i 
<Sm.t 4, 
H.xcii.1. 
Cant.i 6. 
ffaUj. 
V a 7- 
frcw.jM 
LlhJ, De tertio decalogi praecepto. Cap, XV1!. 
47 
ab ea'expellentur duo illi Reges tibi infelH & inimici, 
cui eam pofiident,& in ea dominantur . 
Prafterea Prou. 30. Salomon dixit ; Tria funt diffi 
cilia mihi, & quartum penitus ignoto: via aquila; in 
calo: via colubri fuper petram ; via nauis in medio 
mari: &via viri in adolefcentula - 3 Vbi agitur (in 
adolefcentula ) prout habent Codicesomnes Hebrai 
ci , & Latini multi emendati: taniet/i (in adole/cen- 
tia ) legunt plerique Latini textus , & communiter 
Grarci Beda, & Biblia Xifti.V. & Clementis VIII. 
Romanorum Pontificum audioritate corredla. fenfus 
eius loci eft fecundum Hebraicam leftionem ■ Cum 
Salomon mentis intelligentia con/ideraffet uia, qua; 
cum per loca confueta tranfeunt, nullum fui tranfitus 
veftigium relinquunt, quofcin,ac deprehendi queat 
illae pertranfifle: videlicet, volatum auis peraera: 
iter colubri fuper petram , aut rupem : tranfitum na 
nis per aquas maris : Tunc diumi luminis fidgore illu- 
ftratiis,confiderauit conceptum, & partum B. Virginis, 
& ideo .dixit ( Quartum penitus ignoro ,viam viri in 
adolefcentula. ) quafi ita diceret i Ignoro prorfus quo 
modo vir ille , qui cft Saluator mundi venturus, conci- 
pietur,& nafcetur ex puella incorrupta, & intadta, vt- 
pote viro incognita. 
Omnino refutandi, ac reijciendi funtquidam Ca 
tholici Interpretes , inter quos eft Caietanus Proucrb, 
30. qui ludasorum decepti mendacijs , dicunt , ineo 
loco Prouerbiorum Hebraico nomine ( Almah ) li- 
gnfficari puellam iuuenilis quidem aetatis ,fed corru 
ptam , & viro cognitam & ferifum effe; Viam viri m 
adolefcentula,hoc eft, affedlum & ardens ftudium vi 
ri depereuntis adolefcehtulam corruptam : quod eft 
difficile cognitu , cum corrupta iam Iit. Sicut alia tria 
difficulter cogiiofcuntur, cum nullum poft fe veftigium 
relinquant. 
Quod autem Almah' in eo loco lignificet puellam 
corruptam,inde probant, quia ftatim fequitur : Talis 
eft via mulieris adulteras, qua; comedit , & tergens os 
fuum,dicit; Non fum operata malum. Hic fenfus eft 
! )Iane Iudaicus,& Chriftiano indignus interprete, & a 
ittera multum abhorrens. 
Sciendum eft, apud Hebraeos efie tria nomina Naa- 
rach,Betulah , & Almah. Maarah.fignificat feminam , 
quae puella,& adolefcentula eft , fiue corrupta , fine in 
corrupta fit; eft enim nomen aetatis,non ftatus, & con 
ditionis. Betulah , fignificat laminam,dum virgo eft, 
fed prouecfa: iam aetatis, eft nomen ftatus 5:conditio 
nis,non aetatis.Almah fignifteat fa-minam iunioris aeta- 
tii,quae fit virgo innupta, & nulli viro cognita , ita vt 
fit nomen statis,& ftatus , & conditionismam csrtd ia 
omnibus alijs feripturs locis Almah accipitur pro puel- 
laincorruptaGenef.i5.deRebecca,Exodi i.de Mana 
Moyfis forore.Canticorum 1 .Adolefcentula; dilexerunc 
te nimis. Canr.6. Adolefcentularum non eft numerus; 
Pfal.67. In medio iuuencularum tympaniftrarium.Ifa. 
y.Ecce Virgo concipiet,& pariet. Ergo non eft vlla ra 
tio,cur Prouerb. 30. vox Almah non debeat fumi pro 
puella Virgine. 
Nec probanda eft aliorum Catholicorum fententta, 
fenfum Salomonis efie, ftudium viri depereuntis adolc- 
fcentulani difficile efie cognitu,quia icilicet vagum.in- 
conftans,multiplex,& incertum: quia Salomon dixit fe 
(gliorafle prorfus viam viri in adolefcentula, non quia 
vagum,& multiplex , fed quia nullum fui veftigium re- 
linquit.Sicut alia tria, qus propofuit, 
.Quomodo igitur , dicent Aduerfarij, cohaeret quod 
fequitur : Talis eft via mulieris adulterae ? Refpondeo, 
dupliciter cohaerere , : rimo quidem fic : Ignoro viam 
viri illius, qui ex puella permanente virgine concipie 
tur, & orietur : nam tam ignota erit, vt mater eius in 
corrupta , & inuiolatapernianfurafit, itavt finegarc 
velit, fe concepifle , & pepeiifie , conuinci non poffit, 
quia nullum fui conceptus, & partus veftigium in ea 
apparebit. Sicut mulier adultera,diuerfa omnino ratio 
ne,icilicet quia corrupta iam eft. negare facile poteft , 
fe cum hoc, aut cum illo rem habuifle. Deinde cohae 
ret hoc modo;Talis eft via mulieris adulterae: vt verfi- 
culns ille accipiatur feorfim, non coniumftim cum prs- 
ctdentibus, ita videlicet. Hac eft conditio mulieris 
A adulterae, vt poftquam cum aliquo turpiter egent, ter 
gens os fuuni dicere foleat: Operata malum non fum. 
