' Dubitatur itidem , An ecclefiae, vel clerici ftatuto 
laicorum teneantur, quo praecipitur vt quifque ante 
domum fuam viam publicam mundandam curet,Un 
guli emes hoc,aut illo modo aedes conftruantfteneftras 
aperiant,limina conftituant,aquam dcducantlDe hoc 
etiam dubio egi libro fupra citato.cap.i z.q.j, 
Quintum priuilegium .• Ecclefiaftici gabellam non 
debent ex vino,vel frumento , quod ex luis benelicijs 
accipiunt.Baldus,Petr.& Cynus in 1.omnis C.deepifc. 
& der An vero debeant gabellam,ex vino,vel frume* 
to, quod ex fuo patrimonio colligunt,de haere dixi in 
i.par.Inftit.lib.5.cap.1z. q.z. 
In dubium vocatur , Quid fit dicendum de gabel 
la, quae vulgo dicitur fifa,qu,v imponitur in carni 
bus, vel vino ob communem Reipubliex neceflita- 
tem : vnde fit, vt clerici carius carnes, vel vinum e- 
luantjvel cogantur aliunde emere fi minoris velint 
emere ? Ricardus Quodlib. z. qusft.30. feutithuiuf* 
modi gabellam licitam efte , dummodo Refpublica, 
vel Princeps non imponat animo, & voluntate extor 
quendi ab ecdefiafticie . Id probat , quia indirede, 
inquit,clerici foluunt .■ nam etiamfi non e/fent clerici, 
lalis gabella imponeretur. • Secundo , quia imponi 
tur ob communem Reipublicaeueceffitatem,videlicet 
adfoluendiim aes ahenum,quod Princeps,vel Refpubli 
ca contraxit ob communem clericorum , & laicorum 
vtilitatem Secus effetfi inftitueretur folum ob conimo 
dum laicorum,vel ad foluenda debita culpa-ebrii enn - 
tradts. Tertio,quia etiam peregrini,adnense, viatores, 
& pauperes talem gabellam foluunt; quod niritiru non 
eft,quia indirede,& remod , non directe, & proxime 
obligantur. Ergo eadem ratione clerici talem fabel 
lam foluere coguntur. Rlcardum fequuntur Aftenfis Q 
in fucfl.iib <5.tu.3o.arc.4.Rolel.in verbaPedagiimi,nu. 
i/.Angelus in verbo,Immunitas.i.quaeft.6. verf.quar- 
tum , pofitoquod. Sed renera huiufmodi gabella vi 
detur immunitati clericorum , vel eeclefiamm noce 
re,quia eo ipfo ecclefiaftici coguntur , vel carius eme 
re,vel aliunde emere. Item vftr receptum eft militis 
in. locis,ut ecclefiaftici talem gabellam non foluaiit: 
vel U foluunt intra annum vinum,vel carnes emendo, 
ad exitum anni Refpublica, vel Princeps damnum re 
fercit pecuniaria eompenfatione.Tsfec obftat,quod di 
citur,tali gabella clericoS-Teneri felfim indire«®j& re- 
motdquia contra immunitatem ecclefiafticam eft, vt 
Ecclefii’,vel clerici onere laicorum grauentur.Nec Va 
let,quod dicit RicarduS’talem gabellam imponi obeo 
munem clericorum , & laicorum neceflitatem . Hoc 
enim folum probat,efte rationi- confentarteum, vt-Ro. D 
mani Pontificisconfenfu,vel fi;ad eum iTon-patet adi 
tus , Epifcopi audo vitate huiufmodi gabellam ; clerici 
foluant, noii autem fola audoritate laicorum*'qui in 
clericos,& ecclefias poteftarem non habent-. • 
■ Sextum priuilegium : Glenci non tenentur ftatutis 
laicorum : immo qui contra eorum libertatem ftatuta 
condunt,funt excommunicathcap Nouerit,& capim. 
Grauem,defenteh.excom.& cap.eos qui,de immunit, 
ecclef.in fexto. ' v 
Statuta laicorum impedientia aliquo modo liberam 
facultatem donandi ecclefijs, vel clericis, non valent. 
Panor.cap. Relatum 1. de teftatn. denotatur in l.i.C. 
de facrofan.ecclef. 
Statuto laicorum , quod prohibet externis, vel ijs, 
qui noti funt iurifdidioni fubiedi; aliquid vendi, vel 
donari. aLioqui contraditis nullius fit firmitatis , non E 
obftante, poteft donari ecclefijs, clericis, monachis.- 
Ioan.Andr.cvlt de immunit.ecclef infcxtoiquanniuis 
CardfecimisFrancifcum de Albertis,‘Contrarium fen- 
ferit . Sed fententialoannis Andrea? eft tenenda , vt 
ait Silueft.vcrb.Immunitas, z.q.8.quam habent etiam 
loannes Calderinus, Oldradus, & Fedencus,tefte SiU 
ueftro eodem in loco . ■ 1 
Si ftatuto laicorum caueatory Vt non valeat tVfta- 
mencum.nifi infra fex mefes infinuetur . Nihilominus 
valet,fi Ecclefia,vel clericus fit .haeres,& non infinuet. 
Baid.in Aujheiit. Galfa.- C.de facrofan.eccIef.Silu.ini- 
mumtas z. quasft.7. 
Si ftatuto laicorum caueatur,vt multer donare , aut 
contrahere, aut fe obligare non poffic, fine praefenua 
Xnftit.Moral.Pars z. 
