tunc Algendum eft mihi,quod minus eft malum. Hinc A 
tamen non (equitur, licitum;ede mihi alteri confulerc 
minus malum, quando paratus eft ad maius malum , 
quia alius ab vtroq. malo debet abftinere,& quidquid 
faciat,peccat. Infiftes ; faltem Auguftinus loco citato 
ait licitum e fle confulere alteri minus malum ? Re 
spondeo , variam effeledlionem codicum apud Augu- 
ftinum • Nam quidam codices legunt-ffi fadfurus eft, 
quod non licet, lam faciat adulterium, ne committat 
homicidium . Alij vero legunt: Sifadlurus quod non 
licet,iam facit adulterium,& non facit homicidium,& 
ita cum fit varia Lcdlio,nihil certi colligitur ex Augu- 
ftino. 
Quarto quatritur.an volenti magnam pecuniae fum- 
mam furto auferre a Petro,qui apud me habet eam dc 
pofitam,liceat mihi cofulcre, vt tollat aliam minorem 
fiimmam Pauli, quam habet etiam apud me Paulus g 
depolitam.fi probabiliter fcio, furem illa minore fum- 
nia fore contentum* Refpondeo, non elTe licitum,tum 
quia confulo rem fua natura malam,quam fur bene fa 
cere nequit ; tum quiainfero damnum Paulo , nec eft 
fuccurrendum Petro cum damno Pauli. 
Quinto qusritur, an fi fur velit furto auferre gem 
mam Petri,quam habeo apud me depolitam,& confu- 
lam illi. vt tollat quandam pecunias fumniam multo 
minoris pretij, quam etiam depolitam apud me habe: 
Paulus, vtferuem gemmam Petri, tenear, reftituerc 
Paulo pecuniam?,Relpondeo:teneri me ad feruandum 
indemnem Paulum, ac ita ad reftituendam illi pecu 
niam . 
Sed quaeres, an ex bonis meis, an ex bonis Petri te 
near reftituere pecuniam Pauli* Refpondeo, fi polium 
xeftituere ex bonis Petri, licitum eft mihi id facere q 
«tiam clanculo accipiendo ex bonis eius, quoniam ali 
ter no poffum:patet,quia vtihtergefli negocium eius, 
& meliori modo quo potui: ergo irrationabi lis eft vo 
luntas Petri , fi velit vt ego reftituam Paulo ex bonis 
Cieis. Deinde relpondeo: fi ex bonis Petri non pof- 
fum reftituere Paulo. tunc teneor reftituere ex bonis 
jneispatet, quia teneor Paulum feruare indemnem. 
Sexto quaritur,an cum aliquis eft Tyrannus, & do 
minium,& iurifdidtionem alicuius terra; , rei ciuitatis 
ibi vfurpauit, licitum fit fubditis cum adire, & ab eo 
repetere,vel iuliitias adminiftrationcm,aut beneficiu, 
vel gratiam honeftamlCaietanus,Armilla, Nanarrus, 
vbi fupra,aiunt cfle licitum , quod probant,'quoniam 
eft licitum minus malum cofulerc illi, vt a maiori ma 
lo abftineat,nimirum ne iniuftitiam committant Sed 
nuhi videtur efle licitum non ob cani caufam.fed quia £) 
petitur ab eo res ex fc bona, vel indifferens,quam ipfc 
Tyrannus poteft,fi velit,bene facere,licet probabiliter 
credatur, quod non fit bene fadlurus eam . Sunt multi 
calusfpecialcsin multismaterijs fpecialibus, qui ad 
maceriam fcandaltreducuncur. 
Septimo quaeritur, an liceat petere a Parocho Sa 
cramenta, qu£ probabiliter fcio in peccato mortali ad* 
miniftraturu ea mihi*De hac quailtione Sotus in quar 
to, dift. i.q.j. art. 6. S. Thomas tertia parte, quaeftionc 
^4.art.6.Caietanus ibidem,Nauarr.cap.14.nu.4t &dc 
paenit.dift.6.cap.i.$. Sacerdos nu.3. Silucfter in uerbo, 
Baptifmus,tertio, quaeft.? .Communis fententta. Pri 
mo non efle licitum petere extra cafum neceflitatis id 
a Sacerdote, qui non eft obligatus ad dandum Sacra 
menta,& non eft paratus ad dandum , quiaeflet indu 
cere eum in peccatum.Secundo,eft licitum petere a Sa £ 
cerdote ad dandum Sacramenta obligato, aut a Sacer 
dote parato ad dandum,quia tunc non eft,inducere eu. 
ad peccatum, & poteft ipfe fi velit, atque etiam debet 
contritionem habere . Tertio, in cafu neceflitatis lici 
tum eft petere a quocumque Sacerdote, quia tunc ha 
bemus ius petendi Sacramenta. 
