De Exiflentiit, & 
Ejpntia Thyftcx. 3 
non bene procedere . Ad quid eruditio . 
omnigena , dum fcientia. contenditur ? 
Juvat , & maxime juvat dfloria natu 
ralis , fed in. ipfa & ex ipfa fluden- 
dum efl ut ematur Phyfica ut fcien 
tia • Qnas autem ifla fit , omnibus prae 
occupationibus liber, & a^quo oculo ve 
teres ac modernos reveritus nunc tan 
dem dicam 
§. II. 
Confideratur Phy fica ut Scientia. 
4. Definitur Phyfica : Scientia [pecu- 
lativa confiderans corpus naturale , ejuf- 
que principia , affectiones , & effetius de- 
monftrare contendens. 
Dicitur primo Scientia : & hasc fit 
prima intimatio, ne confulio fiat cum 
hifloria, & cum artificio naturalium. 
Do iterum atque iterum manus , prae 
mittendam eflfe naturalium cognitionem, 
prout in fe funt Sc. a nobis obfervari 
podunt, juxta celebratum Can. 6. 6" 7. 
Epicuri in Log. tr. 1. q. r. fed baso efl 
nimirum Anticipatio , vel quafi mate 
ria , circa quam Scientia verfari debet, 
non autem efl ipfa Scientia . Hasc enim 
in mente efl elaboranda & exercenda , 
fi Scientia efle debet; unde pofl obfer- 
vatas res naturales neceffe fit, ut Me- 
taphyfica facem prasferat, ficuci expli 
catum efl in Prolegom., Metaph. n. 9. 
ad diflinguendum , definiendum , & de 
nique ad omnia naturalia in fuis ratio 
nibus percipienda & judicanda . Ab ab- 
flradlionibus proinde & fpeculationibus 
non folum abflinere non poteft , fed 
maxime debet infiflere . Quis enim 
Scientiam extra demonflrationes ,. & 
quis demonflrationes extra judicia & 
perceptiones abflradas fibi promittere 
poffit ? Curiofa res & delectabilis natu 
ralium obfervatio & enarratio, fed Scien 
tia de his folidior, & homine dignior 
Altercantur tamen in invicem maxime 
hujus temporis fludiofi fed lis facile 
componitur. Qui in obfervationibus de 
linentur & mechanicis naturalium flu- 
diis, & hiflorici & eruditi habeantur: 
qui in his difeurrunt , & metaphyfice 
confiderant, dicantur fcientifici . Prima 
claffis efl Pbyfiologia , qua? potius ar 
tem fapit : altera cladis efl Phyfica, 
quas utpote fcientia in mente refidet & 
procedit . Secundas prima infervit, & 
fecunda fine prima non proficit : fed 
interim una non potefl effe altera. Ex 
his cui cladi, nos nomen dare debemus ? 
Si de fcientia, ad fcientiam progredi 
volumus-, nempe ad Theologiam , pro- 
fedo PhyfictE fcientia; obligamur; nam 
qui folum Phyfiologiaeincumbunt , vel 
puros mechanicos fc remanere fentiunt, 
vel nullatenus paratos ad altiorem fcien 
tiam capedendam. 
J. Pyrrhonicos contra fuppofitum Sci 
entias reflaurare vifus efl Auflor Tra 
ctatus de Opinione , qui efl Dn. Gen- 
dre , ut refertur in Ephemer. Sapient, 
tom. 136. & 138.. demonflrans de o- 
mnibus nutare homines in folis opinio 
nibus, nempe tam de veritatibus natu 
ralibus , quam de hlfloricis , politicis , 
& quidquid, efl reliquum Hoc efl in- 
fultare hominum generi Ipfemet , qui 
ita aderit , nunquid in mera opinione 
fallaci de hoc ipfo verfari non potefl? 
Si dicat , fe certis documentis fuum 
demonflrare adumptum ; ergo falfum 
fuum adertum , nempe de omnibus fo- 
lam pode dari opinionem . Scientia quas- 
ritur, & in inquifitione nimirum opi 
niones- erumpunt, at pofl inquifitionem 
devenitur faltem aliquando ad fcien 
tiam. Unus bene, alter male philofo- 
phatur ,. error hujus non potefl detra 
here fcientlae alterius , adeo ut pares 
opiniones dicantur , Muhoties quoque 
varietas fententiarum evenit ex diver- 
fo ejufdem veritatis afpetflu: v. g. ea 
dem materia a Scbohflico metaphyfi 
ce , & ab alio phyfice confideratur, 
unde & duae dantur definitiones , fed 
non propterea opiniones duas. Tandem 
Cunila res difficiles , non potefl eas ho- 
A a mo