XSih, //. De quarto decalogi praecepto, Cap. Ii I /, SJ
* Srauiter violatur.cum in grauidamno non afficiatur. A
h Quarto quseritur, An materfamilias iuftam habeat
exemacionem,quse filium alieno latfte nutriendum cu
rat,non alia de caufa, nili quia animaduertit more , &
vlii receptum , alias fua: conditionis matres id faflita-
re? Rcfpondeo,iuftam exctifationem habere.eo quod
vetus iam fatis,& non recens indufla eft eiufmodi con-
fuetudo,& precise iuftam excufationem affert,etiam fii
alia caufa non fuhfit,
Quinto quxritur, An fit contra naturam, fi mater fi
lium infantem alteri mulieri tradat eius lafle nutrien
dum 2 De hac quaffiione Tiraq.in tradi. de nobilit.c.io,
nu.76 Macrobius hb-5 Samrnali c.n. docet effe contra
naturam . Hinc eft,inquitillc, quod prouidentia natu-
r£E fecit cum ipfo partu 'alimonias copiam nafei: nam
poftquam fanguis ille opifex in penetralibusluis om
ne corpus effinxit, atque aluit, aduentante iam partus JJ
tempore, idem ad corporis materni fuperna confcen-
denSjin naturam laflis albefeit, vt recens natis idem fit
altor,qui fuerat fabricator. Et Plutarchus inopufe. De
liberis educandis,ait. Ideo duo data funt vhera matri
bus,vt fi mater vno partu gemellos edidiffet, vterque
haberet fui alimenti fontem . Apud Geli.Iib.ii. NodL
Artic.c.i.referturferino Phauroni Philofophi, quo fua-
fit nobili femina;, vt liberos , quos peperiffet, non nu
tricum adhibitarum,fed fuo ipfa ladx nutriret. Quod
«ft,inquit, hoc contra naturam imperfedtum, atque di
midiatum matris genus, peperiffe, acftatim abfefe
abieciffe : aluiffc in vtero, nefeio quid, quod non vide
ret , non alere nunc fuoiafle, quod videat iam vmen
tem.iam hominem , iam matris officia implorantem ?
An tu quoque , inquit, putas naturam feminis mam
marum vbera,quali quofdam nyuulos venuftiores,non Q
liberorum alendorum , fed ornandi' pedoris caufa de
di fle? Sic enim.quod a nobis fcilicct abeft, plerasq; illas
prodigiof* mulieres fontem ilium fandtiffimum cor
poris, generis humani educatorem,are facere,& extin-
f jucrecum periculo quoque auerli corruptique ladu
aborant, tanquam pulchritudinis fibi infignia deuenu-
ftet; quantulum hinc abeft, iam perfedlum , iam geni
tum, iam filium proprij, atque confecti,atque cogniti
fanguinis alimonia priuare? Sed nihil intereft , ( hoc.n.
dicitur)dum alatur,& viuat,cuius id lafle fiat.Cur igi
tur ifte qui hoc dicit, fi in capefcendis naturas fenfibiis,
tam abfurduit, non id quoque nihil interelfe putat, in
corpore cuiufque ex fanguine concretus homo, & coa
litus fi t*An qui a fpiri tu multo,& colore exalbuit, non
idem fanguis eft nunc in vberibns, qui in vtero fuit 2
Nonne hac quoque in re folertia naturae euidenseft, j)
quod poftea quam fanguis ille opifex in penetralibus
luis corpus hominis finxit, adueniente iam partus rem
re,in fupernas fe partes profert,& ad fouenda vita:, at
que lucis rudimenta praefto cft, : & recens natis notum,
Sc familiarem vicium offert .■
Quamobrem non fruftra creditum eft, ficuti valeat
ad fingendas animi,atque corporis fimilitudincs, vis &
natura feminis, non fecus ad eandem rem laflis quoq;
ingenia,& proprietates valere. Neque in hominibus id
loluntjfed in pecudibus quoque animaduerfem. Nam
/i ouiumladlehoedi,aut caprarum; agni alerentur, con-
ftatfermcin his lanam duriorem , xn illis capillum gi-
gni teneriorem . In arboribus etiam, & frugibus maior
plerumque vis, & poteftas eft ac earum indolem , vel
detrectandam,vel augendam aquarum ,atq; terrarum,
qu* alunt,quam ipfius , quod iacitur feminis . Ac fepe ®
videas arborem laetam - , & nitentem "in locum, alium
tranfpofitam,deterioris terra: fucco deperiffe. Qu.c(nu
lum ) igitur ratio eft, nobilitatem iftam nati modo ho
minis, corpusq;, & animum benigne ingenitis primor-
dijs inchoatum , infitiuo degenereque alimento ladlis
ahem corrumpere? Prafcrtim fi ifta, quam ad praeben
dum lac tunc adhibebicis,aut ferua ,.aut feruilis, & vt'
plerumque folct,externa;,atque barbara: nationis,fi im
proba,fi informis,fi impudica , fi temulenta eft. Nam
plerumque finediferimine quacumque id temporis la-
ciens eft, adhiberi folct. Patiemur ne igitur infantem
hunc noftrum permciofo contagio infici,& fpiri tum du
cere in animum , atque in corpus fuum ex corpore, 2c
animo deterrimo ?. Idipfum cft.quodfepcnumcro mi
ramur,quofdam pudicani mulierum liberos parentunt
fuorum,neque corporibus, neque animisfimiles exifte-
re.-quoniam videlicet,in moribus inolefcendis magnam
fere partem ingenium altricis, & natura 1 adiis tenet,
qua: iam a principio imbuta paterni feminis concre
tione , ex matris etiam corpore , & animo recentem
indolem configurat.
