616 
habetur !.i.& i.G Quando,'& quibus quarta pars,de 
betur lib. 10.&l.i. C. de imponenda lucratiuadcfcn- 
ptione eodem lib. to.lex erat, qua decernebatur, vt fi 
curialis donaret,alicui extraneo,vel in vita,vel in viti- 
ma voluntate bona fua,curia fiue Fifcus habent quar 
tam partem- Vnde fi donabat Ecclefia: , veL hofpitali 
domui, fiihil Fifcus detrahebat. 
Decimum quintum priuilegmm ; Excomffirinicati 
funt,qui fibt vfurpant Ecclefiaftica iura, vel bona, 
quscimque fint illa. 
Decimum fextum priuilcgium : RedlorEcdefia:, 
qui potuit Ecclefia: aliquid acquirere, & id non fecit, 
vclqui negligenter paffus eft rem Ecclefite praefcribi. 
debet ipfi Ecclefia:, quod eius intereft.cap.vlt. tz.q.4* 
Sc Glofla ibid. & Panor.in c.ex prafcntium, de pigno 
ribus , in hoc enim Redlor Ecclefia fe habet vt tutor 
pupilli, & curator minoris, qui ratione tutela: ad ha:c g 
obligatur l.quidquid.C.Arbitraria tutela. Vnde ficut 
tutor ex leui culpa tenetur,fi non curauerit, vt acqui 
rat pupillojfic etiam Redlor Ecclefia:, fi non procura- 
pent,ac acquirat, Ecclefise. Debet igitur follicite age 
re,vtEccleliae res augeantur, & meliores fiant. 
Decimum feptimum priuiegiumiDe rebus, vel cau 
fis Ecclefiafticis ludex ciuilis, fiue f^cularis cognofce- 
re,& indicare non potefticap decernimus, de indici js, 
nihil laici de rebus Ecclefise ftatuere queunt.cap bene 
quidem,diftin.96.cap. Ecclefia S.Marias.de conftitut. 
cap.cum laicis. de rebus Ecclef. non alien. ita vt de re 
ecclefiaftica compromitti in laicum non poffit. c.con 
tingit. de arbitris. 
Decimum odi au um priuilegium : Ecclefiandn de 
bet gabellam.vedligal, Pedagium,vt vocant,fi aliquid 
ei donetur, vel legetur,vel aliunde deferatur,afporte- 
turuc.capit. Quamuis,& duc&us fcqq.23 ' Quid fi C 
Clericus res ecclefiae, ex vno loco ad alium transferat 
ncgociationis ca,ufa;An ex re ecclefiae,debcatur gabel 
la,ve£ligal,vel pedagium ? Refpondeo,cum Panormi 
tano in capAilt.de vita,& honeftate cleric.non deberi, 
quia clerici delidlum ecclefia: nocere non poteft. Fe- 
dericus conf. 200. fecus effet, fi res elfentipfius clerici, 
non epclefiae. 
Decimum nonum priuilegium : laici ftatuta conde 
re de rebus ecclefiafticis iure non poffunt; capit.bcne 
quidem,dift.9d.cap.eccIefiaS.Mari3e.de conflit, capit, 
cum laicis,de rebus ecclef.non alienan. Quod fi flatu- 
ta ipfa expreflim ad ecclefias, vel res ecclefiafticas ex 
tendant,irrita funr,& inania: quod fi tantum genera 
liter fiatuta ferant, non expreffis ecclefijs, Sc ecclefia- 
ilicis rebus,valent quidem,led laieps tantum compre 
hendunt, & obligant,non ad ecclefias, aut sarum bo- D 
na protenduntur. 
Quaeres, Quo iure, Diuinone an humano tantum , 
cccidfiae,& earum resfintimmunes , ac liberae a pote- 
flate ac iurifdidiione laicorumlHanc quaeftionem tra- 
«ftaui parte Inflitutiopum Moral.prima.lib.J.c.n. 
De 'immunitate ^ua perfon* gaudent 
Ecdeftaftic#. Cap. X /. 
P Rimo quaeritur, Quot,& qu$ priuilegia contineat p 
immunitas clericorum ? Refpondeo multa . Pn- ^ 
mum dicitur priuilegium Canonis :qui enim cleri 
cum percutit , inciciit ipfoiure in excommunicatio- 
nem.cap.Si quis.17^.3, locum habet hax excommu 
nicatio in his omnibus, qui manus violentas in cleri 
cum infecerint. 
Secundum priuilegium dicitur Fori,nequeunt cleri 
ci conueniri coram iudice fasculari, c.2. de foro comp. 
Tertium priuilegium •• Non poffunt clerici obligari 
ad munera perfonalia.l.omnes. C. de epifcopis,& cle 
ric.& c.ecclefiarum 12.q 2. Porro munerum perfona- 
lium genera funt tria.Et dicuntur perfonalia munera, 
qua: corporis labore,& aliquo eius,qui gerit,detrimen 
to fiunt.f.vlt.C.cie muneribus,Sc honoribus. Quaedam 
funt munera fordida, utcloac^ mundade,calcis coque 
de,aren£ fodienda,flabuli purgandijde quibus m I.Ma 
Injlitutionum Moralium. TarsIL 
A 
ximarum.C.dc excufat.munerum lib. iodo verbo,fe>r- 
didorum.Quaedam non funt fordida, fed honefta.qui * 
habent annexum honorem, huiufmodi funt officia fe, 
cularia Magiflratuii ciuiliu. Quaeda fimplicia funt,ne* 
honorabilia,nec vituperabilia,ut tutela,uel cura dat» 
vel teftamentaria-Ad munera fordida obligari neque 
unt ecclefie,aut earii clerici, aut mancipia,aut coloni, 
autfamili£jc.Generaliter,& c.iuxtafandlione.&c.pla 
cet.i6.q.i.& 1.2. C.de epife. & cleric. Item ad mune- 
ra perfonalia fecundi, aut tertij generis non obligatur 
clerici,vel ecclefis ex c.facerdotibus;& c.fednec pro- 
uocationes,ne clerici,uel Monachi. & l.generaliter.C. 
