Ds Motu.
i Sr
dem partem . Si autem e contra excejfus
celeritatis in A fit minor excejfu gravi
tatis in B . tunc A attingens & percit-
tiens B. in contrariam partem refiefti-
tur, & motum omnem fuum retinet.
Sed quare fic accidit ? Hic labor,
hoc opus pro Philofopho . Adlgnare
autem cum Carteflo ibi duplum vel
quintuplum exceflfus, ut eventus iidem
non fiant , fatis non efl , nifi forte fit
arbitraria decifio, quatenus menfuratlo
velocitatis cum gravitate non tam fa
cile dc tuto demonfiratur . Utcumque
autem fit , non fido experimento , quia
fi A celerius excurrens percutiat B
gravius excurrens perfefte in fuo cen
tro , teneo, quod A totum fuum mo
tum communicabit ipfi B, & fic A
flabit, &B fere duplo excurret. Quod
poflea in majori exceffu gravitatis B
in ipfum incidens A reliliat, hoc non
mirum, quia ob nimiam relifientiam,
quam fuperare non vaiet , occede efl
ut motus refledatur in ipfum A , quod
tamen cx fupradidis non retinebit o-
mnem fuum motum , quia percutiens
repamur.
Has igitur regulas libenter dimitti
mus ut mancas & farpe falfas, & fia
mus nofiris datis principiis , quibus ha*c
& fimilia experimenta fatis explicari
pofiTunt.
Q.U/ESTIO IV.
De Eleftricitate.
§. I.
Eleflricitatis excitatio enarratur.
r ‘ \/f Otui hanc connefto quacfiionem ,
i-Vi. quoniam ex motu tota refolu-
'io , mi videbimus , efi defumenda .
Speflaculum fane curiofum hoc efi in
natura, conficleracione philofophica ideo
^gnum . Videmus enim aliqua corpo
ra quadam vi ad fe alia corpora at
trahere , dummodo tamen ipfa attra
hentia excitentur perfricatione ad cale*
faiftionem ufque. Sic foccinum, acba-
tes , vitrum , & gemmas plerarque cor-
pufcula ad fc attrahere confpiciuntur .
Sed Dn. Mufchenbroek ad illud expe
rimentum procedit, quod hodie omni-
bus Phylleis differendi intulit excita-
mentum . In rota enim verfatili con
junxit tubum concavum cylindricum vi
treum , qui circulari motu vehementi’
duceretur ad illius rotae circulationem ,
6c fimul panno eodem tempore pertii-
caretur . Ad quid haec pe i fricatio in
tanta rotatione valeret , fufpendit fu-
pra ipfum circulantem cylindrum pa
lum ferreum fudentatum per ligamina
ad fornicem cubiculi, & in extremita
te inferiori illius pali pendere fecit vir
gulam ferream, qua: pro opportunitate
podec tangere aquam , d in vafe ibi
poneretur. Re autem vera appoftiit a-
quam in vafe vitreo, & ecce flammu
lae lucida: ficfix funt in aqua a centro
ad fupefficiem imo & in parte extima
illius vafis vitrei, & denique etiam in
digitis , quibus tunc vas illud tetigit
cum quodam ipfius manus tremi tu in
terno. Sed cum manu altera tetigi (Te c
ipfum palum ferreum fufpenfum ad
fcintillam igneam ibi exortam proban
dam , iftum tunc fatis vehementem in
brachiis , in humeris & in pctdore efi
expertus, adeo ut vix refpirare potue
rit , dein decubuerit biduo . Quod
ut accepit Abbas Nolle tus, voluit expe
rimentum repetere, & fimul illudiare
obfervatiemibus. Obfervavit autem inde
exoriri eletdricitatem maximam, & e-
leflricitatem eamdem corporibus con-
: jundlis five etiam contiguis communi
cari ; dmulque ante ipfum mutuuru co:.-
tadlum duorum corporum adive & pal-
five decimatorum afeendere in fuper-
ficiem duas flammulas in modum cu-
fpidis, qute fe facile conjungebant, &
in conjundlione oriebatur crepitabo- fi
mi lis-
