9
16.
V-
i8.
DE SIMPLICI
<ftore t. p. quxfc. 5, art. 6. Infantum aliquid eft .
bonum , inquantum cft appetibile, & terminus
motus appetitus: Sed mediant talia terminant
fecundum quid, live aliquo modo motum appe
titus , finis vero /impliciter &c ultimo eum termi
nat: Ergo media gaudent bonitate intrinfeca,
diminuta , &c fecundum quid; finis vero fimpli-
citer, &c abfolute bonus elb. Major patet. Mino
rem vero declarat D.Thomas exemplo motus
corporalis: Terminatur autem (inquit ) motus
corporis naturalis jirnpliciter quidem ad ultimum-,
fecundum quid autem etiam ad medium , per
quod itur ad ultimum quod terminat motum, &
dicitur aliquid terminus motus , inquantum ali
quam partem motus terminat Sic ergo in motu
appetitus, id, quod eft appetibile, terminans mo
tum appetitus fecundum quid,ut medium per quod
tenditur in aliud, vocatur utile id autem quod
appetitur ut ultimum, terminans totaliter motum
appetitus , fient quadam res in quam per fe ap
petitus tendit. vocatur honeflum, quia honeftum
dicitur quod per fe defderatur.
5. I I.
Solvuntur objeffiones.
O Biicivnt in primis Adverfarij plura'
Ariiborelis & D. Thomat tcft.imonia, in qui
bus rationem & nomen boni foli fini attribuunt,
bonumque cum fine converti fxpe afferunt.
Verum facile rcfpondctur, eos loqui de bono
(impliciter & abfolute ; illud enim cum fine
coincidit,& cum illo convertitur, non autem
de bono ut iic, & prout abftrah.it a bono (impli
citer & fecuiidum quid; a primario Sc fecunda-
rio , abfoiuto & refpedbivo : fic enim ratio boni
non folum fini, fed etiam mediis intrinfece con
venit , ac dc illis praedicatur.
Inibant Adverfarij, & adducunt aliqua Divi
Thomx loca, in quibus ait media non appeti
propter aliquam bonitatem in cis exiftentem.
Sed hxc etiam facile folvuntur, dicendo S. '
Doftorem his locis non negare mediis omnem
bonitatem intrinfecam, fed folum primariam &
abfolutam , qua: eft propria finis. Unde quando
air 1. p. quxft. 5. art. 6. ad z. Vitii a non habere in
fe unde defiderentur, fenfus eft, non habere unde
defiderentur propter (e, & fiftendo in fc , quam
vis habeant intrinfecam bonitatem deappetibi-
litatem propter aliud , ut denotant verba fubfe-
quentia ,fed dejiderantur ut fiunt ducentia in al
terum. Similiter cuiti qu. zi. de verit. art. t. dicit
quod tota ratio appetibilitatis ejus quod eft ad fi
nem , eft finis, loquitur de appetibilitate , qux
conftituit rationem omnino formalem & moti-
vam appetitus, cujufmodi eft fola bonitas finis :
non excludit tamen aliam intrinfecam appetibi-
litatem, per quam media fccundario Sc depen
dentor a fine terminent fuo modo appetitum, ut
patet ex locis fupra relatis.
Urgebis: D.Thomas fupra qu. 1. art. t. probat
omnes adbiones humanas effe propter finem , ex
eo quod finis fit objedbum voluntatis: At fi finis
non effer objedbum illius adaequatum ,fcd pri
marium folum &c principale, hic difeurfus non
valeret; cum omnes adbus alicujus potentia: non
tendant in ejus objedbum primarium & princi
pale , fed aliqui verfentur circa objedbum dunta-
xar fccundarium Sc minus principale : Ergo jux
ta principia dodbrinas D.Thorax , finis eft obje
dbum totale & adaequatum voluntatis; fubinde-
Tom, III.
VOLITION E. lio
que ille folus eft intrinfece & formaliter bonus,
media vero denominative folum tk extrinfece.
Refpondeo conceffa Majori, negando Mino
rem : ut enim difeurfus D. Thoma: fit legitimus,
fufficit quod ratio formalis fub quA, l‘cu obje
dbum formale quo adaequatum voluntatis, fit fi
nis, licet media pertineant ad objedbum fecun-
darium illius, fubindeque gaudeant bonitate in
trinfeca : nam ex hoc redbe infertur omnes adbus
humanos dependere a fine, ficuc a motivo & ra
tione fub qua. Sicut licet colores pertineant ad
objedbum formale terminativum visus, quia ta
men lux cft ratio formalis fub qua adxquata
illius, Sc colores non habent vim immutandi
vifum,nifi dependenter a luce, bene colligitur
omnia quaevidentur, videri mediante luce. Quo
exemplo utitur S.Dodbor hic art.z. ad z. ubi do
cet media fc habere rcfpedtu finis, ficur colores
rcfpedbu lucis: colores autem habent vifibilita-
tem intrinfecam, dependentem tamen a luce, ut
ab objcdbo motivo & ratione (ub qua: Ergo pa
riter media, ratione proportionis &c coaptatio
nis quam habent cum fine , gaudent bonitate
intrinfeca, licet imperfedba ac diminuta, &: a
bonitate finis, ut a caufa motiva dependente, ei-
que fubordinata.
Objicies fecundo: Tota ratio medij confiibit
intendentia & relatione ad finem: At relativa,
ut talia, nullam dicunt bonitatem aut perfedbio-
nem, ut in tradbatu de Trinitate oftendimus: Er
go media ut talia,nullam habent in fe bonitatem.
Refpondeo,media ut fic, effe relativa tranfeen-
dentaiia, non prcedicamcntalia; licet enim fun
dent relationem prardicamentalcm, non tamen
propria eorum ratio in illa confiibit, fed in eo
quod ipfnm fundar: quamvis autem relatio prx-
dicamentalis fecundum rationem ad non expri
mat perfedlionem, ut diximus loco citato, re
latio tamen tranfcendentalis poteft ipfam im
portare. Et ratio diferiminis fumitur cx utriilf-
que relationis natura: nam prxdicamcntalis, eft
putus refpedbus ad aliud tanquam ad purum ter
minum , in quo proinde nulla convenientia ne
que ad fubjedbum , neque ad ipfnm terminum ,
neque ad appetitum importatur; & ita ex nullo
capite perbedbionem vel bonitatem explicat:
tranfcendentalis vero , quamvis relario nuncu
petur , revera eft forma abfoluta;& licet ordi
netur ad aliquid extrinfecum, aut ab illo depen
dear, non ramen eft putus refpedbus, (ed dicit vel
influxum in terminum , vel proportionem &
commenfurationem cum eo , vel participatio
nem ab ipfo, vel alias fimiles rationes, qux con
venientiam &appetibilitatcm imporcare poflunr.
Objicies tertio : Movere & allicere volunta
tem,eft propria caufalitas finis, ut docent Philo-
fophi z. Phyficorum : Ergo nequit convenire
mediis, nec lubinde bonitas intrinfeca.
Refpondeo caufalitatem finis , fecundum
quod a mediis diftinguitur, non effe utcumque
movere & allicere voluntatem, fed movere illam
primario, &: propter fe: media autem quamvis
habeant' vim intrinfecam movendi, non ramen
primario Sc propter fe, fed fccundario & propter
finem, ac dependenter & participative ab illo,
§. III.
Corollaria ex ditiis.
I -' X dictis colligitur primo, bonum analogice
^convenire fini & mediis, non folum analo-
S ij
10?
Difp. f.
a.t. s.
II.
11.