j 2 DiJpTtntio 11. 
Trokgomena 
femper a Deo naturam , & quidquid 
leges natura; dici poflunt , expofcere . 
Immenfitas & iilapfusDei in omnibus 
confideratur in Theol. tom.v.tr, 2. q. J. 
fed praeripitur illinc imago , uc hinc 
Phyficus vel cum aeliimatione ingre 
diatur ad confideranda quaelibet crea 
ta , vel fciac unde procedat natura , 
vel ne tandem dedignetur plura remit 
tere fapienti* & providenti* Condito 
ris, quae nobis efle non poiTunt cogni 
ta. Hac praemonitione muniti naturam 
nunc poflulemus , circa quam totum 
fuum opus debet habere & exercere 
Phyficus. 
§■. II. 
Naturte in Jingulari it in uni- 
verfali notio. 
3. Naturae nomen profcdo in immen- 
fam excrevit *quivocationem , feu po 
tius confufionem . Arifioteles faepiffime 
naturam aflumit & definit, feti fi pau 
cas aliquas excipias fententias, vixin- 
telliges quid de natura fibi velit. Con 
fufionem nos femper odientes, variam 
naturae ufurpationem a fuis contrariis 
defumemus ; nam hoc folet efle ali 
quando melius explicandi genus. l.Ca- 
nre ejfentialibus , perinde efl ac non 
habere naturam; v. g. Statua caret ef 
fentialibus hominis, & ideo non habet 
hominis naturam , licet exprimat ex 
ternam delineationem . Ob id diximus 
& explicavimus in Met. tr. 3. q. 1. n. 4. 
naturam aflumi pro eflentia. Hinc e- 
tiam prsdicata effsntialia, feu materia 
& forma in compofito dicuntur natu 
ralia, imo & quodlibet eorum donatur 
quandoque maxime apud Arifl. fimpli- 
citer nomine natur*. II. Cafus & na 
tura opponuntur , quia cafus dicit affe- 
ftionem fine connexione feu confequen- 
tia ab aliqua propria & determinata 
caufla: & ideo natura e contra efl con 
nexio certa & determinata effeftus a 
caufla, & viceverfa: unde cafu mon- 
flfWD evenit, & partus propriushabe- 
tur a natura . III. Per accidens fieri 
idem dicit , & natura neceflario fieri 
feu haberi dicitur: & fic per accidens 
homo futura praedicit, & natura & per 
fe feu neceflario principio loquitur de 
iis , qu* habet in mente . IV. Ars op- 
ponitur natur* , & ideo opponitur, quia 
artefatfla licet fint juxta regulas com- 
pofita , tamen in fe non retinent fuum 
principium ad ullam mutationem : na 
turalia autem principium habent vela- 
ftionis , vel mutationis, vel tandem fui 
efle : hinc aliud efl flos artefadfus , & 
aliud flos naturalis. Accipitur proinde 
communiter pto natur* definitione illa, 
qu* f*pe datur ab Arifl. Natura eft 
principium motus it putetis, feu ut ha 
bet 2. Phyf. tex. r. Principium motus 
& flatus, feu mutationis aut confiflen- 
ti* propri* . V. Libertas & natura funt 
oppofita : nam qu* libera funt, pOfiu- 
mus ea facere fi volumus , aut omit 
tere, aut contrarium agere ', qu* au 
tem natura fiunt, neceflario fiunt. Et 
valent ideo etiam abfolute verba Arifl. 
10. Ethic. c. 9. poft init. licet ibi lo 
quatur in particulari: Natura igitur non 
in noftra efl poteflate , fed ineft homini 
bus per caujfam quamdam divinam . Vo 
luntas ideo natura vult bonum ut fic, 
nam ad id dicitur nata, quatenus nun 
quam potefl appetere malum ut ma* 
lum ; libera vero circa eligendum hoc 
vel contrarium, vel utrumque omitten 
dum . VI. Violentia natur* contradicit, 
nam tunc dicitur quid violentiam pati , 
quando contra inclinationem propriam 
naturalem cogitur , v. g. cum faxum 
projicitur furfum ; natura vero , cum 
juxta propriam inclinationem fertur, v. 
g. cum faxum cadit feu projicitur dc- 
orfum . Haec dc natura finguiariter. 
4. Univerfaliter autem loquendo fu* 
mitur natura pro rerum omnium crea 
tarum principio, quatenus eas certo or 
dine & legibus certis difponit , dirigit» 
confervatque ad unum femp^r.eurn^ env ’ 
1 ' qyc.