Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

DE MORALITATE ACTVS EXTERIORIS. z;.9 
1 
a 
16. 
i/. 
18. 
nat communis Ecclefia: confuctudo : Ergo &c. 
Refpondeo,negando fequelam Majoris: Licet 
enim a6tus exterior non habeat intrinfecam & 
formalem malitiam , quam addat fupra interio 
rem ; quia tamen eft complementum fubftantia- 
le adus interioris, & ex utroque fit unus adus 
moralis in certa fpecic malitia:, puta furti., vel 
adulterij, debet in confeffione declarari , ut 
completa peccati fpecies explicetur. 
Addo cum Salmanticenfibus in tradatu de 
peccatis difp. 10. dub. 1. §. 7. in fine, parum vel 
nihil referre ad hoc ut addo exterior debeat in 
confeffione explicari, quod in fc habeat, aut 
addat, vel non addat malitiam fupra interiorem: 
dummodo enim talis adio reipfa mala & pecca 
tum grave fit, five hoc habeat a forma libi in- 
hasrente , five exiftente in alio adu, debet ape 
riri in confeffione : quia iftius prsceptum non 
foliim malitiam , neque foliim adum cuiinha:- 
rct ,fed quicquid denominatur abfolute pecca 
tum mortale , fiib fe comprehendit; nec curat 
unde adus accipiat hanc denominationem, ied 
an reipfa illi (ubfternatur. 
Objicies ultimo : D. Thomas htc art. 1. 2. & 
3. adibus externis , quos dicimus bonos vel 
malos ex genere, concedit bonitatem vel mali 
tiam propriam, nempe ex proprio objedo tc 
circunftantiis ; fateturque hujufmodi bonita 
tem vel malitiam efte priorem bonitate, Sc ma 
litia adus voluntatis , ab eaque diftindam & 
independentem. Ratio etiam id fuadere videtur: 
Nam ideo ille adus , volo furari, habet effie pec 
catum , quia ipfum furari eft malum 8c pecca- 
minofum, non econtra; fi enim furari non effiet 
malum, neque etiam effiet velle furari : Ergo 
potius adus voluntatis fumit malitiam ab adu 
exteriori , quam e converfo adus exterior ab 
interiori. 
Refpondeoin adu exteriori duplicem efledi- 
ftinguendam bonitatem & malitiam; unam qua: 
convenit ei ex objedo, vel materia circaquara 
veriatur, & qua: idcirco objeBiva dicitur; al 
teram qua: ei competit ut exercetur a potentia 
exequente, mota a voluntate , & formalis ap 
pellatur. Prima eft intrinfece in adu exteriori; 
non vero fecunda, de qua foliim agimus in pra:- 
fenti. Quando ergo S. Thomas tribus primis 
articulis hujus quarftionis , adibus externis bo 
nitatem vel malitiam propriam concedit, loqui 
tur de bonitate duntaxat objediva , quse con 
venit eis quatenus funt voluntatis objedum; 
non vero de formali, qua: ipfis competit qua 
tenus funt voluntarij & liberi. Ut patet ex arti 
culo 1. in corp. & in folut. ad 1. ubi fic ait: Di 
cendum quod aBus exterior efi objeBum volunta 
tis , inquantum proponitur voluntati a ratione ut 
qitoddam bonum apprehenfum , dr ordinatum per 
rationem , & fic eft prius bonum quam aBus vo 
luntatis : inquantum vero confifiit in exeeutione 
operis , eft effeBus voluntatis, & fequitur volun 
tatem. En quomodo tota illa bonitas vel malitia 
quam exterior adus habet a ratione anteceden- 
tcr ad inffiixum voluntatis, convenit illi praeci 
se ut objedo, & fic tantum eft objediva, non 
vero formalis quE eft in exeeutione operis, 
& fequitur bonitatem voluntatis qua efi princi 
pium ejus, ut ait idem S. Dodor in corp. ejuf- 
dem articuli. Quod etiam fuse explicat in z. 
dift. 4. qu. 1. art. 3. & qu. z. de malo artic. 3. ubi 
ait : Si confidcretur aBus fecundum fe malus, 
puta furtum vel homicidium, prout eft in ap- 
prehenfione fecundum fiam rationem , fc pri 
mordialiter invenitur in ipfo ratio mali, quia non 
efivefiitus debitis circunftantiis. Sed fi accipiatur 
aBus peCcati , fecundum quod eft in exeeutione 
operis, fic primordialiter & per prius eft culpa 
in voluntate. 
Ex quo patet folutio rationis fubjundae: nam 
cum dicitur, ideo hic adus , volo furari , eft 
malus, quia ipfum furari eft malum , & non 
econtra, verum eft, fi ly ideo dicat caufam ob- 
jedivam & fpecificativam : ex eo enim quod ex 
terior adio furandi fecundum fe, & ut appre 
henditur aratione, eft objedive mala, refun 
dit in adum voluntatis quo eligitur , & cujus 
eft objedum, fpeciem malitia:; ficut omne ob 
jedum , inquantum objedum , dat fpeciem 
adui ad illud terminato. Si autem fermo fit de 
caufa omnino formali, qua: per feipfam deno 
minat , propofitio illa eft falfia , & contraria 
abfolute vera, nempe quod ideo furari eft for- 
malitcr malum , quia volitio a qua procedit eft 
formaliter mala: unde fi hxc volitio ob aliquam 
rationem , ut propter ignorantiam invincibi 
lem , a malitia excularetur, nequaquam ipfum 
furari effiet tunc formaliter peccatum , aut poe 
na dignum , licet adhuc tunc effiet objedive 
peccaminofum. Eft ergo inter adionem exter 
nam & internam mutua caufalitas , & depen 
dentia: nam exterior ut objedum, pra:cedit & 
fpecificat interiorem ut adum ; interior vero 
ut forma & adio imperans, pratcedit ,& fpeci 
ficat exteriorem ut effiedum : ficut eadem boni 
tas finis, ut eft in intentione , eft prior eledio- 
ne mediorum ; ut vero eft in exeeutione, illa 
pofterior eft. 
Agit D. Thomas qu. zi. de his qua: confe- 
quuntur adus humanos ratione bonitatis aut 
malitia: moralis, nempe dc ratione laudabilis 
& vituperabilis , meriti & demeriti, fed quia 
de his agemus in tradatu de merito , in praffien- 
ti abftinemus. 
19‘ 
Tom. III. 
Kk ij
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.