JL ih, XII. De quarto decalogi praeopto, Cap, V. 
6oj 
f iopulum cogor,etiam cum me» vitae diferimine. Ve- 
uti fi Tyrannus mihi mertem minitetur. 
Pari ratione fi adulteram feminam monuero,ea vti 
ab adulterio dcfiftat,charitatis lege compellor ad eam 
monendam, & corripiendam, vt eam Domino lucret, 
tametfi necem mihi adulter machinetur. 
Difficultas igitur in eo eft, an aliquando obligemur 
ad vitam corporalem ponendam pro vita alterius cor 
porali? Diftingucndum videtur : aut vitam noftram 
mortis periculo obijeimus pro Principe, pro Rege, 
Patria,uue populo,vel quouis alio,cuius vita faluti, Sc 
bono communi fitnecelfaria,vel maxime vtilis:& tuc 
quifque debet vitam fuam pro illo ponere , quia iurc 
naturali commune bonum proprio anteferre debe 
mus; qua ratione quis periculo brachium,aut manum 
exponit, ne pereat caput, ex quo pendet totius corpo 
ris falus. Aut is, pro quo vitam noftram in diferi- 
men adducimus, priuatus tantum homo eft : & tunc 
quamuis licite poflimus pro illo mori, vtdixi qusftio- 
nefuperiori,non tamen ad id charitatis praecepto coni 
pellimur, id enim lex quidem charitatis permittit, fcd 
non praecipit. 
Quarto quaeritur, an in naufragio licitum fit mihi 
habenti tabulam,qua poffim faluus euadere, alteri pe 
riclitanti dare ne pereat? Sotus lib.J.de iuftitia qusft. 
i.art.6. negat id efte licitum mihi, quia perinde eflet, 
ac 15 meipfum occiderem,tabulam,quaferuare me pof 
fem,relinquens,&:abijciens. Idem fine dubio diceret 
Sotus de eo,qui in bello equum quem habet,alteri tra 
deret ad fugam capeflendam : Idem etiam de eo , qui 
in itinere per media frigora , de mues vellem fuam al 
teri prsberet, vel de eo, quim fame extrema panem 
quem habet largiretur alteri. 
At Victoria in Releft.dehomicidio,a.it.iC.Sc feqq. 
Sc Cordubcn.lib.i. Qpsftionum qusft. 38. oppofitum 
videtur affcrere,ea ratione addu£li,qudd hoc quempia 
facere non fit per fe, Sc direfte mortem libi confcifce- 
re,fed foliim non tueri vitam fuam,cum poflit: nam fi 
reuera tunc quis id faciendo interficeret fcipfum , per 
fe,& direfto,nunquam liceret alteri id facere pro alio. 
At idem Sotus concedit licitum efle mihi facere pro 
Duce, pro Principe,pro Rege,vel quouis alio viro ma 
xime vtili, vel neceffario Reipublic» . Hoc videtur 
probabilius elfc. 
Dices 5 Cum id facimus pro Rege , vel Duce,vel fi- 
tnili alio communem Reipublic* falutem priuats an 
teponimus ; at id loc um non habet,cum facimus cau 
fa duntaxat hominis priuati. Sed contra eft argumen 
tum , quia cum pro Rege , vel Duce facimus, ad id fa 
ciendum prscepto obligamur,vt bonum communefer 
uemus noftro pofthabito at id cum pro amico faci 
mus,quamuis ad id non obligemur, non tamen facere 
prohibemur,qui,vt dixi, ordo charitatis non requirit -, 
vt vitam noftram corporalem vitas proximi prsferar 
mus ; nec tabulam,vel equum,vel panem, aut vcftcm 
in tanto vitae periculo quempiam relinquere , vt alius 
faluus fiat,eft feipfum per fc,& diredlo interimere, fed 
amicum feruare, cum certo fus vtt» periculo. 
H inc eft, vt licitum tibi non fit in tanto vitae diferi- 
Miine tabulam, vel equum,aut panem abi;cerc,& non 
gratia amicum , vel proximum feruandi: nam 
tunc id faceres vane ac temere , hoc eft., 
abfque vlla legitima caufa , & 
proinde Ordinem chari 
tatis cuerteres, 
quo te ip- 
fum 
diligere debes , Sc te ipfmn 
interficeres, vitae nccef- 
faria fubtrahen- 
do, non ali 
cuius 
vitae tuenda* 
caufa. 
A 
De praeopto diligendi Proximum, 
Cap. V. 
