De Motu. 175 
perdatur. At orbes caslefies verfatijfe- 
mel in motum circularem , cum non 
gravltent extra fe , non habent unde 
motus elidatur , & confequenter eo 
rum circularis motus fequitur libere 
(iram naturam , ideft ut duret perpe 
tuo . Alibi autem rejiciemus fufpicio- 
nem recentiorum Aflronomorum , qui 
fuis obfervationibus femper imparibus 
donant quibufdam orbibus caficfiibus 
motus ellipticos . Haec igitur didta de 
motu circulari , cum nequeant verifi- 
cari in motu projedlorum , ideo irra 
tionabiliter & gratis omnino afferitur 
eorum motus de fe perpetuus. 
§. XIV. 
Conclu/io III. 
23. Dircflio Motus imprejft non efi de 
/'e ad lineam vellam , fed folum a cauf- 
fa motrice juxta irnpulfum ad centrum 
torporis projefli. 
Prima pars efi contra Cartefium , 
Nevvtonum , alios Modernos , qui 
praetendunt, omnem motum de fe ten 
dere in lineam redtam , & folum in 
curvari 3 cauffa extrinfeca . Sed hoc 
omnino gratis afferitur : quod probo . 
Idea motus non includit neceffario aut 
effenti ali ter lineam recfam , nam dicit 
folum translationem mobilis de uno ad 
alium locum ; ergo de fe efi indiffe 
rens tam ad redtam quam ad curvam 
lineam. Ratio horum efl , quia Motus 
tft adtus , & redtum aut curvum funt 
ejus modificationes. Praeterea corpus, 
quod movetur , ficut de fe non habet 
nrotum, ita neque habet , neque dare 
poteft directionem motus potius in re- 
dh , quam in obliqua linea . Ergo et 
iam ex parte corporis mobilis Motus 
non efi neceffario , fed indifferenter ad 
rcdlam lineam & ad obliquam . 
Quare tuto pronunciamus ut omni 
no arbitrariam illam a Cartefio & a 
Ncvvtono datam regulam : Corpora in 
gyros a(la conantur per tendentiam ad 
reftam recedere a centro fui motus, Si 
quidem conantur ita equiderrt , fed non 
ob tendentiam naturalem in redtam li 
neam, verum ob fui gravitatem, quas 
in corpore five quiefcente five in mo 
tu femper tendit deorfum; unde & ita 
tendens & premens deturbat gyrum , 
ficut etiam fupra dicebamus de rota in 
axe mota. 
24. Secunda pars probatur . Motus 
efi in corpore totaliter cauffatus a caufia 
movente , nam corpus fupponitur nul 
latenus de fe habere motum . Ergo dc 
ab ipfa cft 8c quoad adtum ipfius mo 
tus limpliciter, & quoad modum ipfius 
motus, ideft aut in linea redta aut in 
obliqua . Et revera libere movens, id- 
efi homo nonne agitat baculam , jacic 
lapidem , verfat fundam in redtam auc 
in obliquam ? Ergo & in moventibus 
naturaliter motus erit in redtam aut in 
obliquam, prout movens impellit. 
Tertia pars expofeit hanc dodtri- 
nam . Quodlibet corpus , cujufcum- 
que figuras fit, habet centrum fua? gra* 
vitatis. Facile hoc centrum deprehen 
ditur per aequilibrium . Sume virgam 
ferream penitus aequalem , & medium 
ipfius erit centrum fuas gravitatis; un 
de appenfa in illo pundto reipfa fiat in 
aequilibrio. Si autem in una parte illa 
virga erit crafiior , tunc non amplius 
in medio habebit aequilibrium . Rattp 
efl , quia in prima virga aequalis erae 
quantitas materiae in fingulis mediis 
partibus, & ideo aequilibrium , proin- 
deque centrum ipfius gravitatis erat in 
medio: at in altera virga erae inaequa 
lis quantitas, & per hoc alibi quaeren 
dum efi centrum , ideft ubi fit ex al 
terutra parte aequalis quantitas . Quod 
facile percipitur in virga , operofius 
invenitur in aliis corporibus diverfac 
figurae, ideft vel fpherae , vel quadra 
ti , vel etiam trapezii , feu nullius de 
terminatas figurae . Sed tamen & in, h? 
revera efi medium feu centrum, circa 
quod partes aequiparantur in gravitate