Odfauo quaeritur, an licitum fit nobis petere Sacra 
menta a noftro Parocho,quem fcimus elie excommu- 
mcatum,fufpenfum,vel interdictum * De hac quaeftio- 
ne Nauarrus,vbiCupra Sotus, S- Thomas,Caietanus v- 
bi fupra,& alijiRelpondeo, in primis, extra cafum ne- 
celiitatis, & quando Parochus eft nominarim excom- 
manicatus,vel notorias Clericorum percullbr,non eft 
hcituin petere, quia ex precepto Ecclefi* cum vitate 
Inftttuttonum Moralium, Pars //. 
debemus. In hoc omnes AuClores conueniunt. OeJn- 
de a Parocho excommunicato,fcd non nominarim de 
nuntiato, nec notorio Clerici percultore licite Paro- 
chianus petitSacramcnta fiue in cafu neceflitatis, fiun 
extra cafum neceflitatis, Ita Sotus: quia habet ius pe 
tendi, nec ex prscepto Ecclefiae eum vitare obligatur. 
Ut dieemus in materia de excommunicatione. 
Vtrum uerd Parochus peccet Sacramentum tunc 
conferendo,quia eft excommunicatus, alterius eft lo 
ci^ ad maceriam de Sacramentisfpedtat. Tertio,ia 
cafu neceflitatis utrum liceat petere Sacramenta ^ Pa 
rocho nominatim excommunicato, aut notorio Cleri 
ci percuflbre, duas funt opiniones . Prima afferentium 
non cfle licitum; de quibus dicemus in materia de fa- 
cramentis .• In praefentia fatis eft dicere, probabilem 
maxime effc opinionem, quam fequitur Sotus, Adria- 
nus, & Paludanus. 
Nono quaeritur, an a malefico ad maleficium para 
to licitum fit petere, vt per maleficiu foluat aliud ma 
leficium ? Dc hoc Scholaftici in quarto, diftindtione 
34. Sotus quaeftionc i.artic. 3. Maior.quasft.z. Angelus 
verb. Superftitio, numero 13. Silu. verbo, Maleficium 
q.g.Tabiena verb.Impcdimentum, duodecimo, quasft. 
9. Nauarrus capite vndecimo.nu.vigefimonono.Com- 
munis eftfententia omnium,non effc id licitum , licet 
Angelus fecutus Aureolum, fenferit cfle aliquando li 
citum :qua in re vni cum Aureolo reprehenditur a Sil- 
ueftro, &ab alijs, 
Decimo qusritur,an licitum fitiuramentum exige 
re ab infideli,quem fcimus per falfos Deos Juraturum? 
De hoc Nauarrus cap.14.nu. 3 9. Sotus in quarto , dift. 
34 qu*ft.i.art.3.S.Thomas z.z.quaeft. 78.arc.4. Com 
munis eft fententia id efle licitum,quando cum infide 
li licitum contractum celebramus, 
Qujftiones alU quadam de re eadem 
diluuntur. Cap. XV^I 11 * 
A N liceat peterejmutuum ab eo vfurario,quem fci 
mus non daturum nifi ad vfuram?Dehoc S.Tho- 
mas fecunda fecundae, quaeft.feptuagefima odlaua.nu. 
4.Caietanus,ibid.Innocen. Abbas cap fuper eo de vfu. 
Sotus lib.d.dc luftitia q.i.art.5.Angelus verb. vfura 1. 
num. z.Silu. cod.verb.7. qu*ft.5.Maior.4.dift.i5.q 3*. 
Refpondeo, in primis,quando nobis adeft aliqua iufta 
nccclfitas exigendi nimirum ad vfum vitae, vel familig 
noftrse neceffarium ad tuendum honorem , ftatum no* 
ftrum , ad foluendum aes alienum , quod foluere cogi- 
mur, ad vitandum damnum in bonis noftris, vel ad a- 
lufimilia, nimirum ad fubfidium vicini, propinqui, 
vel amici indigentistunc licitum eft , iuxta commu 
nem fententiam. 
Illud tamen difficultatem habet,an licitum fit pete 
re,quando nobis nulla eft iufta necelfitas. Item,an fi pe 
cuniam mutuopetanms ad vana,& inutilia,praeter ve 
niale peccatum,quod committimus pecuniam qusrc- 
do ad vana,committamus etiam mortale, eo quod al 
teri fine caufa occafionem damus peccandi, nimirum 
dandi ad vfuram * Sotus ait folum effc veniale, & ex 
caeteris Auiloribus colligitur cfle mortale , vt ait Ma 
ior loco citato,quia vbi non eft ius petendi,non eft lici 
tumficpetere.Nec obftat.fi dicat; Alter eft paratus ad 
peccandum •• quonia licet animo fit paratus,nos tamen 
ei fumus occaho line caufa iufta, vt nunc aftu pcccet, 
lege fuperius p. n. 
Secundo quaeritur, an fit peccat uni in co,qui depo 
nit nummos apud nummularios, fiue contradfus vfu- 
rarios exercentes ? De hac quaeftionc S. Thomas z. »• 
q.78.art.4.Caiet.ibid.Sotus lib.6. dc luftitia q.i. art. J. 
Nauarr.cap.14.nu. 40. Refpondeo, in primis; quando 
deponuntur apud cos,qui proprias pecunias habent ad 
vfuram exercendam,non eft peccatum,quando non lii 
mus occafio , vtnoftram pecuniam ad vfuras impen 
dant,cum propriam pecuniam ipfi habeant. Deinde, 
cum deponuntur apud eos, qui proprias pecunias ad 
vfuras non habent,quas exercent,eft peccatu,quia tue 
«aulam