Aduertendum etiam eft, prsdidtum Salomonis lo 
cum,tefte Calatino , Hebraeum quendam ante Chrifti 
Domini aduentunqretulifle ad quatuor praecipua Chri 
fti myftena.Cum enim dicitur : Tria ftint difficilia ini- 
hi: f Viaaquils in calo 3 interpretabatur.dl? fic; A- 
fcenfio. Chrifti in ca-Jum. C Via colubri fuper petram:_ 3 
id eft. Refurreclio Chrifti ex (epulqro: [ Via nauis in 
medio mari, 3 id eft , Vita Chrifti qua nohifcum in hoc 
mundo cft conuerfatus: C Via vin 111 adolefcentula , 3 
id eft,Ortus Chrifti ex puelja permanente virgine pqft 
partum.Quod ii verum dbconfequitur, vt Hcbraus il 
le haec Chrifti myfteria,Spiritus fancti inftinCiu , & af 
flatu cognoucrit, 
Decuitporrd , vt Chriftus Dominus ex Virgine im- 
t> maculata conciperetur , & nafceretnr,multis ex caufts. 
■Prima,vt ficutprinms Adam efformatus cft ex terra'/if 
gine,ideft , ex terra nullo humans induftris farculo 
profeiffa: Ita fecundus Adam oriretur ex Matre Virgi 
ne mtadfa. Secunda,vt quemadmodum verbumno- 
ftrum internum in mente concipitur , & ex mente pro 
gignitur abfque ull a iplius mentis corruptionedta Chri 
ftum,qui eft Verbum Patris a terni, decuit,ut concipe 
retur in utero Virginis , & nafeereturex ea fine ullo 
iplius Virginis detrimento. Xenia,vt fient lucidifiimus 
folisradius.per vitrum , aut chriftallinam fencftram 
perrranfit,& non frangit eam , ita Chriftus, qui eft can 
dor , & fplcndor lucis a ternv , ingrederetur m Virgi 
nem^ egrederetur ex ea, & nihilominus eam inimacu 
latam feruaret. Quarta,ut ficut ex fepulcro claufo exi- 
uit, & ianuis elautis ad difcipulos invnum congrega- 
q tos ingrelfus cft: ita decuit vt ingrederetur ad Virgi- 
' nem,6c egrederetur cx ea femper claufa . Quinra,prs- 
ccptum a Deo datum filijs. v t patrem fiium , cc.matre 
honorartnt,& colerent ;.de.cwit igitur ut Chriftus , qui ****** 1 >'» 
femper honorauit Patrem fuum stcrnu.iu, honoraret 
6c matrem,eam integram in iiirginitateJeruan^Q. Sex 
ta , Decens,inquit Anfelmus Miro de Concept.u, Virgi 
nali cap. iS.fuit, ut ea puritate,qua maior fub Deo ne 
quit intelligi, virgo illa niteret , qua; fuit mater vnjge- 
niti Fili j Dei.Septima,decuic ut compleretur omnis ino 
dus generationis humans, docente Anfclmo loco cita 
to, cap.11.Primus Adam fatius eft a Debfine ujro, & 
foemina ; Eua formata eft a Deo ex uifo fine famina : 
carteri hominum fiunt ex viro & famina: Decebat igi 
tur , ut formaretur fecundus Adam ex foemina fine vi- 
ro.Odlaua,Decens fuit, ut Chriftus qui ueniebat nona 
]T) omnia facturus,nonum conceptum , & partum faceret. 
Nona,conueniens fuit,ve Deipara omni caftitatis gene 
re niteret. Triplex autem eft caftitas : coniugaliv, ui- 
dualis , &uirginalis , Deipara fuit femper uirgo : ea 
dem fuit nupta ; demum,uiro defundlo, fuit etiam ui- 
dua.Dccima,confentaneum rationi fuit, ut id quod Sa 
piens de folc dixerat,locum etiam haberet; In muliere 
amidla foleffiuit enim Deipara admirabile uas, qus m , 
utero fuo femper claufo continuit eum, quem cali, & " ' J 
terra capere non pofluut: ac fi in fcintilla concludere 
tur ignis, &111 una gutta tota maris aqua , & in terrs 
puhufculo coelum , & in pugno tota mundi umuerfitas, 
Item inJDcipara Virgine fuit uinum noimm,& uinum 
uetus abfque ulla corruptione, commixtione,<5crconfu-' 
fione. Vinum uetus, eft coniugahs caftitas, ac mater 
na fa-cunditas;iunum ucro nonum, uirginitas eft. Fuit 
jr Deipara nupta , & fuit mater, Sc tamen uirgo femper 
inta&a. Admirabile.item cft, ut uas femper daulhm , 
liquorem odoratifiimum intus accipiat, & nihilomi 
nus foras emittat. Conceptus eft in utero Virginis, & 
prodiuit natus ex Virgine femper claufa Chriftus fi 
lius Dei gratia; pleniffimus , per quemj gratiam omnes 
accepimus, Vndecima decebat ut Chriftus,qui uenie- 
bat e ca-lo nos ab omni corruptione imnmnes , ac libe 
ros (eruaturus, matrem fuam integram , & puram ab 
omni corruptione feruaret • Duodecima,Voluit C.hri- 
ftus ex Virgine concipi, & nafei, ut tali matris conce 
ptu ,& partu demonftrarec quantopere fibi uirginitas 
placeret. Et ideo pendens in Cruce iam iam moritu 
rus virginem matrem libi cariflimam loanm Virgini 
difcipulo fibi gratifsimo conimendanit. Decimatcr. 
tia,