L'th. X. *Ds quarto decalogi praecepto. Cap.y111. 
quod Lue* t. legimus.-Exijc edidlum i Csfare Au- 
gufto, vtdeferiberetur vniuerfus Orbis. Etcontra il- 
fudMatthari n. Redditae qute funt Gaffaris , Caefarij 
&qu* funt Dei,Deo . lurifconfulti Galli, Germani, 
&alijqui vitra montes fcripferunt, & quidem alij 
juniores cenfcnt, Imperatorem non effe totius mundi 
dominum. Sic lacobus Rauenna, Petrus, & Ipannei 
Fabri in l.i .de SLimmaXrinkate,& in 1. Bene a Zeno 
ne C.de Qrpidrien.prarfcript. oidradus,RaphaeI, Fui- 
gofus, Alciatus, quos citat Caftaldus de Imperatore » 
q. s t. fic etiam Caffaneus in catalogo gloria mundi, 
par.? confiderat.2.3. VidlonaReSedt. z. deindisr, nu. 
14.& i?. Sotuslib.4. de Inftit. q.4. art. z & in 4* difti 
i?.q, 1. art. i.Turrecremata in cap. in apibus 7. q.xt 
Couarruuias in Regula»Peccatum,par.2 $.9. no y.An- 
drea-s v.ernia in cap.i. de Pace, tenenda, & iunani.;fir- 
tnan.lib.i. feudorum, & alij-qiiidam Theologi «dieu- 
lam lurifconfultorum fententiam qrbitrantur, qiidff 
nulla probabili ratione, aut aliquo: iure nitatur: Ve 
rum iuris tum ciuilis, tum Canonici Doftores fuam 
opinionem vtroque iure fuffultam effe opinantur. I. 
Deprecatio. ff. ad legem Rhodiam de iadhi, dicit An 
toninus Imperator.-Ego quidem mundi dominus, in 
l.Bcne a Zenone C de Quadrien.prjffcripf. Omniadis 
cuntur effe Principis, in 1. \. C. de Raptu virginum. 
fin autem, in illis verbis : Perdiuerfas noftriQrbis re 
giones. In Authen. de Inftrumetyo,cautela,& fide ,& 
Quia igitur, legimus, & dare incommune fubiedlis, 
quos Ueut nobis tradidit, prius & paulatim femper 
adijeiet. In Authen. Vt omnes obediant ludicibus, 
verfic. Haec conliderantcs, habetur; Omnibus in Pro- 
uincijs, ludicibus, quicumque:hoftns obediunt (ce- 
ptris in vniuerfa ditione,& qu» afccndentem videt, & 
«tefcendentem foIem.,.&qu3E ex vtroque latere eft. In 
1. rem non nouam.C. dc ludicih.ficeft. In Orbe terra 
rum ,qui noftris gubernaculis regitur. & in 1. 1. C. de 
Summa Trinitate ibi .- CUnCtos populos. !■ fi duos. $ x. 
ff de excufationib. tu torum,ibtVmuelrfo orbi conue- 
«icns efti In LGeneraliter, ad finem. C. de Epifcqp. & 
Clcric. Imperator ait: Hthocnoii folum in veteri Rq- 
ana, & in hac Regia duitate , fed in oram terra vbi-. 
cunique Chriftianum numen colitur, obtinere fanci- 
snus.1.2. in principio C. dcIuramen.Calumniae,&: ibi; 
•In omni orbe terrarum , qui Romano Imperio fuppo- 
jitus eft,MubemusyC.de teftam.$.Quam vtexul, di 
citur : Hanc edidalem legem in orbem terrarum po 
nimus. Inftit.defucceffione libertorum. Quam pro om 
«i natione compofuinms.l.i.$. Cum autem. C. de Vfit. 
capioni, ibi. In omnem terranini orbem. 
Infuper & in Iure Canonico fere idem legitur, cap. 
In apibus, 7. q. x- dicithr.- Vnus eft Imperator , ficut 
vnus Rex in apibus, & cap. Conuenior, 13. q. 8. cap. 
Quo iure , diftindt. g. omnia. dicuntur effe,imperato 
ris. cap. Futuram xi. qusft. x. ibi; Romani: Principes 
qui totius orbis Monarchiam tenebant . Et ibi; Per 
vniuerfum orbem fuo degentibus Imperio, cap. Solite 
deMaiorit. & obed. ait Pontifex , Deum fecifle duo 
magna luminaria, hoc eft, duas dignitates, Pontifica - 
leni & Regalem,illam pr*effcTpintualibus,hanc rem 
poralibus, cap 1 . Duofunt, dift. 96. Papa inquit: Duo 
funt quippe Imperator Auguftc y quibus principaliter 
hic Mundus regitur, Audtoritas Cacra Pontificum , 8c 
Regalis poteftas. Ergo ficut Romanus Pontifex in 
Ipiritualibus iurifdidtionem & poteftatem habet in 
vffiuerfum terrarum orbem , fic Imperator in tempo-. 
ralibus . Item Imperator eft totius Ecclefiae patro 
nus , proteffor, & defenfor : at Ecclefia in vniuer- 
fnm mundum , ius habet in his, quas funt fpintualia, 
ergo necefleeft vt Imperator, qui eft Ecclefi® patro 
nus & defenfor, in vniuerfum mundum poteftatem 
in ciuihbus habeat .Praeterea Ecclefia vtrumque gla 
dium habet m mundo, fpirirualem & temporalem, 
iure & habitu , quamuisnon funffione & vlu.vtlfupra 
dixi.: Ergo Imperator gladium temporalem habet in 
mundo , quem exercere poffit. Adde his etiam, quod 
Ecclefia in fextaferia Hebdomadas fanffae pro Impe 
ratote Deum precatur, vt omnes barbaras nationes 
illi fubijciar. Ad extremum, S. Thomas lib. 13. de Re 
gimine Principum.cap. 13. ait, Chrillum Dominum, 
659 
A effe verum mundi dominum , cuius vices gerebat Au- 
guftus , licet nonintelligcns, fed nutu Dei, ficut Cii» 
phas prophetauit. 