617 
duorum agnatorum ; Nihilominus poteft, Une huiuf- 
mqdi folemnitate donare,autfe obligare ecclefijs,cle 
ricis,fine ob pias caulas. Abbas in cap. Relatum, 1.de 
ttftam. Butr.ibidem,Imolain cap.vlt. derebus ecclcf. 
non alien.nec vim habet,quod dicit Baid.in c Ecclefia 
Sandlae Marias,& c.quav in ecclefia.de conftitut. valere 
ftatutum , fi mulier de re immobili aliquid ftatuat. 
Gontrarium fentiunt,vtdixi,Abb.Butrius,& Imola,&; 
Bart in 1 1.C.de fum.Trinitate,n.qnxft.7. 
Idem iurts eft: , fi ftatuto caneatur,ne valeat vendi 
tio, nifi proclamabo fiat in Palatio’} fi quis velit coni- 
tradicere,vel nifi is,qui vendit,aut alienat,fit jo.anno- 
rum.Silueft.verb.Immunltas.z.quicft. 7. Nihilominus 
valebit.fi quis vendit ecclefiis,vel cleric. 
Quid fi ftatuto caueatur , nequis vendat arma ijs, 
qui non funtfubditi Communitati, vel Principi, An 
E comprehendantur clerici,ita vtl eis arma vendi non 
poflintlCafd.tefte Silueftro verb. Immunitas q.7.cen- 
fet, eo ftatuto obligari clericos, quoniam clericos ar 
ma hebere, iure canonico interdidum eft. Vnde ait, 
ualere ftatutum laicorum,quo cauetur.ne haec,aut il 
la vendantur ijs, qui non funtfubditi,fi ea iure Cano* 
nico finedericis interdida. Ceterum dicendum eft, 
genet aliter flatatis laicorum ecclefias, vel clericos no 
ligari; quia-laici in clericos, uel ecclefias iurifdidio- 
nem non habent. 
Statutum laicorum , ut nullus externus beneficium 
ecclefiafticuro habere,vel eius pofleftionem apprehen 
dere poftit,nifi prius duitas, uel fenatus cofcnfum prae 
ftet.-Non valet, quia eft cdtra ecdefiaftica libertatem;. 
Sic Ardiid‘.& Card. cap. r. de immunit, ecclef mime. 6. 
Silueft.uerb.Immunitas z qusft 8. 
Si qim-aSjAii ftatutudi, quo violatur ecdefiaftica li 
bertas,fi ccmdiftur a laicis , violetquoque eam,fi con- 
datur a clericisvnius ecclefix contra aliam. Verbi gra 
lia ,fi aliqui Canortici ftatuant, ne quis cxfuisParo- 
chianis vocet ad fimus,reiigiofos , nifi uocet totii Coi* 
legiiinvCanoni-coriim ? RcfpondetSvluefter irerb. I m- 
munitas z q.^.violare!, quia eft priuilegium toti clero 
conceffum , ut poftit caufa funeris-diuinas laudes per* 
foluere , & aliquam ob id eleemofynam accipere. 
Statutum’ laicoruiifcirca funera , exequias, & alia»' 
qutc ad mortuos pertinent ? N : on valet,quia eft contra 
libertatem eecIefiafticam,uthHbeuir-in ca. iflt.dercb* 
ecclef. non alien. ut fi laici ftatnerint tatumi numerum 
candelarum, uel denariorum , vel clericorum , & noit 
maiorem in funeribus efte adhibendum 
Hoc loco eftet mihi dicendum fpeciatimde multis 
alijs laicorum ftatutis, quibus illi contenduut clericos 
obligare:fed de his difputatum a me eft i .-paf.Inftitui 
M0ral.lib.Teap.r3. & 14. 
Septimum priuilegium : Clerici,etiamfi adhuc fint 
fuh patria poteftate conftituci fibi acquirunt quidquid 
comparant, ut clerici funt, & de eo poflhnt fuo arbi* 
tratu ftatuere. Authent. presbyteros, C. de epifc.&- 
clericis . 
Odlauum priuilegium : Clerici, etiamfi filijfamilias 
fint,compotes tamen rationis , poflimtfine patris con-i 
fenfu lites, & caufas agere pro fuis bonis recuperan 
dis, Archid.in cap.ult. de iudic.in fexto. 
Nonum priuilegium : Clerici quamuis fintfilijfa- 
milias,non poffunt vendi, & diftrahj a patre} tamerfi 
extremam famem paviatur. I. 1. C. de patribus,qui fi- 
liosdiftrahunt.lib.iz. 
Decimum priuilegium ; Si feruus fiat clericus do 
mino fci ente,& non contradicente,liber eft,& inimu- 
nisaconditioneferuili^^cap.fi feruus,dift.f4- 
Vndecimuni jiriuilegium : Gaudent clericipriuite* 
gijs conceffis ftnUti, quae clericali ordini , &conditio- 
ni non repugnant. Panornutanus irrcapit.Epifdopos, 
depailis. 
: Duodecimum priuilegium : - Soli clerici poffunt 
Canonice ,& legitime ecdefiaftica benefi- 1 
da obtinere, ca. es litteris, de tranfadl. 
De his omnibus priuilegijs agit 
Cardinalis Clem.i.de vita, 
& honeftate Cleri- ‘ 
eorum. 
De 
UL IX. De quarto decalogipr<eeepto t Cap.XI 
A 
G gg 1