Et praeter hic, quis illud etiam negligere alpern ari
que poffit, quod qua; partus fuos deferunt, ablcgant-
que a fefe, & alijs nutriendos dedunt, vinculum illud
coagulumquc animi, atque amoris, quo parentes cum
filijs natura confociatpnterfcindunt, aut certe quidem
diluunt deteruntque . Nam vbi infantis aliorfum da
ti fafta ex oculis amo«itio'eft , vigor ille materna; fra
grantiae fenfim,atquepaulatim reftinguitur, omnisque
impatientiffimse folicitudinis ftrepitus confilefcit. Ne
que nniltd niiudr amandati ad nutricem altam filij,
quam morte affiiffi oblinio eft; ipfius quoque infan
tis affeflio animi, amoris, confuemdmis in ea iola vn-
dc alitur,occupatur.
Etproinde ( vt jn expofitis vfu venit') matris qua:
genuit, neque fenfum vllum, neque defideruim capit;
ac propterea oblitteratis, & abolitis natiuae pietatis ali
mentis,quidquid ita educati Uberi amare patrem , atq;
matrem vident, magnum fere partem nunquam natu
ralis ille amor eft,fed duitis,& opinabilis. Hac Phauo-
rinus ille apud Gellium ,
Accedit,quod Plutarchus pariter ait,nutrices,vtpote
mercede conduflas,minus amare pueros fibi ad nutrig-
dum datos,quos tanquam alienos habent, & alunt; ac
proinde non tam caute,& diligenter, quam fuos nutri
re confeeuemnt.
Sexto quaritur , An pater debeat alimenta praebere
filio,'qui eft Principis , vel Reipubhca; audforitatc pro-
feriptus ? Refpondco, debere alimenta niti - (impliciter
necefliiria; vt fi extrema jnedia.aut graui laboret. Sic
13artolus.lafon,Angelus,& ali) , quos citat, & fequitur
Pontanus in trafl, de alimentis c. i. nu. i 5.:Sitamen fi
lius aliunddhabeat, vnde fuftentare fe poffic, quanqua
debet ei patePalJliienta : iuftis tamen-.de.eaufis poteft
-patri pr^cipiVrte aliquid filio fuo,ut pote proferipto; ali
mentorum caufa fubminiftret,
Septimo queritur, An pater debeat alimenta filio
fpurio,hoc eft.genitb ex concubitu humanis legibus di
natojcuiufmodi fere funt fi!ij ex mceftn , adulterio , fa-
crilegiove fuffcepti?Refpondeo,Iure cimh non debere :
nam m Authen.Ex complcxu.C. De ihceftis nupt. Au-
then. Quibus modis naturales effidantur fui. $. vlt. Et
Authen.Licet patri,CDe naturalibus lib. ad.finem,hu
iufmodi filijsalimenta detrahuntun.
At vero iurc : Ga/i6niic6; pater alinrenra debct etiam
filijs fpurijSjUt confiat ex c.cunj haberet, de co qui duv
xitin UAorcm,quam'patIuit per adulterium ,■ ubi ad fi
nem dicitur: follicitiuiindtamen tu?iinecetifc;vt vter
que liberi sluis fecundum, quod eis fuppetunciaeulta-
tcs,neccfiana fubniiniftrct.Et fermo ibi eft de filijs fpu-
rijs,& c per venerabilem,in fine,Qjtri filij fint legitimi,
& ex Gloffa in c.cmn haberet,comniurii confemlu reca
pta,vt teftantur Couar in matrim.i,p.c.8.^.i5.num.7-&
8-Pontan.trafl.dealimen c.i.nu.ii.oc.i:,Antonius Go
mex in l.j.Taurina.num.j?. Nimirum,ins Canonicum
voluit,vt equitas naturalis in hac parte feruaretur: iut
vero ciuile, equitatis naturalis ratione pofthabita, eos
qui fe tanto flagitio obftringunt, noluit hac lege tene
ri -Meo iudicio , ius ciuile non priuat filios fpunos alL-
ftVentis, qiQ funt vitj fimpliciter neceffaria: hgc enim
iure naturali,non tantum equitate,filijs quibuslibetdtt
bcntur,nec poffunt lege , autppteftatehumana tolli,
Specui.tit.qui filij fint Jegit.J.i.verfi.fcdponequidam.
Hum.iz.Alberi in I, i.^.ius naturale.ff. de mftit.dc iurc.
Bal.ibidem.Bart ,in l.fi quis a liberis.$.parens. ff, de lib.
agnofc.Alexan,Domi.&: Fely.quos citat Couar.in epit.
par.z.cap 8.$.6,1111.3. _ ... i....
■ -Soliim igitur ius ciuile,a.dimlt filijs fpurijs alimen
ta, cum po/iunt aliunde ali preterquam a patre..Hismc-
rd Canonicum Uoluiretiarn tunc, ut parentcsi-fiiijis'ali
menta pi - (;berent, & in foro ludiciali ius Canonicum;,'
non ciuile,eft m hac partcferuanduniiUt trad itiCouar-
ruuias communem fenteiuiam fequutus. 1 "
Quires,
