Dc CauJJts.
i pi
fed ad fumtrium infirumentalem , de
qua infra . Illi enim foli & praecifc
caudalitas effedtiva potefi attribui , de
qua verificari potefi quod fit virtus ,
unde habeatur effeftus . Lis non raro
emergit inter difpofitiones & cauffas ,
nam & illas prasrequiruncur ut cauffa,
& fine ipfis effedlus non obtinetur , fic-
ut non obtinetur fine cauffa . At ulti
ma & proscifa refolutio haec effe de
bet, quod illa fit cauffa, quae non Co
lum prascedat necefifario, fed ex cujus
virtute effedlus prodeat.
j. Dicitur tertio Efficitur in aliquo
fubjefio , & ecce differentia, reflridlio,
& dependentia, quam creatura in tota
fuas virtutis adliva; latitudine necefifa
rio patitur: ad differentiam efficientias
Dei , qui independenrer a fubjedlo ef
ficit , .nara ex nihilo fubjedli & ex ni
hilo materias ipfe creat. Creatura au
tem quidquid efficit , femper in p as-
fuppofito fubjedlo feu materia agit, &
per hoc nunquam ex nihilo agere di
ci potefi : imo & cum aliquid defiruc-
re dicitur , ita deflruit, ut tamen fem
per fubjedlum feu materiam relinquat
in effe • Hasc inquam reflridlio facit
virtutem fuam limitatam , & ulterius
determinatam juxta determinationem
fubjedli feu materiae, unde non ex quo
libet potefi efficere quodlibet . Hinc in
omni efficientia feu produdlione exigi
tur , quod fcholafiice vocatur Id ex
quo.
6. Dicitur quarto Efficitur mutatio ,
deeeee rurfus quasnam fit quaslibet crea
turae efficientia , nempe fola mutatio in
fubjedlo prasfuppofito : quod certe ita
non efi in virtute adliva Cauffae pri
mas, idefl Del , qui non folum mutat,
fed vere efficit abfolute , feu creat. Si
quidem in qualibet generatione nihil
aliud habetur nifi mutatio materiae ab
una ad aliam formam , unde genera
tioni cuilibet debet prascedere corru
ptio . Infra ubi de generatione difer-
l tius ifliufmodi mutationem exponemus ,
ut eo fatius inanis appareat Malebran-
chii imputatio . Idem dicitur in acci
dentium produdlione , idefi non fieri
nifi mutationem in fubjedlo prasexifien-
te , v. g. cum qmd de albo fit nigrum .
Hinc & Scholaftici in efficientia requi
runt etiam Id a quo.
7. Dicitur ultimo Atque Mutat uni. .
Qudibet enim adlio debet elle ad ali
quem terminum, idefi debet fieri ali
quid , quod ab ipfa cauffa,fiat ; allo
qui n efiet aifiio in vacuum , idefi in
nihil , idcoque vere effet nulla adlio .
Unde & in efficientia fcholafiice exi
gitur Id ad quod . Terminus autem
hujufmodi fumi potefi vel concrete pro
termino totali , ad quem terminat ef
ficientia , nempe pro fubjedlo & nova
forma fimul unitis, quatenus totum in
ratione mutationis a Cauffa efficiente
dependet, & efficitur , ut filius a pa
tre. Vel abfiradte pro forma, qua ter
minus in tali effe confiituitur , v. gr.
forma corporeitatis , in qua filius ge
neratur: nam anima efi extra genera
tionem , & a fola Dei creatione fit .
Hic autem terminus totalis , fed ma
xime partialis efi adverfariis petra fcan-
dali; fed fane fcandali pufillorum , fic-
uti alias , & mox etiam profequendo
explicamus .
§. III.
Praemonitum de Concurfu Dei.
8. Notandum fecundo , & huc re
vocandum quidquid dicitur in Theo-
iog. tom. 2. tr, 1. q. j. de concurfu Dei
ad adliones creaturarum , ubi etiam
Conci. 1. refolvitur prasfens difficultas ,
dum propugnatur virtus adliva partici
pata a Deo ad agendos effedlus fuos .
Sed quia lententia contraria Sc Theo
logum & Philofophum impetit, necefi
fe fic , ut falcem contra turgida pro
bra Malebranchii hanc eamdem rem
firmiter fiatuamus. In duobus maxime
ille urget , nempe contradictorium in
