6
Dijprtatio 1.
Trokgomemf
rum , ut prope nihil infpicere cura
runt . Non ita Arifloteles , qui in hiflo-
ria naturali accuratiffimus extitit, imo
& praeceptor praecipuus fic /. i. c« i»
De partii. Animal, docebat : In omni
contemplandi genere , omnique tum no
biliori tum ignobiliori docendi via & ra
tione, duos effe habitus confiat: quorum
alterum Scientiam rei-, alterum qua fi Pe
ritiam quamdam appellare juvat , Ho
minis enim probe periti officium e fi poffe
judicare perfpicienter , quidnam rsile vel
non refte exponitur ab eo , qui docet ,
Commendanda itaque eft illorum Scho-
lafiicorum follertia in fpeculationibus
naturalibus, fed acommodanda , fi fieri
potefi , ipfi naturalium, experientiae i
vel certe demum imitanda , ut non Co
lum habitum periti in naturalibus, fed
& habitum fcientifici in Phyfico prae
cipuum obtineamus.
§; V.
Canon II.
11. Phyfica hypothetica illuforia e fi.
Hxc omnino primae fimilis cfi , quam
vis multa jaftet, ut appareat fuperior ,
& fi fieri poflet, fuprema , & quafi fu-
perna . Imaginatur enim leges & prin
cipia , qua? vult 5, & hac facta hypothefi
componit, ordinat , & explicat totum
univerfum . De hac, modernis fatis ac
cepta fic tamen dicitur in Ephemer.
Sapient. tom.ti\j. in lib.Leqon de Phy-
fique Jofephi Privat de Moliers 1733.
„ Mos. invaluit, ut non tenerentur fy-
„ flemata, Phyfica nifi per coniedturas
„ propofitas a Philofophis ad explican-
„ da phaenomena naturalia, inter quae
„ illud quifque ampledtebatur , quod
„ probabilius. , fimplicius , & fecun-
» fibi videretur, fine tamen prin-
3, cipiis certis , qua: ad illud adflrin-
,, gerent. Cartefius ipfe in fuo fyffema-
„ te Phyfico loquitur ficut natura: Ro-
3, manenfis fabula (Romanzoy, Sc Nevv-
3, tonus , qui evicit cartefianura fyfie-
3, ma fubeflTe contradictionibus , aliud
„ imaginatus efi , in quo fupponit fiae
„ cauffa; probatione non paucas fuas
„ propofitiones praecipuas,,. Sic com
muniter, ille flylus per hypothefes pro
cedendi a modernis ipfis ut illuforius
notaturj unde Audior Adnotationum in
lib. de Origine fontium , tom. 3. Oper,
Vallifnerii , fic adnot. z. praeceptoris
fer ibi t : Illud inter veram Phyficam 6 1
hypotheticam intercedit diferimen , quod
inter Hifloriam & Romanenfem fabulam,
12. Vel fi demum philofophicam vel-
uti tragoediam ab ipfis modernis ex
quiras, ecce excir. Ephemer. tom. 166.
Dn. Deslandes lib. Recueil de differens
Traltez, ex Collectione Experimento
rum Academ. Florentinae, quam in la-
tinum vertit & edidit 1731. Dn. Muf-
fchembroek, quomodo depingat: „ Cum
,, pofl longam barbariem fcientiae re-
,, novatas & in tota Europa, reftltutae
,, fuerunt, nihil fatius efl reputatum,
,, quam antiquorum Philofophorum o-
,, pera in lucem revocare, eaque glof-
j, fis ornare & commentariis , atque
,, proficere eorum inventis . Admira-
„ tio illis ideo fuit femper praedita ,
„ & fane nimis aequo. At cito homi-
3, nes audaces infurrexere , & fingu-
„ lares in fuo cogitandi modo , qui
,, refpuendos illos omnes comende-
„ runt tamquam fide indignos .
„ jedti itaque illi fuerunt ( idefl vete-
„ res Scholaftici ) & profedto aequali
„ excefiu . Quid, autem ifli novi ho-
3, mines omni ceteroquin aeftiroatione
,, digni pro rejedtis veterum operibus
,, nobis dederunt ? Syfiemata , hypO'
„ thefes , fuppofitiones arbitrarias 3 de-
33 mum fabulas Rproanenfes plus ap-
,, parenter, quam vere ingeniofas .Hoc
,, tandem perfuafum illis fuit, qui ab
,, iis magis devinciebantur. Cognove
„ runt enim in ordinandis, fuis artu*
„ trariis difeurfibus circa praecipua na-
„ turae phaenomena , fe nihilo m el ' uS
„ eam penetrare in eo , quod habet
„ F 10 ‘
