LiLX- De quarto 'decalefrp&eeeptds CJp.l /. 
prttftat tart*,anima corpori, fpiritus carni, & terre 
nis caleftia antecellunt; Sic poteftas fpiritualis ciuili, 
quoniam per illam animarum falus , pCr hanc Reipu- 
blicx pax & tranquillitas conferuatur. Illa,quae reli - 
gionis funt,&diuini culcus,qua2 -cajcftia funt, & fpiri- 
tualia,curat Sc adminiftrat; h*c,qux profana funt, & 
ciuilia, ac temporalia. Innocent.j.in cap. Solitae , de 
Maiorit.& ohed. multis rationibus oftendit, poteftatS 
ecclefiaftieam e fle maiorem. Idem probat Gregorius 
vij. Epft.ztiRegifirilib.g. 
Vndntam Jit Imperatoris poteJlas& 
iurtfdlctio. Cap. II. 
P Rimo qusritur,Vtrum Imperatoris poteftas qua 
lis nunc eft, fit a Deo , An a Romano Ponti 
fice , An'a populo 2 Quaeftionem hanc tradat La 
te Cardinalis in cap.Cum ad verum,diftind.^C loan- 
res Parifienfis, Theologus Dominicanus tradlat.de 
poteftate fxculari,Sc fpirituali per multa capita , Ga- 
ftaldus in tradatu , de Imperatore, quaeftione quarta. 
Michael Vulcurunus de Regimine mundi parte fe 
cunda , quasftione fecunda , principali , Antonius in 
Repetit in capiru. Per venerabilem : Qui fili) ^ nt le 
gitimi , Oldradus confil. 83. quod incipit : An Epi- 
fcopusiPetrus cognomento de Monte in libro de Mo 
narchia : Albericus in 1. Bene a Zenone. C. de qua 
drienni) praeferip. 
Praefens quaeftionunc non tradatur a me de Im- 
5 eratore , qui ccepit efle ante Chrifti ortum.hic enim 
mperatorfuit Auguftus Caefar,cuius linperij quadra 
gelimo fecundo anno natus eft Chriftus; cuius etiam 
Caelaris Imperi) ortus magis per vim & tyrannidem, 
quam per leges &iura capmquamuispoftea Senatus 
Populiqne Romani confenfu confirmatus. 
Nec item nunc hanc quJeftionem difputo de exte 
rn Imperatoribus Romanis, qui Augufto Caefarifuc- 
ceflerunt, defuerunt a fide & religione Chrifti alieni, 
quique nunc quidem a populo, nunc a Senatu , nunc 
ab exercitu militum, nunc a Praetorianis militibus , 
modo per vim, & tyrannidem , modo demum ab ipfts 
Impcratoribusnominabantur, eligebantur, & crea- 
feantur,& tandem Senatus audoritate & confenfu, & 
proinde Populi Romani confirmabantur exprefte) vel 
tacitS. 
Nec item qitaeftio intelligitiir i me ,dc ijs Impera 
toribus,qui poft Conftantmum Magnum vfque ad Ca 
roluin Magnum imperarunt .• hi etenim quamuis 
Chriftiani fuerint, Sc proinde fummo Pontifici , vt 
Chrifti Domini Vicario fubicdi, magis per fuccelfio- 
ticm,quam per eledionem, Romam Pontificis audo- 
ritate inftitutam , Sc peculiariterconfirmatam , fadi 
funt Imperatores: tametfi eorum nonnulli per vim & 
tyrannidem Imperium inuaferint, & vfurpauerint:& 
ahj vel ab exercitu militum , vel ab ipfifmet Impera 
toribus neminatis, liaecledi Imperium fufeeperint. 
fatetur quidem S.Thomas in Opufculo de Regimine 
Principum lib.3. capit. 16. ImperatoresConftantino- 
J olitanos i Conftantino Magno vfque ad Cardum 
lagnum,4 Vicario Chrifti fummo videlicet Pontifice 
dependere: vnde ipforum Imperium ad cxequendeim 
itgimcn fidelium fecundum mandatum Summi Pon 
tificis ordinabatur : vt merito dici potuerint exccuto- 
res & Imperatores Dei ad gubernandum populum 
Chriftianum. Sic ille; Cscterum in prxfenti loco pri 
mum oftendere contendimus, num ea,qux nunc eft , 
Imperatoris poteftas qualis videlicet eft poft tempora 
Caroli Magni, & eorum , qui poft ipfuni imperarunt, 
a Romano Pontifice cxiftat,& conteratur,num a Deo 
An potius a populo: poftea fecundo loco dicam de 
Imperatoris poteftate , quae fuit a tempore Conftan- 
tini Magni vfque ad aetatem Caroli Magni:Tertio lo 
co de ea , quas fuit a tempore Augufti Cafans vfq; ad 
faculum Conftantini Magni. Et quamuis poftCaro- 
him Magnum aliqui per fucceftioncm quoqjlmpenij 
*£nnerint:Qu»fho tamen locum habet inlmperato- 
Inftit Moral Pars i. 