P Rimo quaeritur, quomodo intelligatur prsceptum 
diligendi proximum,cum dicitur Lemtici 19. Di 
liges amicum tuum ficutceipfum ; &Matth*i iz.Se. 
eundum autem fimile eft huic : Diliges proximum 
tuum ficut te ipfum ; & loann. 19. Mandatum nouuin 
do vobis, vt diligatis inuicem ficut dilexi vos. 
Sciendum eft huiufmodi, praecepta dupliciter intel- 
ligipoffe. Nam quemadmodum amor beneuolenti* 
in proximum duplex eft,naturalis, Sc fupernaturalis 
ty naturalis quidem , quodiligimus proximum propter 
“ ipfum,non caufa nottri commodi, fed quatenus homo 
eft,ac proinde quatenus eft bonorum, qua; pofliint ho 
minibus naturaliter conuenire , particeps ; fupernatu 
ralis y.erb ,quodiligimus proximum propter ipfum, 
quatenus eft grati* , & eorum lupernaturalium bono 
rum,qu* ad vitam sternam fpedtant,capax.-vtaitCa;- 
ietanus fecunda, fecund* qu*ft zf.articul. 1.quatenus 
eft quidam amicus in Deo,Sc propter Deura,fiue qua 
tenus eft amicus diurnus; ficut naturali ebarirate dili 
gimus proximum,quatenus eft amicus quidam huma 
nus , fuie natur* humans confors; Sic prsceptum de 
diligendo proximo duplex eft, vnum quod eft natura 
lis iuris,alterum, quod,ell diuini, Sc fupernaturalis iu- 
ris. N aturalc eft, quod naturalis ratio prsfcnbit, vi 
delicet proximum elfe .diligendum propter fe, quate- 
_ nus homo eft : quo prscepto ei optare , Sc. velle debe- 
^ mus bona,quse hominibus confentaneafuat, videlicet 
falutem , vitamque corporis , fanitatem mentis, vit* 
probitatem,honorem,& famam,5chuius generis aha. 
Praeceptum diuihum,& fupernaturale eft, quod Deus 
ipfe, non natura conftituit ; nimirum , efle proximum 
diligendum propter ipfum, non caufa noftri, fed qua 
tenus eft grati* , Sc vit* fempitern* capax : quo prae 
cepto ei optare cogimur bona grati*, Sc ea,qu* ad vir 
tam sternam confequendain fpedlant: Et de hoc prs 
cepto loquitur;Chrift.us Domiuus,cum aitiMandatmn 
nouum do vobis,vt diligatis inuicem, ficut dilexi vos. 
Et diledlus Domini difcipulus .■ Hoc mandatum habe 
mus a Deo,vt qui diligit Deum,diligat Sc fratrem fuu: 
Sc de hoc potiflimum ferino eft Matthaei 2.1. Sc Leuit. 
dccimonono , cum quifque iubetur , proximum , vel 
amicum fiium diligere ficut fcipfum.Sed locum etiam 
hoc habet in prscepto naturali,quo diligere debcmu> 
D proximum ficut nos ipfos. 
Secundo quaeritur , qna ratione modus huiufmodi 
praecepti fit intelligendus, cum iubemur diliggrepro 
ximum ficut nos ipfos ? Communis eft Theologorum 
fententia, quam habet fandius Thoraas in fecunda fe 
cundae quaeft.44.articulofcptimo, particulam ( ficut) 
nonfigmficare, proximum efle diligendum tantum , 
quantum nos , fed eo modo quo nos, videlicet vtemu 
diligamus propter ipfum , non propter nos iplos,nimi 
rum vt gratiam,Sc vitam sternam confequatunac pro 
pterea,vt ei optemus gratis csleftisbona ,ac cstera, 
quatenus ad falutem sternam conlequendam fime ne 
cellaria. Et vt diligamus proximum,quia homo eft, fi 
cut & nos fumus homines, quafi dicatur,diligendus eft 
proximus, quia eft noftrs natur* particeps. 
Tertio qusritur, quonam tempore prsceptum cha- 
E ritatis in proximum nos obliget ? De hac qusftione 
NauarrusinManuali cap. 14.nu. 8.&9- 
Certum eft;, huiufmodi prscepto obligari nos quq- 
uis tempore ad deponendum animi odium in proxi 
mum.nunquam enim proximum odifle,tuta conficien 
tia, poflumus. Item parato animoefle debemus ad di 
ligendum proximum , fi neceflc fit . Compertum iti 
dem eft, prscepto diuino, Sc fupernaturali obligari 
nos ad opus & Officium charitatis externum , quando 
proximus in extrema neccflitate conftitutus indiget 
noftra ope & auxilio ad gratiam , Sc falutem sternam 
ftonfcquendam. Velua.fi infans, aut mente captus.