendere,
excommunicare, interdicere , vifitare, inquirere , Sc
procurationes ratione vifitationis accipere.capit. Du
rium. z. de ?!e£t verf- Sed cum in lureconfelfus fuc-
InftitMoral.Pars 2.
rit, & ibi Glofia in verbo,Tufperidit, Innocentius, 8c .
Abbas in cap. De multa, de praeb.Si regularis fit, ha
bet Monachos, & Conuentum . Si faecularis, habet
Clericos fibi fubiedlos. Omnis ecclefia! Parochialis
habet curam habet, eft parochialis. loann. Andreas
cap.Super eo,depr^ben.in ftstbialiqui Archidiaconi,
Archipresbyten , Diaconi habent curam animarum
exteriorem.Innoc.cap. De multa, dePrcb.
Si roges , An in iure communi pro ecclefia curata
habeatur ea,qua: cantum habitu,& potentia,non a diu
habet iurifdicnonem exteriorem,cuiufmodi eft eccle-
fiaregularis, quifoliim olim habuit Monachos, Sc
.Conuentum , fed modo non irem .• & frcularis, qua:
quondam catum Clericorum habebat, nunc non ha
bet. Videtur fane idem iuriseflede huiufmodi eecle-
fia , quod fuperius dixi efte de ecclefia habitu , &; non.
adlu Parochianos habente t
Matrix ecclefia, v t dixi fuperius lib.3.capitu.1 3.di
citur ea,qme habet alias ecclefias fibi ftibiedlas. capit.
Ad audientiam t. De idific. Ecclef. Item fecundum
loannem Andrcam , & Abbatem , dicitur. Matrix ec
clefia ea, qua: eft Baptifmalis , vel qui eft maior cae
leris , quse funt in loco. Clem. i.de Senc.excommun.
Matrix ecclefia item eft,qua: eft principalis, Sc prima
ria in loco.
Dc confecratione Ecclefia:,
Cap. Illi,
t»
E Xtatiniur.e Canonico Titulus de. Confecratione
ecclefiae,ve! Altaris. Ecclefia fundata , conftru-
dta,& dotata confeciatur , vc in ea populus credentiii
oret,rem diuinam audiat, & ecclcfiaftica Sacramenta
percipiat.
Primo quaeritur, A quo debeat ecclefia confecrari ?
Ab Epifcopo.capitu.Nerao,de Gonfecr diftimft. i.& is
debet eife Epifcopus loci,non alienus Epifcopus enim
extra fuam dia-cefim ecclefias confecrare non poteft,
nifi confenfu epifeopi.capitu. Tua fraternitas,de Con-
fecr.ecclefia, vel Altaris. Quires, An epifcopus pof-
fitfimplici Presbytero delegare ius confecrandi eccle
fiam ? Non poteft,quiapoteftas confecrandi ecclefias,
eft ordinis epifcopalis, non iurifdidfionrs.cap. Quam-
uis.dift. <58. epifcopus folum poteft delegare, quielunc
5 iurifdi(fi:ionis,non Ordinis.cap.Aqua,dcConfecrat.ec-
clefiae, vel altaris.
Secundo qua:ritur, An poflit epifcopus ecclefiam
confecrare abfque hoc, quod rem diurnam faciarihoc
eft,Midi facrificium ? Non poteft. capitu.2. & capit.
De fabncata,deConfec.diftin,i Siroges, An Mifii fa
crificium fa£tum ab epifeopo , fit ncceffarium adfub-
ftantiam confecrationis ? Refpondeo , cum Hoftienfi ,
Bernardo,& Hugone in capit.Quod ficut,de elerit.non
requiri ex fubftantia confecrationis, fed folum ex ec-
clcfis prscepto,veI confuetudine, vc ah epifeopo Mif-
{x facrificium fiat. Quare confecratio rata erit, & fir
ma , etiamfi epifcopus rem diuinam non tecerit. Sil-
ucft.in verbo, Confec.2.nu.i.
Tertioquzricur , An iure poflit ecclefia confecrari
in die profano,non fefto? Poteft capk.Tua fraternitas,
£ de Confec.ecclefii.
Quarto quiritar , Quando ecclefia cenfeturcon-
fecrata? Refpondeo, ccnferi, qiiandocufnque id con-
ftiteritex inftrumento dotationis confedtp , vel ex li
bris in ecclefia afferuatis, vel ex feripturain colum
na, aut tabula aliqua marmorea contenta; vel vno ts-
ftc,qui fe vidifTc,vel audinifle refletur, capic.Solcmni-
tas,& cap.ecclefia!, de Confec.dilt. i & capitu. Sane,
24-qiueft. 11.
Quinto quintur , Quandonam ecclefia egeateon-
fecratione 1 Refpondeo , in tribus cafibus , vt an
notant Doritores in capitu.Propofuifli, de Confccrat.
ecclef. vel alta. Primus cafus eft : Qtiando nefeitar,
vel ambigitur ecclefia fit confecrata , necne , nec
apparet aliquid ex przdidtis fuperioti qufftione-, ex
Eft 3 ' quo