A ribus, qui poft Cardum Magnum fuccefferunt: narh 
ab eq tempore Imperator a Romano Pon tifice confir 
mari, inungi,facrari,& coronari ccepit ,& taquam pa 
tronus,& Protedor Ecclefise, iureiurando promittere 
confueuit feEcclefiam,& Romanum Pdtificem Chri 
fti Vicarium, & Petri fuceeflbrem defenfurum . Et 
ideo hinc orta eft eontrouerfia , An Imperatoris iu- 
rifdidioj& poteftas exiftat, Sc detur 4 Romano Pon 
tifice , An potius a Deo , An vero a pbpolb , itavt 
Imperi) proceres nomine,vel Dei, vel Summi Ponti 
ficis Romani, vel populi, fuis fuffragijs Imperatorem 
eligant, Sc creent. 
Sciendum eft , •Quaeftionem praefenteni in eo con- 
liftere , An Imperatoris iurildidio fit prdxime il Deo , 
An proxime a Romano Pontifice, An proxime a popti 
10. Tunc Deus dicitur proxinie Regem aliquem , vel 
JJ Imperatorem eligere,cum pe'r fe ipfuin,nqn per alium 
interpoli tum,eum eligit,de creat, aut quando per feip 
funi iurifdidionem tribuit, quamuis iuffu ipfius.ab ho 
minibus eligatur. Hoc mododim Deus Mofen , Si 
plerofque alids'ludices Hebraeorum populo praefecit. 
SicSaulum Sc DauidemiReges conftituit; ficSamue! 
in toto Ifraelc , & quidam Propheta:, iuffu Dei reges 
aliquos in decem Tribubus creauemnt Sic Sc Roma 
nus Pontifex quamuis Cardinalium fuffragijs cledus, 
fu premam in totam Ecddiam iurifdidionem , Sc po 
teftate proxime a Chrifto Domino accipit; nec enim 
Cardinales qui eligunt,ei potcftatem tribuunt.Regcm 
vero,vel Imperatorem tunc Dens non eligit,vel creat 
proxinie per feipfuin , cum id facitpcr alium interpo- 
litum,cui ordinariam contulit audonratem , vtipfc 
eligeret & crearet. 
q His politis,non fdum in Ciuili, fed etiam in Cano 
nico iure multa legimus,in quibus Imperatorem a po 
pulo accipere poteftatem inuenimus;multa itidem,in 
quibus Imperator dicitur efle 4 Deo conftitutus; alia 
item, in quibus Imperium a Romano Pontifice efle , 
conferri,& pendere perhibetur. 
In l.i. ft.de Conftitut. habetur ; Populus Roma 
nus ipfi Imperatori,Sc in ipfum,omne Imperium om- 
nemque ftiam pdteftatem contulit. Idem legitur In- 
ftit.de ture Naturali,Gentium,& Ciuili,$.Sed & quod 
Principi:Idem Cum enim vtique lex.C. De 
veteri ture enuckandoi, Sc 1. i.ff. Ad legem luliam,- 
de Ambitu. 
Alia verb jura ciuilia exprcfse dicunt Imperium 
efle k Deo. Authen. de inftrumento. cautela Sc fide 
$.t.legimus •• Quia igitur Imperium propterea Deus 
de coelo confticuit. Et in 1. r. C. de fumma Trinitate 
dicitur : Qua ex ectlefti arbitrio fumpferimus. Et 
Authen. Vt defundi, feti funera eorum , f. Si vero 
etiam alijs gentibus, quarum nobis principatum ah» 
quidem ab initio dedit Deus,alium vero adiecit Item 
Authen. De non alienan. vel permutan. rebus Eccle- 
11. v,$. Sinimus igitur : Imperator, cui plurimum de 
dit Deus habere , Sc multorum Dominus efle. Et iu 
libro Feudorum , titu.de Pacetcnen Sc cius violatori 
bus, in principio .• Quoniam diuina praeordinante Cle 
mentia , folium Regi* Maicftatis confcendiinus, I.r. 
Codice , de Veteri iure cuudcan. in principio 2 Deo 
Audore noftrum gubernante Imperium , quod nobis 
a coelefti Maieftate traditum eft. In Authen.Quomo 
do oporteat Epifcopos, in principio : Maxima quidem 
in omnibus lunt dona Dei a fuperna collata clcmen- 
j: tia, Sacerdotium , Sc Imperium : Et illud quidem di- 
uinis miniftrans, hoc humanis vno eodemque prin 
cipio vtraque excedentia , humanam exornant vi 
tam. 1 vlcima , ad finem , Codice , de Quadrienni) 
praefeript- Quo , nutu diuino , Imperiales fufeepi- 
mus infulas. Authen. De confuhb. $. Olim : Dens 
mifit Imperatorem legem animatam in terris ; Scin 
l.vltima, Codice,de Prxfcriptio. longi temporis . illis 
verbis .• Ideo noftii Maiores fubtiliflimo animo , •& 
diuino quodam motu . In Authen. Vtnonluxunen- 
tur,in principio , illis verbis : V t crediti (fubiedi fci- 
licet) nobis a Domino Deo,ben« viuant. In Authen. 
de Qu^ftorefin principio. Dei auxilio, vt fubtedb ab 
eius clementianobis traditi; illifi leruentur. InAu- 
then. Conftitutio, qux de dignitatibus, rti principio-t 
H hh A Den