Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

f 
DE MOTIVO VOLVNT A T I S. 
H3 
ori. 2. 
Sed alia: potentiae interdum refiftunt motioni Sc 
applicationi voluntatis , ut patet in intelledu, 
qui interdum non finit fe applicari a voluntate 
ad confiderationem alicujus objedi, fed ipfa in 
vita Sc renitente ad alia diftrahitur: Ergo fignum 
efi potentias anima; non moveri a voluntate, ra 
tione fympathite Sc colligationis, fed per ali 
quid eis realiter a voluntate impreflum , cujus 
impulfus aliquando fuperatur arefiftentia illa 
rum potentiarum. 
ij. Non eft etiam omittendum , ex motione Sc 
applicatione voluntatis redundare in potentias 
interiores quandam perfedionem intnnfecam, 
aliquem fcilicet modum libertatis , quem non 
haberent , fi non moverentur ab illa ; ex quo ht 
quod appetitus inferior fit fubjedtuvn virtutum 
moralium infufarum, ut in tradacu de virtuci- 
z ’ bus oftendemus: difficile autem id poteft intel- 
ligi Sc explicari , nifi admittatur aliquid reale 
in potentiis inferioribus, ex motione & appli 
catione voluntatis derivatum , quo elevenfur 
ad operationem, propriam virtutem fpecificam 
excedentem : Ergo voluntas potentias inferio 
res movet Sc applicat ad fuos adus , per impref- 
fionem alicujus virtutis aut impulfus, & non ex 
vi folius naturalis fympathia: & colligationis 
quam habet cum illis, cx eo quod in eadem ani 
ma conjungantur Sc radicentur. 
I0< Dico ultimo : Voluntas non folum alias po 
tentias , fed etiam feipfam movet quoad exerci 
tium. Eft etiam D. Thoftia: art. 3. hujus qux- 
ftionis. 
Probat in argumento/e-d contra: quia volunt 
tas eft domina' fui adus, Sc in ipfa eft velle SC 
non velle. In corpore probat hoc difcurfu : Ita 
fe habet finis in appetibilibus, ficut principium 
in intelligibilibus: Sed intelledus per hoc quod 
cognofcit principium , reducit ieipfum de po- 
-tentiain adum, &: movet feiplum ad cognof- 
cendas concluiiones: Ergo fimiliter voluntas ex 
eo quod vult finem , reducit feipfam Sc movet 
ad volendum ea qua: funt ad finem. 
Dices : Si voluntas moveret feipfam , eflet in 
continuo motu : Sed hoc eft falfum: Ergo Sc il 
lud. Probatur fequela: Nam mobile movetur ad 
pr.xfentiam fui moventis: Sed voluntas eft fem- 
per fibi prtefens : Ergo fi movear fe , femper 
movebitur. 
Refpondeo, negando fcquelam. Ad probatio 
nem dico cum D. Thoma hic in refp. ad a. quod 
voluntas non eft femper fibi prarfens in ratione 
ir.otivi: quia non femper adeftadualis volitio, 
perquam feipfam movet ad eledionem medio 
rum. An vero ad primam etiam volitionem finis 
fe moveat dicemus articulo fequenti. 
Articylvs TI. 
An in prima volitione fnis voluntas feip 
fam moveat ? 
§. I. 
Quibufdam pramiffis difficultas proponitur. 
U ’ XT 0tand vm primo : Volitionem finis 
JfNpoffedici primam, vel fimpliciter Sc ref- 
pedtu totius vita;, quam fcilicet homo elicit 
dum primo pervenit ad ulum rationis; vel folum 
fecundum quid , & in aliquo ordine feu nego 
tio ; quam nimirum in aliquo negotio tradan- 
A do aliquis primo habet , ut dum quis incipit 
velle fanari, aut bellum gerere, vel ingredi re 
ligionem : Sc ha:c intentio aliquando habet con 
nexionem cum aliis adibus antecedentibus: in 
terdum vero nullum fupponit adum priorem , 
cum quo formahter aur virtualiter connedatur. 
Notandum fecundo : Duobus modis polle in- u 
telliffi , voluntatem fe movere in finem : Primb z ’ 
large Sc communiter , per hoc fcilicet qubd 
producit adum tendentem in finem; quod con 
tingit ,cum regulatur per cognitionem finis, for- 
maliter ut finis eft. Secundo ftride & proprie, 
cum nimirum non folum producit adum ten 
dentem in finem, fed etiam per adum pratee- 
B dentem fe applicat ad illum. Et de hac motione 
loquimur in praefenti, non vero de alia ; cum 
certum fit in prima intentione finis voluntatem 
dirigi a cognitione finis, Sc tendere in illum 
formalirer qua talis eft. Unde 
Notandum tertio : Aliud effe in adibus vo- if. 
luntatis, libere elicere adum , Sc aliud delibe 
rate fc habere ad illum. Nam ad libere elicien 
dum adum , fufficic quod voluntas illum eliciar 
cum dominio &c indifferentia , falcem in exerci 
tio , ita quod nec ex meritis objedi , nec ex ali 
qua catifa effedive influente , aut judicio pro- 
ponence neceffitetur ad unum. Ad hoc autem ut 
C deliberate procedat, oportet quod fiat ex confi- 
lio Sc deliberatione rationis, Sc quod voluntas 
ex aliquo priori adu fe reducat in alium. His 
praimillis, 
Du® fe offerunt difficultates breviter hic difi. 
cudendae. Prima eft, an homo in prima inten- ’ 
tionc finis , quam habet initio vicae moralis, 
dum primo pervenit ad ufum rationis,per confi- 
lium & deliberationem rationis fc moveat, vel 
ad illam a Deo fpecialiter moveatur & applice 
tur? Secunda, an voluntas indigeat hac fpecia- 
li morione Sc applicatione Dei, nedum initio 
vita; , quantum ad primum adum fimpliciter, 
fed etiam pro omni primo adu , feu negotio 
quod homo de novo incipit. 
Ratio dubitandi pro una parte eft, quia fi fo- I( j 
lum pro primo adu torius vira: Deus debet mo 
vere inftindu luo voluntatem, ruic fundamen 
tum quoD.Thomas hic art. 4. probat neceile 
effe voluntatem moveri ab aliquo exteriori prin 
cipio : fcilicet quia ciim voluntas non femper fit 
in adu , fed quandoque in adu, quandoque in 
porencia , non poteft femper feipfam reducere 
de potentia in adum , fed neceffe eft ponere 
quod in primum adum moveatur & applicetur 
ab aliquo exteriori movente. Hic autem difeur- 
fus procedit in quolibet primo adu , & negotio 
quod homo incipic: nam ficut ad primum adum 
fimpliciter, non fupponitur in voluntate aliquid 
ex quo fe moveat, ita nec in primo adu cujufli- 
betnegotij : Ergo nedum in primo adu fimpli 
citer, Sc initio vita:, fed etiam in quolibet nc 
gotio , debet fpecialiter a Deo moveri. 
Nee valet refpondere , ad primum adum cu- 17! 
juflibet negotij pixefupponi primum adum circa 
finem fimpliciter ultimum , ex quo poffit volun 
tas fe applicare ad finem particularem in hoc 
particulari negotio. Non valet, inquam , quia 
finis particularis interdum eft contrarius fini ul 
timo fimpliciter , cujus intencio prxexritit , ut 
contingit quando aliquis primo fc converrit ad 
Deum, poftea vero fertur in aliquem finem ma 
lum particularem , aut econtra : Ergo tunc fal- 
tem non poteft dici quod voluntas fc moveat cx
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.