Injiitutionum ^Moralium. Pars 1/. 
De Canonica quarta portione 3 
Ipifcoph, <z>sl parochialibus Eccle- 
iure debetur , primum de 
XII. 
Et 
SljS 
Epfcopali. £ap. 
C Vm haitenus egerim de fpolijs, & penfionibtis 
Clericorum & dc rebus , ac bonis Ecclcfiarum 
non alienandis ;'fupeTdt ntrnc vtagam de Canonica 
portione Epilcopis , vel parochialibus Ecclefijs debi 
ta : Vt de omnibus Eccldiarum & Clericorum bonis 
generatim traitetur,extatopufculCi de Canonica quar 
ta portione Lapi,& aliud de eadem re , Petri Vbaldi- 
ni 1’erufim. Agunt hac dc re etiam Doitores in cap. 
Officij,& capit vlt-de teftamcn. Summiftain verbo. 
Canonica portio , Angelus, Silueftcr,Rofclla. Agitur 
itidem in multis capitibus titu.de fepulturis,in Decrc- 
talibus.in fexto, & in Clcmentinis. 
Primo quaritur , Quaenam dicatur Canonica por 
tio ? ea eft , quas fecundum Canones debetur Eccle- 
fia.cap.De his, & capit Decernimus io.q.i.& capitu. 
Conftitutum.16 q.i. & Clcm. Dudum,de fcpulturis. 
Secundo qu rfitur , Quotuplex fit Canonica por 
tio ? Eftduplex, vna qua debetur Epifcopo , altera, 
qua Ecclefia debetur parochiali. Primam debent 
Epifcopo omnes Ecclefia , quas funtin ipfius diacefi 
conftituta.ex omnibus bonis, qua; ipfis relinquuntur, 
& obueniunc. De hac portione agit G.Iofla in cap.of- 
ficij,& cap Requifiti,& cap.vlt.de teftam. Eftque ter 
tia,vel quarta pars eorum ,qiva legantur, vel obue- 
niunt Ecclefijs, ac proinde dici folet. Quarta Epifco- 
palis ex his bonis, qua Parochialis ex his bonis, qua: v 
Parochiani legant, nue relinquunt, vel offerunt ratio- 
nefuneris ,cum quis alicubi extra Parochiam fepul- 
turam eligit, & eft ve!dimidia , vel tertia, ve! quarta 
pars, fecundum Vani ai Ecclefiarum , vel populorum 
eonfuetudines,ca;Certiiicari,defcpuItUris,&dicifoIec 
Quarta parochialis.. 
Quid fi alicubi nulla exter eiufmodi confuetudo , 
quota tunc pars E pifcopo, vel Parochi* debebitur ? 
Speitanda tunc temporis eft , inquit Hoftienfis, con- 
fuetudo Ecclefia: Metropolitan* : Quod fi nec illa 
appareat, feritanda eft confuetudo vicinarum Eccle- 
fiarumi.qu*; fi varia fuerit, tunc fecundum Gofredum, 
quarta debetur, quia in hac Canonica , & lura magis 
concordare videntur,cap.In noftra, de fepul. Deinde, 
in duhijs fequimur,quod minimum eft 1.Si itarcliilu, 
ff.De legat x.& 1 Semper.ff.De regul.iuriside fic docet 
Atthidia.in cap.Cum quis,de fepultur.in fexto, & In- D 
noc in c.Requififti, de teftam. 
Tertio quaeritur , An valeat ronfuetudo , vt nihil 
detur Epifcopo , vel Ecclefia parochiali ? Panormi 
tanus in ca. Certificarivde Sepul.dicitfecundum Glof- 
fam in cap. vlt. dc confuetudine in fexto , vbicumqua 
eft confuetudo prater ius, valet fpatiodeccm annorfi 
receptajvbi uerd eft confuetudo contra ius,non ualet, 
nifiquadraginta,annorum tempore prafteripta. Qua 
re confuetudo,qua Epifcopo , vel parochiali Ecclefia 
datur minor pars,quam dimidia-,valctiat confuetudo, 
qua datur minor pars quam fit quarta,fecundum Ho- 
Uienfem , non valet, nifi fuerit praferipta quadragin 
ta annorum fpatio Sic etiam Panormitanus,& loann. 
Addreas capitii. Cettifican citato, quia confuetudo 
dandi infra dimidiam partem:, eft praeter, non contra 
ius:at vero quoddetttr minor pars quam quarta,nimi- J 
rurh fextai,Ticl quinta, eft contra ifts, quia fecundum 
Canones,&. lura : quartadebetur. Sed an valeatcon- 
fuetudo,yt;nihil pemtusdetur ? lunt duae opiniones tc- 
fte Silueft' in verbo. Canonica portio quaft.if Vnaeft. 
al!erentiuni:,hon valere.-Stc Holtienf.Ioanes A.ndreas, 
Gofredus, & Raynerius. 
Altera eft opimo dicentium , valere,fi fpatio , qua 
draginta annorum prafteripta fuerit. Sic Innocent. 
& Petrus Perufinus.-quam fententiam fequitur Pa 
normitanus,vt probabiliorem in cap.certificari, pra- 
diitq,quia etiamfi contra ius commune fit, valet qua 
draginta annorum tempore recepta,dc multo magis 
A vim habet fi fuerit temporis fpatio inducta, cuius ini. 
dum in memoria hominum non fit. 
