De Exvjlentia, 6' 
bentur in Pyrrhonicos , oblocutionlbus 
dignum reddere . Advertat autem fal- 
tem neceffe eft, Phyficam nimirum ad 
id effe inftitutam ,. dc in hoc verfari , 
ut ope fenfuum utatur ad intelligen- 
dum , dc ut intelligat ne abutatur: 
nempe ut in acceptis relationibus a fen- 
fibus ipfa inte 11 eetualiter fecernat de ju 
dicet, corrigendo vel probando, quan 
tum opus eft , impreffionem objedo- 
rum , ficui i latius hanc rem expofui- 
mus cit. Can. i. Arborem fpoliatam 
v. g. videt oculus in hieme ad inftar 
arboris aridae . Hoc denunciat fenfus. 
Sed num eft arida ? quaerit Phyficus. 
Si arida , fine fucco effe debet . Qute- 
rit , & per fenfus tam in ramis quam 
in radice reperit fuccum adeffe . Ergo, 
fcientifice infert,. planta? defpoliatio non 
femper dicit ejus arefadionem . Unde 
tamen defpoliatio provenire poteft ? Et 
renunciat fenfus, hoc evenire folum in 
hieme. Ergo, fubinfert Phyficus-, fri 
gus eft defpoliationis plantarum cauda . 
Et ecce in hac dc aliis veritatibus na 
turalibus eruendis , quomodo fenfuum 
ope utatur Phyficus , dc ex eo ipfo, 
quod fenfus fuggerir, corrigat mente 
materialem fenfus impreffionem, ut af- 
fequatur veritatem. 
9. Dicitur ultimo , quod corporis 
Principia, affefliones, Cf effefius demon- 
ftrare contendat. Adverte verbum Con 
tendere , nam tota felentia hominum 
pro prasfenti mifero ftatu femper eft , 
& erit in contentione , feu in nifu dc 
renifu , fi forte percipiant • Scientia 
praetenditur , fed nonnifi contentione 
poteft adipi(ci . Difficilis vidoria , fed 
non in omnibus impoffibilis . Soli viles 
homines , ut fe a certamine excufent 
extorres , vidorise fe faciunt contradi- 
dores : nihil in hoc mundo pofte fci- 
fi , inclamando, omnia nutare in folis 
opinionibus , dc folis erroribus fludio- 
fum hominem onerari . Contendamus 
nos tamen pro fckntia, quas tunc ao- 
EJJtntici' Thyficee . % 
bis aderit , cum omnia praedida in fin- 
gulis rebus- naturalibus fuerimus affe 
ctui p nam ut Arift. 1. Phyf. tex. 1. ha 
bet : Tunc unamquamque rem fcire pu 
tamus , cum caujfas primas , principia- 
que prima , isf ufque ad elementa co- 
gnofeimus . Hoc primum dc difficilius , 
unde eft illud Virgilii z. Geoig. Fe 
lix , qui potuit rerum cognoscere cauj 
fas: fed dc ideo hoc prarprimis eft eni 
tendum , neque poft tot hominum la 
bores defperandum , nam ut bene ite 
rum Arift. 2. Met. tex, 1. ajelm : Quif- 
que aliquid dc Natura dicit , & finguli 
quidem nihil aut parum ei addunt , ex 
omnibus vero colleUis aliqua magnitudo 
fit . Facilis deinde ab illo fummo eft 
defcenfus ad affedlones dc effedus en 
tis naturalis deprehendenda : dummo 
do obfervationes redae praeceflerint, dc 
redo difcurfu demonftrentur a fuis prin 
cipiis ; nam ftc plene Phyficurn fcien- 
tificum oportet rem naturalem com 
prehendere . 
Ex hac definitionis expofitione , ut 
fimul tandem feientiae Phyficte veram 
ideam diffindam ab arbitraria dc fup- 
pofititia efformes , fequentes accipe Ca? 
nones. 
5> iv.. 
Canon I. 
10. Phy fica fo/a mente elicita atque 
exercita , nulla efl . 
Vana mens dc vacua , qua: fine ob- 
jed'o de objecto percipere dc judicare 
praetendit . Hoc proprie eft fanatifmum 
colere . Et tamen unus fuit , qui ftc 
fe dedum oftentabat , contra quem 
Genuefius l.z. Log. c, 3. §.9. ».9. ita 
fcripfit: Contemnito ergo Logicam illam , 
qua vir quidam doflus gloriatur , fine 
experientia & leltione in mundo intelli- 
gibili omnia /ciri poffe , deque omnibus 
judicari .. Vel ad hanc claffem fenfim 
fe dedudos eflfe fateantur neceffe eft 
plures Scholafiici veteres , qui folliciti 
de folis fpecuhtionibus naturam ita pa 
rum.