- His omnibus- argumentis non conficitur id quod lu- 
rifconfulti contendunt. Nam eitati Canones, & leges 
folum innuuur, Imperatorum multas mundi regiones 
acprouincias fu*.ditioni ac poteftati fubieciffe . Va 
de quoties dicunt; ( orbis terrarum : nobis:fubie£tis, ) 
vel, (-cundli Reges , vel, omnes nationes , &gentes, 
vel totus mundus;) haec omnia,& alia fimilia genera 
liter quidem difta funt, fed ftndlim iuxta fubieddam 
materiam intelliguntur, videlicet, totus mundus, vni- 
uerfus terrarum orbis , qui noftro eft Imperio fubie- 
dlus. vbi relatiuum ( qui) particula eft, qua: quod 
diutini eft generaliter , reitringit & declarat , Nam 
nunquam omnes gentes fuerunt Romanis Imperato» 
,j> ribus fiibieitlae . Scythia , RomanorUm arma non no- 
1 uit. Indica Barbarorum regna Romanis non parue 
runt : faefuntmulti populi'liberi, liber* multae Ciui- 
tates. Item in 1. Mercatores C. de Commer. Sc mer 
eat. legimus ; Mcrcatores ram Imperio noftro, quam 
Perfarum Regifubififtos. Et 1.Romana;,C, De Eunu 
chis fic eft fcriptums-Barbar* autem gentis Eunuchos 
extra loca noftro Imperio fubie&a faftos . Et reges 
Francorum, Hifpanorum,& Anglorum Imperatorem 
fuperiorem non agnofeunt , vt inferius oftendam;noDi 
Imperatorijs, fed fuis regijs legibus viuunt. Et Ba'du$ 
in cap. Solita:, de Maioritat. & obed. Bartolum repre 
hendit, quod fcripferit in 1. Hoftes ff.de Captmis poft- 
lim. reuerfis.- Forte fi quis diceret, Imperatorem non 
efle Monarcham, & Dominum totius nmndi.effet hs- 
reticus. Nec inficiari quis poteft, Antoninum Impe 
ra ratorem in 1. Deprecatio, ft. Ad legem Rhodiam , de 
laftu, foperbe & arroganter le nominaffe mundi Do 
minum: Deus eft mundi dominus, non In1perator.N1- 
hilominixs Imperator quia faitus eft patronus, defen 
for, & propugnator Ecclefiae, quae in totum terrarum 
orbem ius & poteftatem habet, iure potcft EccIefiam 
contra omnes Chriftiani nominis hoftes Paganos vi 
delicet , & Barbaros tueri atque defendere ; iure po 
teft iniurias, quibus Pagani Chriftianam religionem 
afficiunt, & maledicta, quae in Chriftum Dom inum 
conferunt,arnlis coercere, vt dicam cum dc Iure bel 
li traftabo. 
De Ah dicatione, Abrogatione 3 Tran 
si slatione } & Aiutatione Imperij, 
VIIII. 
Cap. 
P Rimo quaeritur , An Imperator fua aniloritate 
poffitfe Imperio abdicare? Non quaeritur , An 
eleftus Imperator poffit electioni fuae confenfum 
denegare; eledlio enim vim non habet, donec qui 
eleftus eft, ratam & firmam cleAionem habeat. Po 
teft igitur eleftus Imperator in elc&ionem fui con- 
fentire, & diffentire coram publico Notario , quem 
ipfe maluerit. loann. Andreas , Panormitanus in 
cap. Quia in dubijs, de Renunciat. Cuius quidem rei 
ratio hac eft , quod ante confenfum , elcdtus nullum 
B ius acquifiuit . Deinde , poftquam electionem ra 
tam habuerit, poteft propria auCloritatc fuo iure c 
derc , antequam i Pontifice confirmetur. Paris, m 
Tradl.de Duello 5. Mortuo , lih. y. numer. f- Rota 
dccif. 159. Si aliquis, m nouis, & hoc poteft facere 
coram ipfis Eledtonbus, vel ipfis abfentibus, coram 
Notario publico. Caftal. de Imperatore quaift. 103^ 
nuiiic. x?.Tota igitur quaeftio eft, An Imperator ele^ 
dtus poftquam a Romano Pontifice confirmatus; vn- 
dtus,confecratus, & coronatus eft , Imperium fuaau- 
dlontate deponere poffit. 
Communi confenfu receptum eft,eum poffe, dum 
modo id faciat legitimo iuris ordine feruato . Sed 
quidam addunt eum id poffe facere fua audtoritare 
etiam citra Romam Pontificis confenfum; id probant, 
quoniam