Quarto quaeritur , An poffit epifeopus, vel Ecclefia 
vi paCti renudare iuri pradiila quarta: TefteSilueft. 
Canonica portio.quaft.x.Archidiac.in cap.Pailum dc 
paitisin fexto, ait nullam vim huiufmodi padfuni ha 
bere , quando notabili damno Ecclefia laeditur: alio, 
quin ualere,etiam abfque fuperioris auitoritate. 
Quinto quatitur,Quanam Ecclefic debeant quarta 
Epifcopa!eni?Dii£ funt opiniones.Vnam habet Hoftie 
fis in fumma tic.defepul tur.quam fequitur Petrus Pe 
rufinus in fuo traitatu de Canonica portione,ea debe 
re omnes Ecclefias in diacefi conftitutas, etia fi finte- 
xempta: nifi in priuilegio expreffim cdtineatur imum 
nitas ab huius quartae folutione.ac proinde eam debe- 
n aCappellis Monachorum Monafterijs, & ahjsqui- 
_ bufuis pijs Communitatibus,locis,vel domibus Ratio 
^ eft,quia putant Hoftienfis, & Petrus huiufmodi quar 
tam exigi ab his, qui legant , fiue relinquunt bona 
Ecclefijsiac proinde talis quarra debetur Epifcopo ab 
Ecclefijs etiam exemptis, quoiftam qui legant Ecde- 
ii;s , exempti non fune. 
Altera fentetia eft Panormitani in c.officij,de tefta. 
afferentis, talem quartam minime deberi ab Ecclefijs 
exeptis, quia non debetur ratione legantium fua bona 
Ecclefijs,fed ratione Ecclcfiarum,quibus legantur bo- 
tu,Ecclefia enim talem quartam debent Epifcopo ra 
tione foIlicit£ cur* , quam habet de ipfis Ecclefijs libi 
fubieitis.Et hac opinio eft communi omnium confen- 
fu receptaiquam habet Angel. verb. Canonica portio. 
Sexto quaritur,Ex quibus bonis detrahatur quarta 
Epifcopo debitalRefpondco.eam detrahi in.primis ex 
omnibus bonis,qua legantur parochiali ecclefif.c. Dc 
C quarta,dc pr.rfcriptc.Conquercnte , de officio Ordin. 
Item debetur Epifcopo quarta pars oblationum.c. G6 
cefla.ix.q.x.c. De his to.quaft t Item debetur ex bo 
nis omnibus, qua offeruntur locis caufa comunis pie 
tatis extrnilis,&r decimis, & his,qua offeruntur caufa 
funeris.c. Rcquififti,de teftamen. & ibidem, Panorm . 
Septimo qu^ritur.An fint aliquicafus iure exempti, 
in quibus quarta Epifcopahs ex bonis, qua Ecclefia 
obueniunt, deduci non poffit ? Petrus Perufinus, vt 
aitSiluefter in verbo , Canonica portio quaftio. 4.& 
Angelus nu.j.numeratfeptera cafus.Primus eft,quan 
do aliquid ecclefia relinquitur pro hi s, qua pertinent 
ad- perpetuum Diuinnm cultum, nimirum pro Eccle- 
fie, fabnea, pro Capella conflruenda pro.veftibus are 
campano , vel alijs ad vTum Diffini cultus cap ult.de 
teffam.de cap.ex parte de verb.fign. 
Secundus cafus : Qiiandpjegatur alicpridEceleli* 
profaeris ad diuiua nnniftena ornanientis reparandis, 
fecundum Innocentium ex cap.ult.de teftamentis ,8c 
cap.cx parte x.de verb.figpifieat. 
Tercius cafus eff: Quando leuatur Ecclefiy aliquid 
pro; ea reparanda , eo quod reparatione indigeat, k 
aliunde fion habeat bona, ex quibus reparari queat, 
vel profepulchro:extru,e,ndo.capit. vlt.de teftamcn,& 
cap.ex parte x.de verbor.figmfic. 
Quartns.cafus: Quando legatur aliquid ad lumina- 
ria,Ut oleum,lampades, uel eereosicap.ult.de.teftam. 
8c cap.ex parte x-.de uerb.fignit. 
Quintus cafus- Si legetur aliquid ad annmerfarium 
perpetuum celebrandum.c.Ulc.de teftam.Item quarta 
nou deducitur ex equis, & armis legatis fauore Terre 
Sandfa cap.In noftra, de fepul. c, 
Sextus,- Quando legatur aliquid pro feptcnario.uice 
nario , aut tricenario quotannis faciendo mperpetuu. 
Hoft c.ult.de tefta.& cap.ex p.x.de uerb.fignif. 
Septimus cafus: Si legetur aliquid ad perpetuumdi- 
ninum cultum , puta, vt quotannis Milia facnficium 
fiat in die alicui Sancto dicato, uel ut Diuina officia 
decantenturin hac, uel illa cappella. - 
Oiflauum cafum addic Panorm.in c. Rcquififti» de 
teftam .non deberi quartam Epifcopo ex i;s oblationi 
bus,ex quibus olim non foluebatur. 
Nonhni etiam adiungi eidem Au itor, non dibfri 
quartam ex his, qua quis in vita donat Ecclefia,vide 
licet donatione inter uiuos, quod probat ex capitu. D* 
his,de fepult.de cap. i.de ftatu Monacho. 
r r c it ano