de epifcopis,& cleric. Vnde lex neminem.C.de facro- 
fan.ccclef.quae Vult,ut ecclefiae obligentur in aduentu 
Principis,uim non habet,quia exprelfum decernit ,u: 
ecclefiae ad ea teneantur: lex vero quum non exprimit 
ecclefias,uel clericos ,non quidem comprehendit cle 
ricos,aut feruos, qui funt dominio ecclefiarum fubic- 
dli.Tnnocent.c. 2.de maiorit.& obedient.quamuis pro 
tenditur, ad Jaicos ,& famulos,& quofuis alios,qui ad 
tempus, & mercede condudti ecclefijs inferuiunt- An- 
gel.verbo.immunitas.n.j 3 .Silu.immunitas. i,q.4. verf. 
Secundum ad munera. Si quaeras, An clerici obligetur 
ad cuftodiendam ciuitatem?Mimme,Panormit.m cap. 
Peruenit,de immunit.cleric. Quid fi graui neceffitatc 
ciuitas praematur, aut commode cuftodiri non poffit, 
fine clericorum praefidio/Gloffa id.q. 1 c.placetin uer 
bo/neccffitatis videtur innuere tunc clericos obligari 
ad cuftodiam duitatis. Sed hoc locum habet,dumodo 
Epifeopi indicio'difeernatur fit necne gratiis eanescf- 
fitas,cui per laicos tantum fuccurri non poffit,& dum 
modo perEpifcopum , &non per laicos clerici cogan 
tur duitate cuftodire, Sc tueri, ut docent Angel.& Sil- 
ueft.Iocis citatis fcquuti Hoft. Dices,clerici iure diui- 
no,& naturali tenetur,quamuis non ciuili,at cum ne. 
ceffitas cuftodiendi duitatem eft clericis, & laicis co- 
munisjuidetur ius naturale praefcnbere,uc clerici tunc 
debeant tali neceffitati fubuenire : ergp iure naturali 
clericos etiam obligatlRefpondeo, argumentofolum 
probari clericos iure diuino,& naturali exemptos non 
clfc,fcd quod clerici compellantur feruare id quod eft 
iuris diuinijuel naturalis, laicorum non eft,fedEpifco- 
porum, Sc aliorum fuperiorum Antiftimm. 
Quartum priuilegium i Eccclcfiaftici minime obli 
gantur ad munera,vel onerarealia, laicorum,fiue Rei- 
publicK . Dicuntur munera realia,quae fumptibus pa- 
trimonij expediuntur, Sc onera realia, quia impofits 
funt rebus. Huiufmodi porro munera realiaiautfunt 
fimpliciter realia,aut ex parte etiam perfonalia. Sim 
pliciter reale eft,ut quod iumetum, uel plauftrunquel 
nauigium ecdefix, aut clerici inferuiatad certudiem 
Reipublicte . Item,quod ecclefia, uel clericus certam 
frudtnum annuorum partem exoluat Reipublicae,uel 
certam quotannis pecuniae quantitatem. His muneri 
bus,& oneribus clerici,ficut, Sc ipfx etiam Ecclefias, 
funt liberi, & exempti. 
Quid fi Refpublica fingulis fuorum ciuium poifef- 
fionibuscertum munus,6nus,vel tributum imponat,& 
deinde vna ex iflis poffeffionibus ad ecclcfiam,uel cle 
ricum transferatur, an ipfa ecclefia , uel clericus debe 
bit huiufmodi onus fubirel De hoc dixi in prima parte 
Inftitut.lib. J.c. 13.q. i.& tradlat Angelus uerbo,Imnili- 
nitas nu.3d.ucrf. tertium imponuntfir,& Siluefler.ini- 
munitas i.quaeft.S. uerf. Ter.tio,an autem ecclefia. 
Munera autem partim realia’, partim perfonalia 
funt qua: habent ,Sc fumptus aliquos patrimonij, Sc 
onus aliquodperfonas, l.ult.^. Mixta.ff.de munerib-dc 
honoribus, & ab his etiatn muneribus liberi funt cle- 
&: ecclefile. , 
nc.i 
Dubiae quaeflionis eft , An clerici, uel ecclefia te? 
neantur Iegibus,velftatutis laicorum,quibus decerni 
tur, ut finguli certum quid foluant ad reficiendos mu 
ros urbis , vel ad muniendas publicas uias, uel ad inr 
ftruendum,aut reparandum piiteum,pontem,uel fon 
tem, clericis , Sc laicis communem* De hac qusftion? 
egi in prima parte Inflitut. lib. 5 .cap ij.q. 8S tradl.ean- 
demqu£Eftionem Angelus veib.immunitas,nume.37- 
Siluefter Immunitas, i.q.s.uerf. Quartum,De concer 
nentibus autem pietatem.